باروری و تلاقی های درون گونه ای و بین گونه ای در جنس پسته .Pistacia sp

نویسنده

عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع ، تهران، صندوق پستی 116-13185

چکیده

اغلب گل های پسته نمی توانند به میوه کامل تبدیل شوند و بیشتر میوه ها در همان مراحل اولیه و یا تا هفته هشتم پس از تلقیح گل ریزش می کنند. میوه هایی که به مرحله بلوغ می رسند ممکن است دارای یکی از شکل های سالم خندان، سالم دهان بسته، نیم مغز، پوک و یا بد شکل باشند. در این مطالعه، پاره ای از مشکلات گرده افشانی، لقاح و رشد میوه در یک برنامه تلاقی درون گونه ای با Pistacia vera و بین گونه ای با Pistacia atlantica مطالعه شد. رشد و نمو لوله گرده در اندامهای گل ماده و تولید میوه در زمان برداشت محصول از معیارهای سنجش میزان موفقیت تلاقی ها بودند.
برای ارزیابی کیفیت گرده، از محیط کشت آگار و شکر استفاده شد و تعداد گرده های جوانه نزده موجود در سطح کلاله و نیز تعداد لوله گرده در بافت های اندام ماده پس از 24 و 48 ساعت گرده افشانی، مطالعه شدند. گل ها در زمان بلوغ و 1، 2، 3 و 4 روز پس از آن در دو گروه مجزا با گرده ژنوتیپ 15-12 و پسته آتلانتیکا گرده افشانی دستی شدند. گرده آتلانتیکا برای مدت 3-4 هفته در فریزر یخچال نگهداری شد تا زمان بلوغ گل های ماده پسته خوراکی فرا رسید ولی گرده پسته خوراکی به صورت تازه مصرف شد. گرده گلها در زمان برداشت بیشترین میزان باروری داشتند.
نمونه گل های تلقیح شده و شاهد در محلول کارنویز تثبیت شدند و پس از یک هفته از طریق آب دادن با سری الکل و نرم کردن آنها با سود سوز آور، با رنگ آنیلین بلو رنگ آمیزی و لوله های گرده در نور ماوراء بنفش مشاهده و شمارش شدند. تعدادی از گل های گرده افشانی شده نیز برای مطالعه اثر گرده های مورد استفاده بر روی میوه نشینی، تا زمان برداشت محصول حفظ شدند.
گلهای ماده پسته در مراحل اولیه بلوغ برای گرده افشانی مناسب نیستند و نیز گل های پیری که از بلوغشان 3-4 روز گذشته باشد توان باروری کافی ندارند. گرده افشانی بین گونه ای در پسته اثر مطلوب ندارد و سبب می شود که تمام یا تعداد زیادی از گل های ماده پسته خوراکی یا بارور نشوند و یا در مراحل اولیه رشد جنین از بین بروند. از این رو توصیه می شود برای بهره وری بهتر باغ های پسته از پایه های گرده افشان مناسب انتخاب شود و از گرده افشانی بین گونه ای اجتناب گردد و نیز دوره گلدهی پایه نر و ماده باید هماهنگ باشند.

کلیدواژه‌ها