بررسی ویژگی‌های موفولوژیک و بیوشیمیایی مرتبط با عمرگلجایی در جمعیت‏ های نرگس‌ شهلا (Narcissus tazetta L.) در شرایط آب و هوایی خوزستان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

2 نویسنده مسئول، دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

3 استادیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

گل نرگس شهلا (Narcissus tazetta) از تیره Amaryllidaceae، ازنظر ویژگی ­های زینتی و دارویی اهمیت فراوانی در دنیا دارد.‌ هدف ‌از ‌این پژوهش ‌بررسی ‌تنوع 13 جمعیت نرگس از‌ مناطق معتدل و گرمسیری ‌کشور برای یافتن جمعیت­ های برتر از نظر کیفیت پس از برداشت، با توجه به شاخص ­های مورفولوژیک ‌و بیوشیمیایی بود. این پژوهش به­ صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه انجام شد. در این تحقیق، شاخص­ های مؤثر بر کیفیت گل بریده شامل: تعداد ساقه گل دهنده، طول ساقه، وزن ساقه همراه گل، جذب محلول، کیفیت ظاهری، کلروفیل برگ، پرولین گلچه، کربوهیدرات­های محلول گلچه، فنول کل گلچه، محتوای مالون دی آلدئید گلچه، پروتئین گلچه، فعالیت آنزیم­های پراکسیداز و کاتالاز گلچه اندازه­ گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین جمعیت­ ها برای کلیه صفات بجز کیفیت ظاهری معنی ­دار بود. بر اساس تجزیه خوشه­ای داده­ های بیوشیمیایی، جمعیت ­ها در دو گروه اصلی تقسیم شدند. گروه اول شامل جمعیت ­های کازرون، بهبهان، جهرم، ایلام، شیراز و کرمان بود. در این گروه؛ صفات مهمی هم چون کلروفیل کل، جذب محلول و فنول کل بیش­ترین مقدار را داشتند. گروه دوم به دو زیر گروه تقسیم گردید. در زیر گروه الف جمعیت ­های خوسف، قائم­شهر و خرم آباد قرار داشتند و در زیر گروه ب اهواز، آبدانان، گچساران و مهران قرار گرفتنتد. زیر گروه الف صفاتی چون محتوای پرولین، مالون­دی آلدئید، آنزیم­های آنتی ­اکسیدانی پراکسیداز و کاتالاز عوامل مؤثر در این گروه بودند. در زیر گروه ب ویژگی­ های پروتئین کل و کربوهیدرات­های محلول بیش­ترین مقدار را داشتند. از لحاظ عمرگلجایی جمعیت­های اهواز، آبدانان، گچساران و مهران که بیش­ترین مقدار پروتئین کل و کربوهیدرات ­های محلول را در پایان آزمایش داشتند و محتوای پرولین، مالون­دی آلدئید، آنزیم­ های آنتی اکسیدانی پراکسیداز و کاتالاز آنها پس از گذشت 10 روز در سطح پایینی بود به­ عنوان جمعیت­های برتر معرفی شدند. به­ طور کلی این ارزیابی نشان داد تنوع مورفولوژیک و بیوشیمیایی بالایی در جمعیت­های بومی نرگس وجود دارد که می­تواند در نتیجه تنوع اقلیمی بسیار متفاوت در ایران و هم چنین جهش در این گیاه باشد. در مجموع درک چنین تنوع بالایی در مدیریت و حفاظت ژرم­پلاسم این گیاه مفید می باشد و بهنژادگر را در تعیین راهبردهای بهره­برداری، اصلاح و اهلی ­سازی و کشت و کار این گیاه یاری می­کند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 
Abri, F., Ghasemnezhad, M., Hasansajedi, R. and Bakhshi, D., 2013. Effect of Ascorbic acid on vase life and petal senescence in cut rose flowers (Rosa hybrida cv. Royal Class). Journal of Agricultural and Environmental Science, 13: 38-43. (In Persian).
Aebi, H., 1984. Catalase in vitro. Method of Enzymology, 105:121-126.
Aelaei, M., Mirzaei Mashoud, M. and Mortazavi, S. N., 2017. Effect of postharvest salicylic acid treatment on physico-chemical attributes and vase-life of rose (Rosa hybrida cv. Hater Class) cut flowers. Plant Production Technology, 9: 33-47. (In Persian).
Arnon, D., 1973. Copper enzymes in isolated chloroplasts. Plant Physiology, 24: 1-15.
Azeez, A., Sane, A. P., Bhatnagar, D. and Nath, P., 2007. Enhanced expression of serine proteases during floral senescence in (Gladiolus sp.). Journal of Phytochemistry, 68: 1352-1357.
Baâtour, O., Tarchoun, I., Nasri, N., Kaddour, R., Harrathi, J., Drawi, E., Ben Nasri-Ayachi, B. M. and Lachaâl, M., 2012. Effect of growth stages on phenolics content and antioxidant activities of shoots in sweet marjoram (Origanum majorana L.) varieties under salt stress. African Journal of Biotechnology, 11: 16486-16493.
Bahrami Nikkhah, S., Zakizadeh, H., Hamidoghli, Y. and Ghasemnezhad, M., 2013. Salicylic acid retards petal senescence in cut Lisianthus (Eustoma grandiflorum ‘Miarichi Grand White’) flowers. Horticulture Environment and Biotechnology, 54: 519-523.
Bates, L. Waldren, R. and Treare, I., 1973. Rapid determination of free proline for water stress studies. Plant and Soil, 39: 205-207.
Bradford, M., 1976. A rapid and sensitive method for the quantitation of microgram quantities of protein utilizing the principle of protein-dye binding. Analytical Biochemistry, 72: 248-254.
Chance, B. and Maehly, A., 1955. Assay of catalases and peroxidases. Methods Enzymology, 2: 764-775.
Chehrazi, M., Naderi, R., Shah-nejat A. K. and Hasani, M. E., 2007. Study of genetic diversity of exotic and endemic Daffodils (Narcissus spp.) using RAPD markers. Iranian Journal of Horticultural Science and Technology, 8: 225-236. (In Persian).
Chen, G. and Sun, W., 2018. The role of botanical gardens in scientific research, conservation, and citizen science. Plant Diversity, 40: 181-188.
Da Silva, J. A. T., 2003. The cut flower: postharvest considerations. Journal of Biological Sciences, 3: 406-442.
Damunupola, J., Qian, T., Muusers, R., Joyce, D., Irving, D. and Meeteren Van, U., 2010. Effect of S-carvone on vaselife parameters of selected cut flower and foliage species. Postharvest Biology and Technology, 55: 66-69.
Daneshvar, M. H. and Heidari, M., 2011. Effect of planting distance and cultivation depth on some quantitative traits of Narcissus (Narcissus tazetta L.) cut flower in climatic conditions of Khouzestan (Mollasani). Journal of Horticultural Science, 25: 304-309. (In Persian).
Dong, W., Lu, Y., Yang, T., Trouth, F., Lewers, S., Daughtry, S. and Cheng, Z., 2020. Effect of genotype and plastic film type on strawberry fruit quality and post harvest shelf life. International Journal of Fruit Science, 20: 750-767.
Dubois, M. Gilles, J. Hamilton, P. and Smith, F., 1956. Colorimetric method of determination of sugars and related substances. Analytical Chemistry, 28: 350-356.
Emongor, V. E., 2004. Effect of gibelerllic acid on postharvest quality and vase life of Gerbera cut flowers (Gerbera jamesonii). Agronomy, 3: 191-195.
Ezhilmathi, K., Singh, V. P., Arora, A. and Sairam, R. K., 2007. Effect of 5-sulfosalicylic acid on antioxidant activity in relation to vase life of Gladiolus cut flowers. Plant Growth Regulation, 51: 99-108.
Fanourakis, D. Bouranis, D., Tsaniklidis, G., Rezaei-Nejad, A., Ottosen, C. and Woltering, E., 2020. Genotypic and phenotypic differences in fresh weight partitioning of cut rose stems: implications for water loss. Acta Physiologiae Plantarum, 42: Article number 48.
Fletcher, R. and Collins, R., 2004. New crop: 1-7. In: Salvin, S., Bourke, M. and Byrne, T. (Eds). The New Crop Industries Handbook. Rural Industries Research and Development Corporation, Canberra. Australia. 543p.
Gerailoo, S., Ghasemnezhad, M. and Shiri, M. A., 2014. Effect of short time treatment of salicylic acid in delaying flowers senescence in cut rose (Rosa hybrida) cv. Yellow Island. Journal of Plant Research, 27: 299-309. (In Persian).
Ghalamboran, M. R. Bernard, F. and Abdollahi, M., 2020. Lifespan of cut flowers of gerbera under thyme essence and salicylic acid effects. Cellular and Molecular Research, 33: 377-391. (In Persian).
Gotti, R., Fiori, J., Bartolini, M. and Cavrini, V., 2006. Analysis of Amaryllidaceae alkaloids from Narcissus by GC-MS and capillary electrophoresis. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 42: 17-24.
Halevy, A. H. and Mayak, M., 1981. Senescence and postharvest physiology of cut flowers. Horticultural Review, 3: 59-112.
He, S., Joyce, D., Irving, D. and Faragher, J., 2012. Stem end blockage in cut Grevillea ‘Crimson Yullow’inflorescences. Postharvest Biology and Technology, 41: 78-84.
Heydari, M. H., Moradi, H., Karimi, M. and Ghasemi, V., 2018. ACO gene expression and catalase activity under the influence of salicylic acid and plant extracts in two miniatures Carnation cut flowers. Iranian Journal of Horticultural Science, 48: 715- 722. (In Persian).
Hortensteiner, S., 2006. Chlorophyll degradation during senescence. Annual reviews. Plant Biology, 57: 55-77.
Hunter, D. A., Ferrante, A., Vernieri, P. and Reid, M. S., 2004. Role of abscisic acid in perianth senescence of daffodi (Narcissus pseudonarcissus ‘Dutch Master’). Physiology Plantarum, 121: 313-321.
Jalili-marandi, R., 2012. Postharvest Physiology. Urmia University Jihad Publications. Urmia, Iran, 624 p. (In Persian).
Jayaprakasha, G., Negi, P., Jena, B. and Rao, L., 2007. Antioxidant and antimutagenic activities of Cinnamomum zeylanicum fruit extracts. Journal of Food Composition and Analysis, 20: 330-336.
Jin, Z. and Yao, G., 2019. Amaryllidaceae and Sceletium alkaloids. Natural Product Reports, 36: 1462-1488.
Jones, M. L., Chaffin, G. S. Eason, J. R. and Clark, D. G., 2005. Ehtylene sensitivity regulates proteolytic activity and cysteine protease gene expression Petunia corollas. Journal of Experimental Botany, 56: 2733-2744.
Khalasi Ahwazi, L., Heshmati, G., Zofan, P. and Akbarlou, M., 2016. Total phenol, flavonoid contents and antioxidant activity of Gundelia tournefortii L. in different phenological stage and habitats of North East of khozestan province. Eco-phytochemical Journal of medicinal plants, 4: 33-46. (In Persian).
Koushesh Saba, M. and Nazari, F., 2017. Vase life of Gerbera cut flower cv. Pink Power affected by different treatments of plant essential oils and silver nanoparticles. Journal of plant production Research, 24: 43-59.
McDonald, S. Prenzler, P., Autolovich, M. and Robards, K., 2001. Phenolic content and antioxidant activity of olive extracts. Food Chemistry, 73: 73-84.
Mohammadi, M., Aelaei, M. and Saidi, M., 2020. Effect of post-harvest application of putrescine on the vase life of cultivars of gerbera cut flowers (Stanza and Pink Elegance). Journal of Plant Research, 33: 646-658. (In Persian).
Moon-Soo, Ch., Celikel, F. G., Dodye, L. and Reid, M. S., 2001. Sucrose enhances the postharvest quality of cut Flowers of Eustoma grandiflorum (RAF) Shinn. Acta Horticulturae, 543: 305-315.
Naseri Moghadam, A., Bayat, H., Aminifard, M. H. and Moradinezhad, F., 2020. Effect of drought and salinity stress on flower quality, biochemical changes and ions concentration of Narcissus tazetta cv. ‘Shahla’. Journal of Plant Production Research, 27: 207-221.
Pak, C. and van Doorn, W. G., 2005. Delay of Iris flower senescence by protease inhibitors. Journal of New Phytologist, 165: 473-480.
Rezvani Moghadam, P., 2008. New plants and forgotten plants in modern agriculture. Jahad-Daneshgahi Press, Mashhad, Iran, 511p. (In Persian).
Robiza-Swider, J., Lukaszewska, A., Skutnik, E., Rybka, Z. and Wachowicz, M., 2004. Lipoxygenase in senescing cutleaves of Zatedeschia aethiopica treated with GA3 or BA. Journal of Acta Physiolgiae Plantarum, 26: 411-415.
Salehi Salmi, M. R., Falehi Hoseini, M., Heidari, M. and Daneshvar, M. H., 2018. Extending vase life of cut rose (Rosa hybrid L.) cv. Bacara by essential oils. Advances in Horticultural Science, 32: 61-69.
Shabnam, S., Dhiman, S. R., Puja, Sh., Bharti, K. and Sangeeta, K., 2020. Evaluation of newly developed genotypes of chrysanthemum (Dendranthema grandiflora Tzvelev) for cut flower production. Journal of Ornamental Horticulture, 23: 14-27.
Solgi, M. and Kafi, M., 2009. Essential oil and silver nanoparticle as a novel agent to extend vase life of gerbera (Gerbera Jamesonii cv. Dune) flowers. Postharvest Biology and Technology, 53: 155-158.
Stewart, R. and Beweley, J., 1980. Lipidperoxidation associated with accelerated aging of soybean axes. Plant Physiology, 25: 123-136.
Sugawara, H., Shibuya, K., Yoshioka, T., Hashiba, T. and Satoh, S., 2002. Is a cysteine proteinase inhibitor involved in the regulation of petal wilting in senescing Carnation (Dianthus caryophyllus L.) flowers? Journal of Experimental Botany, 53: 407-413.
Sultan, S. M. and Farooq, S., 1999. Effect of sucrose and GA3 on the senescence of cut flowers of Narcissus tazetta cv. Kashmir local. Advances in Horticultural Science, 13: 105-107.
Theron, K. and De Hertogh, A., 1998. Amaryllidaceae: geophytic growth, development, and flowering: 1-47. In: Janick, J. (Ed). Horticultural Reviews, John Wiley & Sons, New York, USA, (25), 304 p.
Turkan, I., Bor, M., Ozademir, F. and Koca, H., 2005. Differential responces of lipid peroxidation and antioxidants in the leaves of drought-tolerant Phaseolus acutifolius gray and drought senestive Phaseolus vulgaris L. subjected to polyethylene glycol mediated water stress. Plant Science, 168: 223-231.
Williamson, V., Faragher, J., Parsons, S. and Franz, P., 2002. Inhibiting the postharvest wounding response in wildflowers. Rural Industries Research and Development Corporation. Canberra. RIRDC publication, University of Western Australia, Australia, 93 p.
Yousefi, B. Tabaei-Aghdaei, S. R., 2021. Study of genetic variation of Rosa damascena Mill. genotypes of Iran using multivariate statistical methods. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 28: 236-251. (In Persian).
Yousefi, B., Tabaei-Aghdaei, S. R. and Safari, H., 2015. Variation in flower yield and essential oil in 25 accessions of Rosa damascena Mill. in climatic conditions of Kermanshah, Iran. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 23: 134-141. (In Persian).
Zangeneh, M. and Salehi, H., 2019. Genetic diversity as revealed by intersimple sequence repeat polymorphism in Narcissus accessions to identify the tolerant genotypes for deficit irrigation. Journal of the American Society for Horticultural Science, 144: 92-10.
Zeinali, H., Tabaei aqdaei, S. R., Askarzadeh, M., Kianipour, A. and Abtahi, S. M., 2007. Study of relationship between flower function and components in Rosa damascene genotypes. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 23: 195-203. (In Persian).
Zhang, S. H., 2008. Investigations into senescence and oxidative metabolism in gentian and petunia flowers. Ph. D. Thesis, Canterbury University, New Zealand. 133 p.