ارزیابی عملکرد ریشه و صفات مورفولوژیک 15 اکسشن و رقم کاسنی (Cichorium intybus L) در اراضی جلگه‌ای شمال کشور

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکترای رشته بیوتکنولوژی گیاهی، دانشگاه گیلان، رشت

2 دانشیار، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

3 استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

به‌منظور ارزیابی عملکرد ریشه و صفات مورفولوژیک 15 اکسشن و رقم کاسنی بومی و وارداتی(Cichorium intybus L.، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات خشکه­داران تنکابن استان مازندران در سال‌های 97-1395 اجرا شد. در این تحقیق صفات تعداد برگ در بوته، طول و عرض برگ، ارتفاع بوته، عملکرد تر و خشک ریشه و بعضی از صفات کیفی ازجمله شکل و قطر ریشه، کرک­دار بودن برگ و ساقه، زمان ساقه­روی، چوبی بودن بافت تاج ریشه، دوره زایشی و دیرزیستی ارقام و اکسشن‌‌ها اندازه­گیری شد. در سال اول برداشت ریشه انجام نشد و در سال دوم در انتهای مرحله رزت (آغاز ساقه­روی)، برداشت ریشه و اندازه­گیری­های مربوطه انجام شد. داده­های هر یک از صفات مورفولوژیک و عملکردی به‌صورت جداگانه تجزیه شدند. نتایج نشان داد که رقم Selenite بیشترین عملکرد ریشه تر (45/35 تن در هکتار) و خشک (57/9 تن در هکتار) را داشت و به‌تنهایی در گروه اول دسته‌بندی میانگین­ها قرار گرفت. نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی بر اساس عملکرد و صفات مورفولوژیکی نشان داد که دو مؤلفه اول و دوم در مجموع 72 درصد از واریانس کل را توجیه نمودند. بر اساس نتایج تجزیه خوشه­ای به روش Ward، ارقام و اکسشن‌‌های کاسنی مورد ارزیابی در چهار گروه دسته‌بندی شدند. بیشترین فاصله ژنتیکی بین خوشه دو (اکسشن بهشهر) و خوشه چهار (ارقام خارجی) بدست آمد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه­ای و تجزیه به مؤلفه­های اصلی باهم مطابقت داشتند. بر اساس نتایج این پژوهش، اکسشن تنکابن از خوشه اول را می­توان برای انجام تلاقی با رقم پرمحصول Selenite در برنامه اصلاحی آینده کاسنی­های بومی در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  Baldini, M., Danuso, F., Monti, A., Amaducci, M. T., Stevanato, P. and Mastro, G. D., 2006. Chicory and Jerusalem artichoke productivity in different areas of Italy, in relation to water availability and time of harvest. Italian Journal of Agronomy. 1,2. https://doi.org/10.4081/ija.2006.291  
-  Anonymous, 2014. Chicory Details Of Quality Characteristics Biology Essay. http://www.ukessay s.com/essays/biology /chicory details of quality characteristics biology essay.php.
-  Chubey, B. B., and Dorrell, D. G., 1978. Total reducing suger, fructose and glucose concentrations and root yield of two Chicory cultivars as affected by irrigation, fertilizer and harvest dates. Canadian Journal of Plant Science, 58: 789-793.
-  Dielen, V., Notte, C., Lutts, S., Debavelaerea, V., Van Herck, J. C. and Kinet, J. M., 2005. Bolting control by low temperatures in root chicory (Cichorium intybus var. sativum). Field Crops Research, 94: 76–85
-  Ernst, M., Chatterton, N. J. and Harrison, P. A., 1995. Carbohydrate changes in cichory (Cichorium intybus L. Var. Foliosum) during growth and storage. Scientia Horticulturae, 63: 251-261.
-  Ghahraman, A., 1994. Iranian Coromophytes (Plants Systematic). Third volume. Tehran University Publication,  743 pp. Tehran, Iran (In Persian).
-  Mozaffarian, V., 1996. A Dictionary of Iranin Plant Names, Latin, English, Farhang Moaser, 671 pp. Tehran, Iran (In Persian).
-  Munoz, C. L. M., 2004. Spanish medicinal Plants: Cichorium intybus L. Boletin de la RealSociedad Espanola de Historia Natural, 99: 41-47.
-  Price, K. R., DuPont, M. S., Shepherd, R., Chan, H. W. S. and Fenwick, G. R., 1990. Relationship between the chemical and sensory properties of exotic salad crops: colored lettuce (Lactuca sativa) and chicory (Cichorium intybus). Science of Food and Agriculture, 53: 185–192.
-  Rechinger, K. H., 1969. Flora Iranica Vol. 66, Akademische Druck- U. Verkagsanstalt Graz –Austria.
-  Rees, B. S. and Harborne, J. B., 1985. The role of sesquiterpene lactones and phenolics in the chemical defense of the chicory plant. Phytochemistry, 24: 2225–2231.
-  Ritsema, T., and Smeekens, S., 2003. Fructans: beneficial for plants and humans. Current Opinion in Plant Biology, 6: 223-230.
-  Safavi, R., Naseh, Y., Jafari, A., Tavakoli, Z., Vahidarnia, N., 2013. Flora of Iran: Composite: Cichorieae. Research Institute of Forests and Rangelands publication, No. 77., Tehran , Iran (In Persian).
-  Shoorideh H., Balandari, A., Peyghambari, S. A., Omidi, M. and Naghavi, M. R., 2013. Investigation on morphology and root yield of chicory (C. intybus) landraces for inulin production. 2nd National Congress of Medicinal Plants., 15-16 May, Tehran, Iran.
-  Shoorideh H., Peyghambari, S. A., Omidi, M., Naghavi, M. R., Maroufi, A. and Balandari, A., 2015. Investigation on morphological traits and root yield of Iranian chicory genotypes. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 23 (2): 226-236.
-  Smith, J. A. and Wilson, R. G., 2006. EC06-161 chicory production guide with emphasis on field production practices for the central high plains. Historical Materials from University of Nebraska-Lincoln Extension. http://digitalhtp://digitalcommons.unl.edu/extensionhist/4789.
-  Tungland, B.C. and Meyer, D., 2002. Non-digestible oligo-and polysaccharides (dietary fiber): their physiology and role in human health and food. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 1(3): 90-109.
-  Yang, Y., 2009. Process Optimization of Extracting Phenols from Cichorium intybus cv. Puna with Response Surface Methodology. Journal of Northwest Forestry University.
-  Zargari, A., 1989. Medicinal plants, Tehran university Press, Third volume. 916 pp. Tehrtan, Iran (In Persian).