مطالعه کشت بافت و اندام‎زایی بارانک ایرانی (Sorbus persica Hedl.)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول، استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان پست الکترونیک: m.esmaeilisharif@areeo.ac.ir

2 دانشیار، گروه جنگل‏داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

3 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگل‏ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

4 دانشیار، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان

چکیده

DOR: 98.1000/1735-0891.1397.2.233.52.26.1605.32

بارانک ایرانی (Sorbus persica Hedl.) در فهرست گیاهان در آستانه‌ انقراض بوده و از نظر حفاظت خاک، تلطیف آب و هوا، خواص دارویی، اهمیت رویشگاهی، مأمن حیات وحش و مقاومت بالا در برابر سرما از ارزش زیادی برخوردار است. این پژوهش با هدف دستیابی به ‎روش مناسب ریزازدیادی گونه بارانک ایرانی اجرا شد. قطعه‏های گره‏ای از نهال‏های بذری بارانک ایرانی تهیه شده و در ظروف شیشه‌ای حاوی محیط کشت WPM با 27 ترکیب هورمونی BAP، TDZ و IBA کاشته شدند. سپس شاخساره‏های حاصل، برای القاء ریشه‌زایی در محیط کشت حاوی سطوح مختلف IBA یا NAA واکشت و در نهایت به محیط خارج از شیشه‌ منتقل شدند. درصد باززایی کلیه تیمارها 100-98 درصد بود. بیشترین تعداد شاخساره (13 عدد) در تیمار (μM4/4) BAP + (μM1/0) IBA + (μM23/0) TDZ، بیشترین طول شاخساره (cm 5/2) در اثر متقابل هورمون‌های (μM4/4) BAP + (μM0/0) IBA + (μM0/0) TDZ و بیشترین تعداد گره (8 عدد) در تیمار هورمونی (μM2/2 و μM4/4)BAP +(μM0/0 و μM1/0) IBA+(μM23/0) TDZ حاصل شد. اختلاف معنی‌داری بین غلظت IBA در تیمارهای مختلف از نظر درصد ریشه‌زایی ملاحظه شد و حداکثر ریشه‌زایی (7/14%) در تیمار 5 میکرومولار حاصل شد. نهال‌های ریشه‌دار شده در شرایط درون شیشه‏ای، با موفقیت در شرایط گلخانه مستقر شدند. در غیاب هورمون BAP تعداد شاخساره‏های تولید شده به‏طور معنی‏داری کاهش یافت. پانزده درصد از گیاهانی که به‌محیط ریشه‏زایی منتقل شدند، یک تا سه ریشه در هر ریزنمونه تولید کردند.

کلیدواژه‌ها


-  Arrillaga, I., Marzo, T. and Segura, J., 1992. Embryo culture of Fraxinus ornus and Sorbus domestica removes seed dormancy. Hortscience, 27: 371-371.
-  Calpe, V. 2002. In vitro propagation of mature trees of S. aucuparia L. and field performance of micropropagated trees. Journal of Forest Science, 48 (12): 529–535.
-  Chalupa, V., 1987. Effect of benzyl amino purine and Thydiazuron on in vitro shoot proliferation of Tilia cordata Mill., Sorbus aucuparia L. and Robinia pseudoacaciae L. Biologia Plantarum, 29: 425-429.
-  Chalupa, V., 2002. In vitro propagation of mature trees of S. aucuparia L. and field performance of micropropagated trees. Journal of Forest Science, 48: 529–535.
-  Chalupa, V., 1992. Micropropagation of mountain ash (Sorbus aucuparia L) and wild service tree (Sorbus torminalis L.): 211-225. In: Bajaj, Y.P.S. (Eds) Biotechnology in Agriculture and Forestry. Vol: 18. High- tech and Micropropagation Springer- Verlag, Berlin, 509 p.
-  Emam, M. and Ghamarizare, A., 2013. Influence of plant growth regulators and media on in vitro propagation of Sorbus aucuparia L. Journal of Medicinal Plants and By-Products, 2: 53-56. (In Persian).
-  Esmaeili Sharif, M., 2015. Investigating the propagation method of Iranian Mountain Ash (Sorbus persica Hedl.) and evaluation of somaclonal variation in regenerated plantlets. Ph.D. thesis, Forestry Department, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Mazandaran. (In Persian).
-  Hosseini-Nasr, M. and Rashid, A., 2002. Thidiazuron-induced shoot-bud formation on root segments of Albizzia julibrissin is an apex-controlled, light-independent and calcium-mediated response. Plant Growth Regulation, 36: 81–85.
-  IUCN. 2013. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1. <www.iucnredlist.org>.
-  Jorgensen, J. and Binding, H., 1984. Callus regeneration with protoplasts of Sorbus aucuparia L., Z. Pflanzen phys, 113: 371- 372,
-  Kadolsky, M., 2007. Kryokonservierung und in vitro Kultur von Pyrus pyraster (L.) Burgsd. and S. torminalis (L.) Crantz. Master's thesis. Humboldt-Universität zu Berlin.
-  Lall, S., Mandegaran, Z. and Roberts, A. V., 2006. Shoot multiplication and adventitious regeneration in Sorbus aucuparia. Plant cell, tissue and organ culture, 85: 23-29.
-  Malá, J., Máchová, P., Cvrčková, H., Karady, M., Novák, O., Mikulík, J. and Doležal, K., 2009. Micropropagation of wild service tree (Sorbus torminalis [L.] Crantz): the regulative role of different aromatic cytokinins during organogenesis. Journal of plant growth regulation, 28: 341-348.
-  Marques, S. L., Canhoto, J., Gonçalves, J. C. and Diogo, M. G., 2012. Micropropagation of Sorbus torminalis (L.) Crantz: hormonal effects during multiplication and rooting phases. Proc. IInd International Symposium on Woody Ornamentals of the Temperate Zone 990, Portugal, 2012: 397-404.
-  Máté Ö.M. Jambor-Benczur, E., Tilly-Mandy, A. and Lelik, L., 2006. The effects of growth regulators in proliferation of S. redliana ’Burokvolgy’. International Journal of Horticultural Science. 12: 77–83.
-  Nasiri, M., 2001. Micropropagation of Rowan (S. torminalis (L.) Crantz) 1: stages of establishment and shoots, Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 6: 115-129
-  Ordogh, M., Jambor-Benczur, E., Tilly-Mandy, A. and Lelik, L., 2006. The effects of growth regulators in proliferation of S. redliana ’Burokvolgy’. International Journal of Horticultural Science, 12 (1): 77–83.
-  Shahina, P. and Anwar, Sh., 2010. TDZ-induced high frequency shoot regeneration in Cassia sophera Linn. via cotyledonary node explants. Physiology and Molecular Biology of Plants, 16(2): 201-206.
-  Taimori, N., Kahrizi, D., Abdossi, V. and Papzan, A., 2017. Effects of species and plant growth regulators on shoots and rooting of three species of hawthorn. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 25: 337–347.
-  Us-Camas, R., Rivera-Solis, G., Duarte-Ake, F. and De-la-Pena, C., 2014. In vitro culture: An epigenetic challenge for plants. Plant Cell, Tissue and Organ Culture. 118: 187–201.