بررسی تنوع عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیکی زراعی مرتبط با آن در جمعیت‌های علف‌پشمکی (Bromus inermis Leyss.)

ملکی, زهرا; نورآئین, مجتبی; محمدی, رضا

doi:10.22092/ijrfpbgr.2021.353865.1378

بررسی تنوع عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیکی زراعی مرتبط با آن در جمعیت‌های علف‌پشمکی (Bromus inermis Leyss.)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، آذربایجان‌شرقی

² دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، آذربایجان‌شرقی

³ استادیار پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال غرب و غرب کشور، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.

10.22092/ijrfpbgr.2021.353865.1378

چکیده

علف پشمکی (Bromus inermis Leyss.) یکی از مهمترین گیاهان علوفه‌ای و مرتعی می‌باشد که به‌دلیل سازگاری به شرایط مختلف محیطی در عرصه‌های منابع طبیعی کشور پراکنش دارد. 22 جمعیت علف پشمکی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال‌غرب و غرب کشور در سال زراعی 98-1397 از لحاظ صفات مورفولوژیکی، برای شناسایی جمعیت‌های پرمحصول ارزیابی شدند. اختلاف معنی‌داری (05/0p ≤ ) از لحاظ صفات مورد بررسی بین جمعیت‌‌ها وجود داشت که حکایت از وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین آنها بود. جمعیت‌های B.in-15، B.in-9،B.in-8 و B.in-1 با بیش از 540 گرم در بوته عملکرد علوفه خشک سالیانه بیشتری داشتند. دو جمعیت B.in-1 و B.in-19 به‌ترتیب با 100 و 60 گرم بذر در بوته، تولید بذر بیشتری نسبت به سایر جمعیت‌ها داشتند. بررسی همبستگی ساده بین صفات مورد مطالعه نشان داد که ارتباط مثبت و معنی‌داری بین عملکرد علوفه خشک سالیانه با صفات تعداد ساقه، قطر طوقه، عملکرد علوفه خشک چین اول و دوم، عملکرد بذر و قطر تاج پوشش وجود داشت. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی صفات مورد بررسی با در نظرگرفتن مقادیر ویژه بزرگتر از یک منجر به معرفی چهار مؤلفه شد که در مجموع 82% از تغییرات را بین جمعیت‌ها توجیه کردند. نتایج مربوط به تجزیه خوشه‌ای منجر به گروه‌بندی جمعیت‌های مورد مطالعه در سه گروه شد. از این‌رو جمعیت‌های مورد مطالعه، زمینه ژنتیکی مناسبی را برای انتخاب جمعیت‌های برتر از خوشه‌های مختلف فراهم نمود، به‌طوری‌که می‌توان از آنها در برنامه‌های به‌نژادی از طریق پلی‌کراس و تولید ارقام ترکیبی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

Bafandeh Rozbahani, A., Jafari, A.A., and Rahmani, E., 2009. Genetic variation for seed yield and morphological traits in Bromus tomentellus J. Agric. Sci. Natur. 16(1-b):1-11.
Boroumandan, P., and Motamedi, J., 2007. Forage grasses. Razi University Press. Kermanshah. Iran. 281p.
Fernandes, F. D., Ramos, A. K. B., Jank, L., Carvalho, M. A., Martha Jr, G. B., & Braga, G. J., 2014. Forage yield and nutritive value of Panicum maximum genotypes in the Brazilian savannah. Scientia Agricola. 71(1), 23-29.
Jafari, A.A., Seyedmohammadi, A. R., and Abdi, N., 2007. Study of variation for seed yield and seed components in 31 genotypes of Agropyron desertorum through factor analysis. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research. 15(3):211- 221.
Jangali, K., Salehi, P., Jafari, A. A., 2012. The investigation of the genetic variability for yield and morphological and seedling characteristics in of Bromegrass populations. Plant and Ecosystem. 3(31):14- 29.
Hopkins, A., Wang, Z. Y., Mian, R., Barker, R. E., & Sledge, M. (Eds.)., 2004. Molecular breeding of forage and turf (Vol. 11). Proceedings of the 3^rd International symposium, molecular breeding of forage and turf, dallas, texas, and ardmore, oklahoma, USA, May, 18–22, 2003.
Howards, S. R., Morgan, J. A. and Honson, J. D. 1999. Carbon and nitrogen reserve remobilization following defoliation. Nitrogen and elevated CO₂ Crop Sci. 39: 1749-1756.
Kellogg, E. A., 1998. Relationships of cereal crops and other grasses. Proc. Natl.Acad. 95, 2005- 2010.
Majidi, M. M., 2007. Breeding studies in tall fescue germplasm (Festuca arundinacea Scherb.) Doctoral dissertation, College of Agriculture, Isfahan University of Technology.
Maxted, N., Ford-Lloyd, B. V., & Hawkes, J. G., 2013. Plant genetic conservation: the in situ approach. Springer Science & Business Media. 187- 246.
Mohammadi, R., Khayam Nekouei, M., Majidi, M. M., Mirlohi, A., 2010. Estimation of yield potential and genetic variation of Orchard grass genotypes (Dactylic glomerata). Journal of crop production. 3(2): 139- 158.
Mohammadi, R., Khayam Nekoei, M., Mirlohi, A., Razmjoo, K., 2008. Investigation of genetic variation in Dactylis glomerata L. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research. 16(1): 14- 26.
Mohammadi, R., Khayam Nekoei, M., Mirlohi, A., Razmjoo, K., 2006. Study of genetic variation in Bromus inermis Leyss. Populations. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research. 14(3): 138- 147.
Naderi, R., & Rahiminejad, M. R., 2015. A taxonomic revision of the genus Bromus (Poaceae) and a new key to the tribe Bromeae in Iran. In Annales Botanici Fennici. Finnish Zoological and Botanical Publishing Board. 52)3–4(: 233-248.
Rahnemoun, B., Hatami Maleki, H., Mohammadi, R., 2018. Genetic variability in different accessions of Agropyron based on morphological traits. Modares Journal of Biotechnology. 9(4): 517-523.
Shahabzadeh, Z., Darvishzadeh, R., Mohammadi, R., Jafari, M., Alipour, H., Spring 2020a. Study of genetic diversity and association analysis of agronomic traits with ISSR and EST-SSR markers in tall fescue (Festuca arundinacea). Crop Biotechnology. 9(3): 1- 20.
Shahabzadeh, Z., Mohammadi, R., Darvishzadeh, R., Jafari, M., Alipour, H., 2020b. Investigation of genetic diversity of forage yield and morphological traits in tall fescue (Festuca arundinacea Schreb.) populations. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research. 28(1): 17- 36.
Sanderson, M.A., Skinner, R.H., & Elwinger, G.F., 2002. Seedling development and field performance of prairiegrass, grazing bromegrass, and orchadgrass. Crop Science. 42(1): 224- 230.