اثر محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک بر افزایش تحمل به تنش خشکی در گیاه اسطوخودوس (Lavandula angustifolia cv. Munstead Organic)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 نویسنده مسئول مکاتبات، استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان پست‌الکترونیک: khorasaninejad@gau.ac.ir

3 دانشیار، گروه اصلاح و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

4 استادیار، گروه مهندسی ژنتیک و بیوانفورماتیک، مرکز ملی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی، تهران

چکیده

گیاه دارویی اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) با دارا بودن قابلیت اقتصادی و زینتی و کاربرد زیاد آن در صنایع آرایشی- بهداشتی و دارویی، در سراسر جهان کشت می‌شود. به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک بر افزایش تحمل به تنش خشکی در رقم Munstead Organic این گیاه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال‌ زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح رژیم‌های آبیاری (شامل 100-90، 80-70، 60-50 و 40-30 درصد ظرفیت ‌زراعی) و محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک در سه سطح (شامل صفر، 15 و 30 میکرومولار در لیتر) لحاظ گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد که بیشترین درصد اسانس با میانگین 18/1 درصد از کاربرد 15 میکرومولار اسیدآبسیزیک در شرایط تنش خشکی (آبیاری 40-30 درصد ظرفیت زراعی به‌دست آمد. در حالی‌که بیشترین عملکرد اسانس با میانگین 055/0 گرم در گیاه مربوط به کاربرد 30 میکرومولار اسیدآبسیزیک در شرایط آبیاری 80-70 درصد ظرفیت زراعی بود. همچنین گروه‌بندی اجزای اسانس نشان داد که از میان 26 ترکیب شناسایی شده، شش ترکیب مونوترپن هیدروکربنه، 10 ترکیب مونوترپن اکسیژنه، 6 ترکیب سسکوئی‌ترپن هیدروژنه و چهار ترکیب سسکوئی‌ترپن اکسیژنه بودند. با افزایش خشکی میزان ترکیبات مونوترپنی هیدروکربنه و اکسیژنه کاهش و ترکیبات سسکوئی‌ترپنی هیدروکربنه و اکسیژنه افزایش یافتند. همچنین نتایج نشان داد که بالاترین میزان لیمونن (10 درصد) از کاربرد 15 میکرومولار اسیدآبسیزیک در آبیاری 80-70 درصد ظرفیت زراعی، کامفور (47/10 درصد) و بورنئول (58/51 درصد) از آبیاری کامل و عدم کاربرد اسیدآبسیزیک، کاریوفیلن‌اکساید (80/7 درصد) از کاربرد 30 میکرومولار اسیدآبسیزیک در آبیاری 60-50 درصد ظرفیت زراعی و آلفامورولن (90/24 درصد) از کاربرد 30 میکرومولار اسیدآبسیزیک در شرایط 40-30 درصد ظرفیت زراعی بدست آمد. در کل، یافته‌های این پژوهش نشان داد که محلول‌پاشی اسیدآبسیزیک در خشکی 40-30 درصد ظرفیت ‌زراعی می‌تواند سبب افزایش درصد اسانس و ترکیبات سسکوئی‌ترپنی برای مقابله با شرایط خشکی در گیاه اسطوخودوس شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  Abbaszadeh, B., Layeghhaghighi, M., Azimi, R. and Hadi, N., 2020. Improving water use efficiency through drought stress and using salicylic acid for proper production of Rosmarinus officinalis L. Industrial Crops and Products, 144: 120-132.
-  Alhathlool, H., Soliman, M., Ameta, K., El-Esawi, M. and Elkelish, A., 2019. Changes in ecophysiology, osmolytes, and secondary metabolites of the medicinal plants of Mentha piperita and Catharanthus roseus subjected to drought and heat stress. Biomolecules, 43: 1-21.
-  Arulbalachandran, D., Yasmin, K. and Jothimani, K., 2016. Role of ABA on antioxidant mechanism under drought crops. International Journal for Species, 17: 48-55.
-  Benjemaa, M., Neves, M.A., Falleh, H., Isoda, H., Ksouri, R. and Nakajima, M., 2018. Nanoencapsulation of Thymus capitatus essential oil: formulation process, physical stability characterization and antibacterial efficiency monitoring. Industrial Crops and Products, 113: 414–421.
-  Bettaieb, I., Bourgou, S., Sriti, J., Msaada, K. and Limam, F.B., 2011. Essential oils and fatty acids composition of Tunisian and Indian cumin (Cuminum cyminum L.) seeds: a comparative study. Journal of the Science of Food and Agriculture, 91: 2100-2107.
-  Blazekovic, B., Yang, W., Wang, Y., Li, C., Kindl, M., Pepeljnjak, S. and Vladimir-Knezevic, S., 2018. Chemical composition, antimicrobial and antioxidant activities of essential oils of Lavandula×intermedia ‘Budrovka and L. angustifolia cultivated in Croatia. Industrial Crops and Products, 123: 173.182.
-  Caser, M., Chitarro, W., Angiolillo, F., Perrone, I., Demasio, S., Lovisolo, C., Pistelli, L., pistelli, L. and Scariot, P., 2019. Drought stress adaptation modulates plant secondary metabolite production in Salvia dolomitica Codd. Industrial Crops and Products, 129: 85-96.
-  Dai, A., 2013. Increasing drought under global warming in observations and models, Nature.
-  Du, B. and Rennenberg, H., 2018. Physiological responses of lavender (Lavandula angustifolia Mill.) to water deficit and recovery. Journal Science African of Botany, 119: 212–218.
-  El-Esawi, M.A., Al-Ghamdi, A.A., Ali, H.M. and Alayafi, A.A., 2019. Azospirillum lipoferum FK1 confers improved salt tolerance in chickpea (Cicer arietinum L.) by modulating osmolytes, antioxidant machinery and stress-related genes expression Environmental and Experimental Botany, 159: 55–65.
-  Elkeilsh, A., Awad, Y.M. and Soliman, M.H., 2019.Abu-Elsaoud, A., Abdelhamid, M.T., El-Metwally, I.M. Exogenous application of -sitosterol mediated growth and yield improvement in water-stressed wheat (Triticum aestivum) involves up-regulated antioxidant system. Journal of Plant Research, 132: 46-60.
-  Farahdost, R. and Jafari, A.A. 2020. Effect of Drought Stress on Seed Germination Characteristics in the Populations of Four Native Species of Onobrychis sp. In Iran. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 27(2): 309-318. (In Persian).
-  Khorasaninejad, S., Soltanloo, H., Ramezanpour, S.S., Hadian, J. and Atashi, S. 2015. The effect of drought stress on the growth, essential oil yield and chemical composition of Lavender. Journal of Crops Improvement (Journal of Agriculture), 17 (4): 979-988. (In Persian).
-  Khorasaninejad, S., Alizadeh Ahmadabadi, A. and Hemmati, K., 2018. The effect of humic acid on leaf morphophysiological and phytochemical properties of Echinacea purpurea L. under water deficit stress. Scientia Horticulturae, 239: 314–323.
Mahdavi, S.K., Sadegh nia omran, N., Ghelich nia Narjes Alipoor, H. 2015. Investigation of some environmental conditions effect on the quality and quantity of essential oil of Origanum vulgare L. (Case study: Nemarestagh, Amol). Journal of Natural Ecosystem of Iran,  5(2): 51-64. (In Persian).
-  Motamedi, H., Hemati, Kh. and Khorasaninejad, S., 2019. The Effect of abscisic acid foliar application on morphophysiological properties and some biochemical properties of Cannabis sativa L. under different soil conditions. Eco-phytochemical Journal of MedicinalPlants, 1: 12-24 (In Persian).
-  Nourzad, S., Ahmadian, A., Moghaddam, M. and Daneshfar, E., 2014. Effect of drought stress on yield, yield components and essential oil in coriander (Coriandrum sativum L.) treated with organic and inorganic fertilizers. Journal of Crops Improvement, 2: 289-302.
Oveysi Omran, M., Zavareh, M., Sefidkon, F., Abaszadeh, B. and Asadi-Sanam, S., 2020. Effects of potassium and brassinosteroids on some morphological characteristics and essential oils of Echinacea purpurea (L.) Moench in different availability water. Iranian journal of medicinal and aromatic plants. 36: 40-58. (In Persian).
-  Panahyan, K., 2019. Effects of zinc sulfate foliar spray on yield, yield components and essential oil of coriander (Coriandrum sativum L.) under drought stress. Iranian Journal of medicinal and Aromatic plants, 35: 309-322.
-  Qi, J., Song, C.P., Wang, B., Zhou, J., Kangasjarvi, J., Zhu, J.K. and Gong, Z., 2018. Reactive oxygen species signaling and stomatal movement in plant responses to drought stress and pathogen attack. Journal Integrative Plant Biology, 56: 1-23.
-  Rabani, M., Rezaian deloie, R. and Jabari Noqabi, M., 2014. Antibacterial effect of lavender essential oil on Xanthomonas campestris and Escherichia coli. Agro-ecology Journal, 2: 33-42.
-  Ramak, P., Khavari-Nejad, R., Hidari Sharifabad, H., Rafiee, M. and Khademi, K. 2006. The effect of water stress on dry weight and photosynthetic pigments in two sainfoin species. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 14(2): 80-9. (In Persian).
-  Ribeiro-Santos, R., Andrade, M., Ramosde Melo, N., Regianedos Santos, F., de Araujo Neves, I., Geraldode Carvalhoe, M. and Sanches-Silva, A., 2018. Biological activities and major components determination in essential oils intended for a biodegradable food packaging. Industrial Crops and Products, 97: 201–210.
-  Stanev, S., Zagorcheva, T. and Atanassiov, I., 2016. Lavender cultivation in Bulgaria-21st century developments, breeding challenges and opportunities. Bulgarian Journal Biologicula Agricultural of Science, 22: 584–590.
-  Tajamoliyan, M., Irannezhad Parizi, M.H., Malekinezhad, H., Rad, M.H. and Sodaiizadeh, h., 2012. Effects of water deficit stress on physiological reaction in Fortuynia bungei Boiss. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 20(2): 273-283.(In Persian).
-  Upson, T.M. and Andrews, S., 2004. The Genus Lavandula, a Botanical Magazine Monograph. Kew: Royal Botanical Gardens, Kew, UK.
-  Wang, F., Liu, J., Chen, M., Zhou, L., Li, Z., Zhao, Q., Pan, G., Zaidi, S.H.R. and Cheng, F., 2016. Involvement of abscisic acid in PSII photodamage and D1 protein turnover for light-induced premature senescence of rice flag leaves, PLoS ONE, 11: e0161203.
-  Wilkinson, S. and Davies, W.J., 2010. Drought, ozone, ABA and ethylene: new insights from cell to plant to community. Plant, cell Environment, 33: 510–525.
-  Yu, F., Wu, Y. and Xie, Q., 2016. Ubiquitin–proteasome system in ABA signaling: from perception to action. MolocholarPlant, 9: 21–33.