تکثیر آزمایشگاهی بلوط بلندمازو (Quercus castaneifolia)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه بیماری‌شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

2 مربی پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 استاد، گروه بیماری‌شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

4 دانشیار، گروه بیماری‌شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

5 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

تولید انبوه گونه‌های درختی سخت‌چوبِ اقتصادی مانند گونه بلوط Quercus castaneifolia به دلیل فراهم آوردن ذخایر گیاهی سالم و گاهی اصلاح شده، جزء جدایی‌ناپذیر برنامه‌های جنگل‌کاری تجاری و نیز اصلاح جنگل‌های آسیب‌دیده می‌باشد. در این بین بکارگیری تکنیک‌های آزمایشگاهی کشت بافت و ریزازدیادی گامی مهم در جهت تولید انبوه ژنوتیپ‌های برگزیده و یا ژنوتیپ‌های اصلاح شده‌ی ژنتیکی (مانند ژنوتیپ‌های مقاوم شده به آفات یا بیماری‌ها) خواهد بود. این تحقیق به‌منظور یافتن دستورالعملی کارآمد برای ریزازدیادی آزمایشگاهی بلوط Q. castaneifolia با استفاده از بخش‌های گره‌دار و جوانه‌دار سرشاخه‌های این گیاه  انجام شد. سرشاخه‌ها از سه منبع گیاهی مختلف شامل درختان بالغ استان گیلان، استان مازندران و نهال‌های واقع در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور جداسازی شدند. این نمونه‌ها پس از ضدعفونی درون محیط‌های کشت تکمیل شده با هورمون‌های رشد قرار داده شدند. بالاترین میانگین استقرار و تکثیر مربوط به ریزنمونه‌هایی بود که از نهال‌های موجود در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور بدست آمده بودند. در این مرحله مشخص شد که محیط‌های کشت MS (با نصف غلظت از عناصر پرمصرف) و WPM به همراه mg/L 3/0 از سیتوکینین BAP و mg/L 01/0 از اکسین IBA هر دو محیط مناسبی برای استقرار ریزنمونه‌ها می‌باشند. بهترین ریزازدیادی سرشاخه‌های رشد یافته در محیط کشت WPM به همراه BAP (mg/L 3/0) صورت گرفت. بالاترین رشد ریشه روی محیط کشت WPM 2/1 به همراه اکسین IBA (mg/L 3/0) به تنهایی و یا همراه با NAA (mg/L 1/0) بدست آمد. ریشه‌ها در حدود 70 درصد از گیاهان در طول شش هفته شکل گرفتند.

کلیدواژه‌ها