لولیوم به دلیل رشد و ایجاد پوشش سریع، خوشخوراکی، عملکرد علوفه زیاد، مقاومت در برابر سرما و ایجاد پوشش مناسب در ماههای سرد سال از اهمیت ویژهای برخوردار است. به منظور برآورد تنوع ژنتیکی و ارتباط بین عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیک، شش جمعیت از سه گونه لولیوم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مطالعه شده و صفات تعداد پنجه، طول برگ، عرض برگ، ارتفاع و عملکرد علوفه خشک از چهار بوته در هر کرت آزمایشی اندازهگیری شد. پس از انجام تجزیه واریانس یک متغیره و تجزیه کوواریانس ترکیبهای دوگانه صفات، همبستگی ژنتیکی محاسبه گردید. همچنین با هدف تعیین اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات بر عملکرد علوفه خشک بوته تجزیه علیت انجام شد. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که بین جمعیتهای مورد بررسی از نظر تمامی صفات تنوع ژنتیکی وجود داشت. همبستگی ژنتیکی بین عملکرد علوفه خشک بوته با تعداد پنجه (84/0=r) در سطح 5% معنیدار بود. تجزیه علیت نشان داد اثر مستقیم صفت ارتفاع بوته بیشترین مقدار را در بین اثرات مستقیم متغیرهای مستقل بر عملکرد خشک بوته داشت. به نظر میرسد طول برگ با اثر مستقیم مثبت و زیاد به دلیل عدم همبستگی معنیدار با صفات دارای اثر مستقیم منفی (تعداد پنجه و عرض برگ)، مناسبترین صفت جهت اصلاح عملکرد جمعیتهای مورد بررسی باشد. این صفت میتواند بهعنوان معیار انتخاب در برنامههای اصلاحی برای بهبود عملکرد خشک بوته استفاده گردد.