بهینه‎سازی باززایی کاکوتی کوهی (Ziziphora clinopodioides Lam)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، مجتمع آموزش عالی شیروان

2 استادیار، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، مجتمع آموزش عالی شیروان

3 استادیار، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد

4 دانشیار، گروه زراعت، مجتمع آموزش عالی شیروان

چکیده

DOR:98.1000/1735-0891.1398.27.144.53.1.1576.41
گیاه دارویی و معطر کاکوتی کوهی با نام علمی Ziziphora clinopodioides L. متعلق به جنس Ziziphora و تیره نعناع می­باشد. هدف از این مطالعه بهینه‎سازی باززایی این گیاه می­باشد و برای این کار از دو کموتایپ با کدهای 5 و 6 استفاده شد. بدین‎منظور، ابتدا آزمون برای کنترل آلودگی از هیپوکلریت سدیم یک درصد و الکل 96% استفاده شد. در مرحله بعد کنترل ترکیبات فنولی تولید شده با استفاده از ترکیبات سه ماده PVP (پلی‎وینیل پیرولیدین)، زغال فعال و اسید آسکوربیک بررسی شد. شاخه‎زایی چند‎گانه با استفاده از ریزنمونه جوانه جانبی در محیط کشت MS حاوی ترکیب هورمونی BAP در پنج سطح در ترکیب با NAA (نفتالین استیک اسید) با غلظت 01/0 میلی­ گرم در لیتر انجام گردید. ریشه‌زایی شاخه­ ها در محیط کشت MS حاوی ترکیب هورمونی NAA در دو غلظت 1/0 و 3/0 میلی­ گرم در لیتر انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار هیپوکلریت سدیم یک درصد به‎همراه الکل 96 % موفق به رفع آلودگی تا 74 درصد ­شد. تیمار ترکیب پلی‎وینیل پیرولیدین، اسید آسکوربیک و زغال فعال با میانگین 25/8 درصد قهوه­ای شدن در هر دو کموتایپ 6 و 5 کمترین میزان قهوه‎ای ‎شدن را نشان داد. بیشترین شاخه ­زایی در کموتایپ 5 با 88 درصد در تیمار 2 میلی‎گرم در لیتر BAP به­ اضافه 01/0 میلی­ گرم در لیتر NAA و در کموتایپ 6 با 100 درصد در تیمار 5/2 میلی‎گرم در لیتر BAP به­ اضافه 01/0 میلی‎گرم در لیتر NAA به‎دست آمد. بیشترین درصد ریشه ­زایی در کموتایپ 6، در تیمار 3/0 میلی‌گرم در لیتر NAA با 3/33 درصد مشاهده شد. نتایج این پژوهش می‌تواند در ریزازدیادی و تکثیر وسیع این گیاه استفاده شود.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  Asadi, A.A., Vedadi, C., Rahimi, M. and Naserian Khiabani, B., 2009. Effect of plant growth hormones on root and shoot regeneration in Rose (Morrasia) under in vitro conditions, Bioscience Research, 6(1): 40-45.
-  Bakhshi Kaniki, G.R., Sefidkan, F. and Dehghan, Z., 2010. Investigation of the effect of some habitat conditions on the quality and quantity of essential oils of Ziziphora clinopodioides, Herbal Medicines, 1: 11-20
-  Baser, K.H.C., Sezik, E., Tumen, G., 1991. Composition of the Essential Oil of Ziziphora clinopodioides Lam. Journal of Essential Oil Research, 3:237-239.
-  Beikmohammadi, M. 2011. The evaluation of medicinal properties of Ziziphora clinopodioides, Journal World Applied Sciences, 12(9):1635-1638.
-  Cowan, M. M. 1999. Plant products as antimicrobial agents. Clinical Microbiology, 12(4):564-582.
-  Elmore, H., Samples, B., Sharma, S., and Harrison, M. 1990. Influence of cultural and physiochemical factors on ascorbate stability in plant tissue culture media. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 20: 131-135.
-  Eisenman, S.W., Zaurov, D. F., and Struwe, L. 2012. Medicinal plant of Central Asia: Uzbekistan and Kyrgyzstan, Springer New York Heidelberg Dordrecht London, 351p
Hirata, T., Murakami, S., Ogihara, K. and Suga, T. 1990. Volatile monoterpenoid constituent of the plantlet of Mentha spicata produced by shoot tip culture. Phytochemistry, 29(2): 493-495.
-  Hosseini, B. and Alizadeh, M. 2013. Effect of biomass and BAP hormone on in vitro regeneration of medicinal herb (Hyssopus officinalis L.). Journal of Horticulture. 27: 207-201.
-  Jones A.M.P. and Sexena, P.K. 2013. Inhibition of phenylpropanoid biosynthesis in artemisia annua L.: A novel approach to reduce oxidative browning in plant tissue culture, PLoS One. (10): 1-13. doi: 10.1371/journal.pone.00768028.
-  Ghezelbash, S., Qaderi, A., Bodaghi, H., Ghasimi Hagh, Z., Kashefi, M. and Zare Karizi, A.R. 2016. The effect of antioxidant compounds and media on biosynthesis of limiter phenolic compounds during In vitro culture of Mentha arvensis L., Journal of Medicinal Plants, 16 (1): 1-9.
-  Khatibzadeh, R., Azizi, M., Arouiee, H. and Farsi, M. 2013. Effects of Sterilization Protocol and Pre-chilling Treatment on In vitro Seed Germination of Levisticum officinale Koch, Journal of Horticultural Science, 27( 2): 130-138. 
-  Krishna, H., Sairam, R.K., Singh, S.K., Patel, V.B., Sharma, R.R., Grover, M., Nain, L. and Sachdev, A. 2008. Mango explants browning: effect of ontogenic age, mycorrhization and pre-treatments. Science Horticulture Amsterdam, 118 (2): 132 - 8.
-  Lamber, T.J., Sirvastava, J., and Vietmeyer, N. 1997. Medicinal plants, rescuing a global heritage, Washington D. C., World Bank Technical Paper, 355
-  Quazi, M.H. 1980. In vitro multiplication of Lavandula spp. Annals of Botany, 45(3): 361-362.
-  Rechinger, K.H. 1982. Labiatae. In: “Flora Iranica, Browicz, K.H., K. Persson and P. Wendelbo (Eds.)”.
-  Akademische Druk-und Verlasantalt, Wiena, Graz, Austria, ISBN: 3-201 -00728-5, pp: 25-44.
-  Salehi, P., Sonboli, A., Eftekhar, F., Ebrahimi, Nejad, S. and Yousefzadi, M. 2005.Essenial oil composition antibacterial and antioxidant activity of the oil and various extracts of Ziziphora clinopodiodies sub sp. Rigida (BOISS). Journal of Biological and Pharmacetical Bulletin, 28 (10):1892-1896.
-  Sarwar, S., Zia, M., Riaz-Ur, R., Zarrin, F. and Riaz A. 2009. In vitro direct regeneration in mint from different explants on half strength MS medium. African, Journal of Biotechnology, 8(18): 4667-4671.
-  Shamsuddini, M., Pakneiyyat, H. and Niyazi, A. 2013. Micropropagation of different ecotypes of Zataria multiflora under different hormonal treatments. Master's Thesis. Shiraz University. 20-6.
-  Tabatabai, B. and Omidi, M., 2009. Plant tissue and cell culture. Tehran University Press
-  Taheri, A., Kowsari Nasab, M. and Movafeghi, A. 2014. Effect of Hormonal Treatments on Callus production in Ziziphora persica. The first national environmental conference. Tabriz. 7-1.