تأثیر تنظیم‌کننده‌‌های رشد گیاهی و ترکیبات ویتامینی بر کال‌زایی، جنین‌‌زایی رویشی و تولید گیاهچه در گیاه دارویی صبرزرد (Aloe vera L.)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، کرج

2 کارشناس ارشد، اصلاح نباتات، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان

3 استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، کرج

چکیده

صبرزرد با نام علمی Aloe vera L. یکی از گیاهان ارزشمند در صنایع دارویی، آرایشی - بهداشتی و غذایی محسوب می‌‌شود. با توجه به نیاز روزافزون به این گیاه، بیشتر تحقیقات انجام‌شده در زمینه کشت بافت بر تکثیر درون شیشه‌‌ای و ریزادیادی آن تمرکز داشته است ولی جنین‌‌زایی رویشی نه تنها به‌عنوان روشی مناسب در تکثیر انبوه، بلکه به‌عنوان شیوه‌‌ای مطمئن و کارآمد در تولید بذرهای مصنوعی و متابولیت‌‌های ثانویه، از نگاه محققان دور مانده است. در تحقیق حاضر اثر تنظیم‌کننده‌‌های رشد گیاهی شامل نفتالین استیک‌‌اسید (NAA) و بنزیل آمینوپورین (BAP) و ترکیب ویتامینی محیط‌‌های کشت MS، LS، L2 و ترکیب ویتامینی تغییر‌‌یافته بر القای بافت کالوس و جنین‌‌زایی رویشی غیرمستقیم مورد مطالعه قرار گرفت. محیط کشت MS همراه با  NAAبه میزان mgl-1 1 و ترکیب ویتامینی تغییر‌‌یافته شاملmgl-1 ۰/۴ تیامین، mgl-1 5/0 پیریدوکسین، mgl-1 ۰/۵ نیکوتینیک‌‌اسید و mgl-1۱۰۰ میواینوزیتول بهترین محیط کشت جهت کال‌‌زایی(100%) بودند. به‌طوری‌که بیشترین درصد تشکیل جنین‌‌های رویشی (50%) نیز در محیط کشت  MSهمراه با  BAPبه میزان  mgl-1۵ و NAA به میزان mgl-1 2/0 و ترکیب ویتامینی تغییر‌‌یافته تولید شد. البته 80% جنین‌‌های رویشی بدست‌آمده پس از طی مراحل بالغ‌‌سازی، تولید گیاهچه و سازگاری در گلخانه زنده ماندند.

کلیدواژه‌ها