شناسایی، بررسی فنولوژیکی و ارزیابی عملکرد علوفه برخی از گونه‌های یونجه یک‌ساله در استان فارس

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

عضو هیأت‌ علمی‌ مرکز تحقیقات‌ کشاورزی و منابع‌ طبیعی فارس.

چکیده

به ‌منظور تعیین رویشگاه یونجه‌های یک‌ساله، در اوایل فصل رویش سالهای 1379 - 1378 مسافرتهایی به تمام نقاط استان فارس انجام گرفت. که در نتیجه 60 رویشگاه طبیعی یونجه مشخص شد. جهت شناسایی گونه‌ها،  در اواسط فصل رویش با مراجعه به کلیه رویشگاهها، نمونه گیاهی جمع‌آوری و به هرباریوم منتقل گردید. در این پژوهش 9 گونه یونجهیک‌ساله و 2 گونه یونجه چند‌سالهاز استان فارس جمع‌آوری و شناسایی شد. در طول فصل رویش با مراجعه به رویشگاهها، مطالعه چرخه ‌زندگی شامل زمانهای سبز شدن، گلدهی و تولید بذر گونه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعات نشان داد که گونه‌های M. radiata،M. orbicularis ،
 M. polymorpha و M. laciniata  در اواسط اسفند در طبیعت ظاهر شده و در اوایل اردیبهشت ماه چرخه ‌زندگی آنها به پایان می‌رسد همچنین گونه M. scutellataدر اواسط فروردین در طبیعت ظاهر شده و در اواسط اردیبهشت چرخه زندگی آن به پایان می‌رسد. به منظور تعیین و مقایسه عملکرد گونه‌ها، اقدام به کاشت بذر 5 گونه یونجه یک‌ساله گردید  که در مشاهدات صحرایی از عملکرد بیشتری برخوردار بودند. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. مقایسه عملکرد گونه‌های یونجه یک‌ساله در انتهای مرحله رویشی و اواسط گلدهی نشان داد که تفاوت بسیار معنی‌داری بین وزن تر و خشک علوفه گونه‌های مورد مطالعه وجود دارد، به طوری که عملکرد علوفه تر در سه گونهM. orbicularis ،  M. polymorphaو M. scutelata در انتها‌ی مرحله رویشی به ترتیب از 30، 7 و 4 گرم در هر بوته به 58، 52 و32 گرم در اواسط مرحله گلدهی رسیده است که به ترتیب نشان‌دهندة 49، 87 و 5/87 درصد افزایش در عملکرد علوفه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


1- امینی‌دهقی، م.، مدرس ثانوی، ع. م.، حیدری شریف‌آبادی، ح. و قلاوند، ا.، 1381. بررسی تأثیر دما‌های مختلف منطقه ریشه روی صفات مختلف ارقام یونجه یک‌ساله. خلاصه مقالات هفتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. صفحه 60.
2- زرگری‌، ع.، ‌1370. گیاهان ‌دارویی جلد سوم‌. دانشگاه‌تهران‌، 888 صفحه.
3- علیزاده، ع.، شیرمحمدی، د. و معین‌الدین، ح.، 1378. طرح تعادل دام و مرتع. جنگل و مرتع. شماره 45: 12-21.
4- مظفریان، و.، 1375. فرهنگ نامهای گیاهان ایران. انتشارات فرهنگ معاصر. 671 صفحه.
5- Adem, L. 1997. Studies on the ecology and agronomy of annual Medicago species. M. Sc. Thesis. University of Adelaid, Australia, P. 168P.
6- Brahim, K. and Smith, S.E. 1993. Annual for the genus Medic establishment and the potential for stand persistence in southern Arizona. J. of Range Managment. 46: 21– 25.
7- Cocks, P.S. 1992. Plant attributes leading to persistence in grazed annual medics (Medicago spp.) growing in rotation with wheat, Australian  Journal  of Agraicultural  Research. 43:1559 – 1570.
8- Rechinger, K.H. 1984. Flora Iranica (Flora des Iranischen horchlandes undder umrahmenden Gerbige) Akademische druck–u. Verlagsanstalt, Graz Austria, 157:3-201.
9- Townsend, C.C. 1974. Flora of IRAQ. Vol. 3. Ministry of Agriculture and Agrarian Reform.
10- Zohari, M. 1972. Flora of PALAESTLNA. Vol. 2. Jerusalem the Israel Academy of Sciences and Humanities.