بررسی تحمل به خشکی در جمعیتهای مختلف شنبلیله‌های چندساله

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 شیراز، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس،شیراز، صندوق پستی 617- 71555

3 استاد پژوهش و رئیس بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

به منظور تعیین واکنش 8 جمعیت شنبلیله‌ چندساله به تنش خشکی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به صورت فاکتوریل با 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل 4 سطح تنش خشکی و فاکتور دوم، 8 جمعیت شنبلیله چندساله بود. فاکتورهای مورد اندازه‌گیری شامل طول ریشه و ساقه، وزن خشک ریشه و ساقه، نسبت طول و وزن اندام‌ هوایی به ریشه و نسبت طول و وزن ریشه به اندام‌ هوایی بود. اختلاف معنی‌داری میان جمعیتها برای صفات طول ریشه و ساقه و وزن خشک ریشه در سطح 1% و در مورد صفات وزن خشک ساقه، نسبت طول ریشه به اندام هوایی و نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی و برعکس در سطح 5% مشاهده شد. اما از نظر نسبت طول ساقه به طول ریشه اختلاف معنی‌داری میان جمعیتها وجود نداشت. تأثیر تیمارهای مختلف خشکی بر صفات طول ساقه، وزن خشک ریشه و وزن خشک ساقه دارای اختلاف در سطح 1% و بر نسبت طول ریشه به طول ساقه و بر عکس و نسبت وزن خشک ساقه به ریشه این اختلاف در سطح 5% معنی دار بود. اثر متقابل میان تیمارهای خشکی و جمعیتهای شنبلیله بر وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه ونسبت وزن خشک ساقه به ریشه دارای اختلافی معنی‌داری در سطح 5% بود. در بررسیهای انجام گرفته طول ریشه و نسبت طول ریشه به ساقه در جمعیت 7271 (Trigonell elliptica، کهگیلویه و بویراحمد) و وزن خشک ریشه در جمعیت 5310 (T. elliptica، شورجستان فارس) بیشترین مقدار را به خود اختصاص دادند. همچنین کمترین طول ریشه مربوط به جمعیتهای 103 (T. tehranica، ولایت‌رود)، 120 (T. tehranica) و 460 (T. elliptica، زنجان) و کمترین نسبت طول ریشه به ساقه به جمعیتهای 460، 120، 103 و 162 (T. elliptica، حسین آباد فارس) اختصاص داشت. به طور‌‌کلی جمعیتهای 7271 و 5310 بیشترین مقاومت را از خود نشان داده و به عنوان متحمل‌ترین جمعیتها به خشکی معرفی می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 معمار، س. 1383. بررسی اثرات فیزیولوژیکی تنش کم آبی روی تعدادی از گونه‌های شبدر یکساله، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد ارسنجان.130 صفحه.
Alwakeel, S., Hamed, A.A. and Sadoura, S.S., 1996. Interactive effects of water stress and gibberellic acid on mineral composition of fenugreek plant. Egyptian Journal of physiological Science. 18:2.269.
Besford, R.T., Campos, C.M.J.L. and Tiburcio, A.F. 1993. Effect of polyamines on stabilization of molecular complexes in thylakoid memberanes of osmotically stressed oat leaves. Planta 189: 201-206.
Champan, R.T. and Turner, C.N., 2000. Water stress and redlegged earth mites affect the early growth of seedlings in a subterraneam clover/capwed a coppwed pasture community. Australian Journal of Agricaltural Sciences. 51:361-370.
Chloupek O. and Rod, J., 1992. The root system as a selection criterion. Plant Breeding Abstracts. 62:12, 1337-1341.
Hamed, A.A., Alwakeel, S.A.M. and Dadoura, S.S., 1996. Interactive effects of water stress and gibberellic acid on nitrogen content of fenugreek plant. Egyptian Journal of Physioligical Sciences.18:(2)295.
Hanson A.A., Barnes D.K., and Hill, J.R., 1988. Alfaalfa and Alfaalfa Improvement. American Society of Agronomy, Inc. Publishes Madison. Wisconsin, USA.
Lucero, D.W., Grieu, P. and Cuckert, A., 1999. Effects of water deficit and plant interaction on morphological growth parameters and field of white clover (Trifolium repens L.) and rey grass (Lolium perenne L.) mixtures. Europian Journal of Agronomy. 11:3 – 4/167.
Paull J.G., Nable, R., Lake, A.W.H.,  Materne, M.A. and Rathjen, A.J., 1992. Response of annual medic (Medicago spp.) and field Peas (Pisum sativum) to high concentration of boron: genetic variation and the mechanisem of tolerance. Australian Journal of Agricultural Research. 43:1, 203-213
Shain, S.S. and Golovkina, G.I., 1982. Effect of soil moisture content on the development and productivity of trigonella Foecum-graenum-graecum. Journal article. 18:(2) 223-227.
Zinselmeier, C.H., Westgate, M.E., Shussler, J.R. and Jones, R.J., 1995. Low water potential distrupts carbonhydrate metabolism in maize (Zea mayz ) ovaries. Plant Physiology. 107:385-391