تنوع کروموزومی و اندازه ژنوم در گیاه داروئی مرزه (Satureja spp.)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه ژنتیک و به‏نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

2 استاد گروه ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

3 محقق موسسه تحقیقات جنگلها و مراتعT سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

چکیده

گیاه مرزه (Satureja spp.) با داشتن گونه‌های مختلف و ترکیبات با ارزشی همانند تیمول و کارواکرول، دارای اهمیت خاصی در میان گیاهان دارویی است. در این تحقیق، بذرهای هشت جمعیت از سه گونه مرزه (hortensis S. ، S. mutica و boissieri S.) و همچنین بذرهای دو رقم اصلاح شده‏ آلمانی مرزه (S. hortensis cv. Aromag) و (S. hortensis cv. Saturn) از نظر سیتوژنتیکی ارزیابی شدند. نتایج کاریوتیپی نشان داد که هشت جمعیت از گونه S. hortensis (S1P1-S1P8) دیپلوئید (48x=2n=2) و دو جمعیت از گونه ‏های mutica و S. boissieri (S2P1-S3P1) تتراپلوئید (60x =4n=2) با تعداد کروموزوم‌‌های پایه متفاوت به‌ترتیب 24 و 15 بودند. میانگین طول کروموزو‌م‌ها در تمام جمعیت­ ها mµ 46/1 (دامنهm µ 71/1-19/1) بود. برای اندازه‌گیری مقدار ژنوم با استفاده از دستگاه فلوسایتومتری، از فلوروکروم PI و گیاه استاندارد جعفری (Petroselinum crispum, 2C DNA = 4.45 pg) استفاده شد. داده‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار (طول کروموزوم) و سه تکرار (اندازه ژنوم) تجزیه آماری شدند. نتایج تفاوت معنی‌داری را در سطح احتمال یک درصد بین جمعیت‌ها برای دو آماره نشان داد. میانگین مقدار 2C DNA برای تمام دیپلوئیدها pg 52/3 (دامنهpg  8/3-3/3) و برای دو جمعیت تتراپلوئید pg 38/2 (دامنهpg  51/25-2/2) بود. در این مطالعه مقدار اندازه ژنوم برای اولین بار در گونه‏ های ذکر شده گزارش گردید که در کنار سایر صفات اندازه‌گیری شده می‏تواند به غنای دانش کاریولوژیک در جنس مرزه Satureja کمک کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 
Arohonka, T. (1982). Chromosome counts of vascular plants of the island Seili in Nauvo, southwestern Finland. Turun Yliopiston Biologian laitoksen Julkaisuja, 3: 1-12. (In Finnish)
Beaulieu, J.M., Moles, A.T., Leitch, I.J., Bennett, M.D., Dickie, J.B., and Knight, C.A. (2007). Correlated evolution of genome size and seed mass. New Phytologist, 173(2): 422-437.
Cavalier-Smith, T. (1982). Skeletal DNA and the evolution of genome size. Annual Review of Biophysics and Bioengineering, 11(1): 273-302.
Ceccarelli, M., Morosi, L., and Cionini, P. G. (1998). Chromocenter association in plant cell nuclei: determinants, functional significance, and evolutionary implications. Genome, 41: 96-103.
Doležel, J. and Bartoš, J. (2005). Plant DNA flow cytometry and estimation of nuclear genome size. Annals of Botany, 95(1): 99-110.
Doležel, J., Bartoš, J., Voglmayr, H., and Greilhuber, J. (2003). Nuclear DNA content and genome size of trout and human. Cytometry, 51(2): 127-129.
Doležel, J., Greilhuber, J., and Suda, J. (2007). Estimation of nuclear DNA content in plants using flow cytometry. Nature Protocols, 2(9): 2233-2244.
Ferakova, V. and Murin, A. (1974). In index of chromosome numbers of Slovakian flora. Part 4. Acta Facultatis Rerum Naturalium Universitatis Comenianae Botany, 23: 1-23.
Gill, L.S. (1981). Chromosomal evolution and incidence of polyploidy in the Canadian Labiatae. Revue de cytologie et de biologie végétales ; le botaniste. 4: 331-339.
Greilhuber, J., Doležel, J., Lysák, M.A., and Bennett, M.D. )2005). The origin, evolution and proposed stabilization of the terms ‘genome size’ and ‘C-value’ to describe nuclear DNA contents. Annals of Botany, 95: 255-260.
Hamidpour, R., Hamidpour, S., Hamidpour, M., Shahlari, M., and Sohraby, M. (2014). Summer savory: from the selection of traditional applications to the novel effect in relief, prevention, and treatment of a number of serious illnesses such as diabetes, cardiovascular disease, alzheimer’s disease, and cancer. Journal of Traditional and Complementary Medicine, 4(3): 140-144.
Irani, P., Mohsen, S., Hejazi, H., Reza, S., and Aghdaei, T. (2014). Karyological study on four species of Satureja (Lamiaceae) in Iran. International Journal of Biosciences, 4(7): 229-240.
Jamzad, Z. (2009). Thymus and Satureja Species of Iran. Publishing of Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran.
Karimzadeh, G. (2012). Effect of Low Temperature on Cell Division and Morphology of Wheat. LAP LAMBERT Academic Publishing GmbH & Co. KG. Heinrich-Böcking-Straße 6-8. 66121 Saarbrücken, Germany, 356 p.
Karimzadeh, G., Danesh-gilevaei, M., and Aghaalikhani, M. (2011). Karyotypic and nuclear DNA variations in Lathyrus sativus (Fabaceae). Caryologia, 64(1): 42-54.
Knight, C.A. and Beaulieu, J.M. (2008). Genome size scaling through phenotype space. Annals of Botany, 101(6): 759-766.
Krogulevich, R.E. (1978(. Karyological analysis of the species of the flora of eastern Sayana. In Malyshev, L.I. and Peshlcova, G.A. (eds.), Flora of the Prebaikal. Novosibirsk pp. 19-48.
Lipnerová, I., Bures, P., Horova, L., and Smarda, P. (2013). Evolution of genome size in Carex (Cyperaceae) in relation to chromosome number and genomic base composition. Annals of Botany, 111(1): 79-94.
Loureiro, J., Rodriguez, E., Doležel, J., and Santos, C. (2005). Assessment of ploidy stability of the somatic embryogenesis process in Quercus suber L. using flow cytometry. Planta, 221(6): 815-822.
Loureiro, J., Rodriguez, E., Doležel, J., and Santos, C. (2007). Two new nuclear isolation buffers for plant DNA flow cytometry: A test with 37 species. Annals of Botany, 100(4): 875-888.
Mahdavi, S. and Karimzadeh, G. (2010). Karyological and nuclear DNA content variation in some Iranian endemic Thymus species (Lamiaceae). Journal of Agricultural Science and Technology, 12(4): 447-458.
Majdi, M., Karimzadeh, G., Malboobi, M.A., Omidbaigi, R., and Mirzaghaderi, G. (2010). Induction of tetraploidy to feverfew (Tanacetum parthenium Schulz-Bip.): morphological, physiological, cytological, and phytochemical changes. HortScience, 45(1): 16-21.
Markova, M. and Goranova, V. (1995). Mediterranean chromosome number reports 5(435-473). Fl. Medit, 5: 289-317.
Markova, M.L. (1989). Chromosome numbers of Bulgarian angiosperms. Fitologija, 36: 67-68.
Morton, J.K. (1993). Chromosome numbers and polyploidy in the flora of Cameroons Mountain. Opera Botanica, (121): 159-172.
Mowforth, M.A. and Grime, J.P. (1989). Intra-population variation in nuclear DNA amount, cell size and growth rate in Poa annua L. Functional Ecology, 3(3): 289-295.
Narayan, R.K.J. (1987). Nuclear DNA changes, genome differentiation and evolution in Nicotiana (Solanaceae). Plant Systematics and Evolution, 157(3-4): 161-180.
Noormand Moaied, F., Bihamta, M.R., Tabaei Aghdaei, S.R., and Naghavi, M.R. (2021). Study of phylogenetic relationships of different species of Satureja spp. based on nuclear ITS region and chloroplast matK gene. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 28(2(: 173-190.
Nosrati, H. (2015). Relationship between ploidy level and genome size in strawberries. Plant Biosystems. An International Journal Dealing with all Aspects of Plant Biology, 149(6): 1036-1041.
Pellicer, J., Fay, M.F., and Leitch, I.J. (2010). The largest eukaryotic genome of them all? Botanical Journal of the Linnean Society, 164(1): 10-15.
Romero-Zarco, C. 1986. A new method for estimating karyotype asymmetry. Taxon 35: 526–530.
Salehi, M., Karimzadeh, G., Naghavi, M.R., Naghdibadi, H., and Rashidi Monfared, S. (2018). Expression of key genes affecting artemisinin content in five Artemisia species. Scientific Reports, 8 (12659): 1-11.
Shariat, A., Karimzadeh, G., and Assareh, M.H. (2013). Karyology of Iranian endemic Satureja (Lamiaceae) species. Cytologia, 78(3): 305-312.
Shariat, A., Karimzadeh, G., Assareh, M.H., and Esfahan, E.Z. (2016). Drought stress in Iranian endemic savory (Satureja rechingeri): In vivo and In vitro studies. Journal of Plant Physiology and Breeding, 6(1): 1-13.
Shariat, A., Karimzadeh, G., Assareh, M.H., and Hadian, J. (2017). Variations of physiological indices and metabolite profiling in Satureja khuzistanica in response to drought stress. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 25(2): 232-246.
Shariat, A., Karimzadeh, G., Assareh, M. H., Hadian, J. (2018a). Metabolite profiling and molecular responses in a drought-tolerant savory, Satureja rechingeri exposed to water deficit. 3 Biotech, 8(11): 1-11.
Shariat, A., Karimzadeh, G., Assareh, M.H., and Loureiro, J. (2018b) Relationships between genome size, morphological and ecological traits in Satureja (Lamiaceae) species. Iranian Journal of Botany, 24(2): 163-173.
Shariat, A. and Sefidkon, F. (2021). Tetraploid induction in savory (Satureja khuzistanica): cytological, morphological, phytochemical and physiological changes. Plant Cell, Tissue and Organ Culture. https://doi.org/10.1007/s11240-021-02053-y
Sharma, J.R. (1994). Principals and Practice of Plant Breeding. New Dehli: McGraw-Hill Publishing Company, India.
Siljak-Yakovlev, S., Pustahija, F., Åolic, E.M., Bogunic, F., Muratovic, E., BaÅ¡ic, N., Catrice, O., and Brown, S.C. (2010). Towards a genome size and chromosome number database of Balkan flora: C-values in 343 taxa with novel values for 242. Advanced Science Letters, 3: 190-213.
Veselý, P., Bureš, P., Šmarda, P., and Pavlíček, T. (2012). Genome size and DNA base composition of geophytes: the mirror of phenology and ecology? Annals of Botany, 109(1): 65-75