اثر تحریکی تیدیازورون (TDZ) و پوترسین (PUT) و نوع ریزنمونه بر اندام‌زایی غیرمستقیم گیاه همیشه‌بهار (Calendula officinalis L)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، خوزستان

2 نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، خوزستان پست‌الکترونیک: mrsalehisalmi@gmail.com

3 استاد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، خوزستان

چکیده

گیاه همیشه‌­بهار(Calendula officinalis L.) یکی از مهمترین گیاهان زینتی- دارویی در ایران است که در ترکیب با سایر مواد اولیه دارویی برای تولید داروهای کم خطر برای انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پژوهش به‌منظور تولید انبوه این گیاه به وسیله کشت بافت، چهار آزمایش جداگانه فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار (هر تکرار ده مشاهده) در چهار مرحله کالوس‌زایی، اندام‌زایی غیرمستقیم، ریشه­زایی و سازگاری انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان کالوس‌زایی در تیمار ریزنمونه برگی و در محیط کشت حاوی 2 میلی­گرم در لیتر 2,4-D مشاهده شد. بلندترین و بیشترین شاخه­زایی در تیمار کالوس به‌دست آمده از ریزنمونه برگی در محیط کشت حاوی 1 میلی­گرم در لیتر تیدیازورون (TDZ) و  به همراه 100 میلی‌گرم در لیتر پوترسین (PUT) در اندام­زایی غیرمستقیم مشاهده گردید. قلمه­های کشت بافتی در محیط کشت 2 میلی­گرم در لیتر NAA بهترین ریشه­زایی را داشتند. گیاهچه­های به‌دست آمده در گلدان­های حاوی پرلیت سازگاری بهتری نشان دادند. با بهینه‌سازی تولید کالوس از ریزنمونه­های همیشه ‌بهار و تکثیر با تکنیک­ کشت بافت می­تواند گامی مهم برای تولید گیاهانی با کیفیت یکسان و عاری از عوامل بیماری‌زا باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  Adela, P., Constantin, B., Sanda, A. and Carmen, S., 2003. HPLC analysis of carotenoids in four varieties of Calendula officinalis L. flowers. Acta Biological, 47: 37-40.
-  Ali, R. M., Abbas, H. M. and Kamal, R. K., 2009. The effect of treatment with polyamines on dry matter and some metabolites in salinity stressed chamomile and sweet majoram seedling. Plant and soil environment, 11: 477-483.
-  Arora, D., Rani, A. and Sharma, A., 2013. A review on phytochemistry and ethnopharma-cological aspects of genus Calendula. Pharmacognosy Reviews, 7: 179-187.
-  Bazrafkan, M., Daneshvar, M. H. and Salehi Salmi, M. R. 2019. Effects of explant type, culture media and growth regulators on callus induction and plant regeneration of sweet pea (Lathyrus odoratus L.). Iranian Journal of Rangelands and Forests Pant Breeding and Genetics Research, 27: 98-107.  (In Persian).
-  Bhatia, R., Singh, K. P., Jhang, T. and Sharma, T. R., 2009. Assessment of clonal fidelity of micropropagated gerbera plants by ISSR markers. Scientia Horticulturae , 119: 208-211.
-  Gazim, Z. C., Rezende, C. M., Fraga, S. R., Svidzinski, T. I. E. and Cortez, D. A. G., 2008. Antifungal activity of the essential oil from Calendula officinalis L. (Asteraceae) growing in Brazil. Brazilian Journal Microbiological, 39: 61-63.
-  Huetteman, A. and Preece, J., 1993. Thidiazuron a potent cytokinin for wood plant tissue culture. Plant cell, tissue and organ culture, 37:105-119.
-  Jafari, S., Daneshvar, M. H., Salehi Salmi, M. R. and Lotfi, A. 2017. Influence of putrescine and thidiazuron on in vitro organogenesis in Salvia officinalis L. Iranian Journal of Rangelands and Forests Pant Breeding and Genetics Research, 25: 201-211. (In Persian).
-  Jegadeeswari, V., Indurani, C. and Kalaiselvi, T., 2007. Calendula: The poor manˊs Saffron. Science Technology. Entrepreneur. Tamil Nadu Agricultural University, Coimbatore. Pharmaceutical Bulletin, 49: 863-870.
-  Leal, F., Matos, M., Coelho, A. C. and Pinto-Carnide, O., 2012. In vitro Multiplication of Aromatic and Medicinal plant and Fungicide activity. Journal of Agricultural and Biological Science, 6: 119- 138.
-  Legha, M. R., Prasad, V., Singh, S. K., Kaur, C., Arora, A. and Kumar, S., 2012. Induction of carotenoid pigments in callus cultures of Calendula officinalis L. In response to nitrogen and sucrose levels. In Vitro Cellular & Developmental Biology-Plant, 48: 99-106.
-  Marks, T. R. and Simpson, S. E., 1994. Factors affecting shoot development in apically dominant Acer cultivars in vitro. Journal of Horticultural Science, 69: 543-551.
-  Misra, P., Purshottam, D. K., Siddiqui, S., Jain, M. B. and Toppo, D. B. A., 2010. A comparative study of in vitro regeneration of shoots in different cultivars of Gerbera jamesonii H. Bollus ex Hookf. Propagation of Ornamental Plants, 10: 156-162.
-  Murashige, T. and Skoog, F., 1962. A revised medium for rapid growth and bioassay with tissue culture. Physiologia Plantarum, 15: 473-476.
-  Paradiso, R. and De Pascale, S. 2008. Effects of coco fiber addition to perlite on growth and yield of cut gerbera. Acta Horticulture, 779: 529-534.
-  Razdan, M. K., 2003. Introduction to plant tissue culture. Oxford of IB publish. Dehli. India, 23: 256-261.
-  Shailaja, V. P., 2002. Studies on in vitro propagation of Gerbera jamesonii “Bolus”. Dharwad (India): M. Sc. Thesis of the University of Agricultural Sciences. Dharwad. India.
-  Son, N. V. 2007. Response of gerbera (Gerbera jamesonii “Bolusˮ) varieties to micropropogation. Dharwad (India): M. Sc. Thesis of the University of Agricultural Sciences. Dharwad. India.
-  Taha, R. M., Hasbullah. N. A., Abdul Aziz, A. H. and Awal, A., 2010. Establishment of in vitro plantlets and acclimatization of Gerbera jamesonii Bolus ex. Hook f. Acta Horticulture, 865: 401-404.
-  Victoria, C. P., Lage, C. L. S. and Sato, A., 2012. Tissue culture techniques in the proliferation of shoots and roots of Calendula officinalis. Revista Ciencia Agronomica, 43: 539-545.
-  Zebarjadi, A. R., Motamedi, M. J., Taravat, E. and Ismaili, A. 2013. Micropropagation of medicinal purple coneflower (Echinacea purpurea L.) using cotyledon and hypocotyl segments. Journal of Plant Research, 26: 311-319.
Jimenez-Medina, E., Garcia-Lora, A., Paco, L., Algarra, I., Collado, A. and Garridoet, F., 2006, A new extract of the plant Calendula officinalis produces a dual in vitro effect: Cytotoxic anti-tumor activity and lymphocyte activation. BMC Cancer, 119: 1-14