ارزیابی تنوع مورفولوژیکی برخی جمعیت‌های زیره سیاه ایرانی (Bunium persicum) در استان خراسان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 استاد، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس، تهران، ایران

چکیده

DOR: 98.1000/1735-0891.1398.27.167.53.1.32.1606
به‌منظور بررسی تنوع فنوتیپی زیره سیاه ایرانی (Bunium persicum) هفت جمعیت از این گیاه در رویشگاه­ های طبیعی آن در استان­های خراسان رضوی و جنوبی بررسی شدند. نتایج نشان داد تنوع زیادی در بین جمعیت­ها به‌ویژه از نظر صفات تعداد چترک­ های چتر، طول برگ، تعداد بذر در بوته و عرض گل آذین وجود داشت. تجزیه خوشه­ ای نیز جمعیت‌ها را به 2 گروه تقسیم کرد و نشان داد که تنوع مورفولوژیکی با تنوع جغرافیایی مطابقت دارد. ارتفاع بوته با تعداد چتر در بوته، طول برگ، طول و عرض گل ­آذین و همچنین طول گل­ آذین با عرض گل­ آذین نیز همبستگی مثبت بالایی با یکدیگر داشتند. تجزیه به مؤلفه­ ها نشان داد که 4 مؤلفه اصلی توانستند 81/93% از کل واریانس صفات را توجیه نمایند که مؤلفه اول با بیشترین سهم (08/52%) شامل صفات ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر اصلی، طول برگ، طول و عرض گل­ آذین و تعداد بذر در بوته بود. طبق نتایج بدست‌آمده از این تحقیق مشخص شد که سه جمعیت دهبار، دره ارغوان و فریزی چناران به دلیل داشتن صفات مطلوبی ازجمله ارتفاع بوته بلند، طول برگ بیشتر، تعداد چترک در چتر و تعداد بذر در بوته بالا گیاهان مناسبی برای کارهای اصلاحی و اهلی­ سازی می­ باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


- Askarzadeh, M.A., Gholami, B.A. and Negari, A.K., 2005. To consider the quality and quantity yield of Iranian different ecotype of Bunium persicum in Mashhad climate. The research center of agriculture and natural sources of Khorasan-Mashhad P. O. 91735-1148.
-  Bernath, J., 2002. Strategies and recent achievements in selection of medicinal and aromatic plants. Acta Horticulture, 576: 115-128.
-  Hasani, M.H., Torabi, S., Omidi, M. and Etminan, A., 2010. Evaluation of the germplasm genetic diversity of Foeniculum vulgare using AFLP molecular markers. Iranian Journal of Field Crop Science 42(3): 597-604. (In Persian)
-  Kapila, R.K., Panwar, K.S. and Badiyala, D., 1997. Variation and association analysis in domesticated population of Black Caraway (Bunium persicum). Journal of Medicinal and Aromatic Plant Science, 19: 709-711.
-  Kermani, M., Marashi, H. and Safarnejad, A., 2009. Investigation of genetic variation within and among two species of Cuminum spp. using AFLP markers. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 16(2): 197-206. (In Persian)
-  Khosravi, M., 19. Botany, ecology and the possibility of agricultural production of Bunium persicum. MSc Thesis. Ferdowsi University of Mashhad. (In Persian).
-  Mehdikhani, H., Solouki, M. and Zeinali, H. 2013. Study of genetic diversity in several scentless chamomile landraces (Matricaria inodora L.) based on morphological traits and RAPD molecular markers. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 21(2): 242-256.
-  Mirahmadi, S.F., Hassandokht M.R., Sefidkon, F. and Hassani, M.E., 2013. Investigation of genetic diversity in populations of Achillea biebersteinii Afan. from Iran using RAPD molecular markers. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 21(2): 225-241.
-  Naghavi, M. R., Shahbaz Pour, N., Shahbazi, A. and Taleie, A., 2014. Study of genetic variation in durum wheat germplasm for some morphological and agronomic characteristics. Iranian Journal of Crop Science, 4(2): 81-88. (In Persian).
-  Naseri, F., Nazeri, V. and Tabrizi, L., 2010. Evaluation of morphological diversity in some populations of Heracleum persicum based on reproductive traits. National Conference on Medicinal Plants. 2-5 March, Sari, Iran (Abstract).
-  Nemeth, E., Bernath, J. and Hethelyi, E., 2000. Chemotypes and their stability in Achillea crithmifolia. Journal of Essential Oil Research, 12: 53-58.
-  Omidbaigi, R., 1997. Approaches to Production and Processing of Medicinal Plant. Volume 2, Tarrahan-e-Nashr, Tehran, Iran. (In Persian).
-  Parvaze, A., Zeerak, N.A. and Singh, P., 2009. Kala zeera (Bunium persicum Bioss.): a Kashmirian high value crop. Turkish Journal of Biology, 33: 249-258.
-  Sadati, S., Sadat Nori, S. A., Rameshini, H. and Raofi, A., 2014. Genetic diversity of Iranian Carum copticum ecotypes according to morphological data. The First International and Thirteenth Iranian Genetics Congress. 24-27 May, Tehran, Iran (Abstract).
-  Safai, L. and Zinali, H., 2006. Evaluation of morphological traits variation in Foeniculum vulgare genotypes using cluster analysis. The 9th Iranian Crop Sciences Congress, Abouryhan Campus, University of Tehran, 27-29 August, Tehran, Iran (Abstract).
-  Salamati, M. S. and Zeinali, H., 2013. Evaluation of genetic variation in different populations of Cuminum cyminum L. using morphological traits. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 29(1): 51-62. (In Persian)
-  Singh, A.P., Dwivedi, S., Bharti, S., Srivastava, A., Singh, V. and Khanuja, S.P.S., 2004. Phylogenetic relationship as in Ocimum revealed by RAPD markers. Euphytica, 136: 11-20.
-  Tetenyi, P., 2002. Chemical variation in medicinal and aromatic plant. Acta Horticulture, 576: 15-21.