بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین عملکرد، کیفیت و صفات زراعی در72 جمعیت یونجه چندساله (Medicago sativa)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد پژوهش و رئیس بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

2 Islamic Azad University, Iranshahr Branch

چکیده

به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی و رابطه بین عملکرد و کیفیت علوفه در یونجه زراعی(Medicago sativa)، تعداد 72 رقم و جمعیت داخلی و خارجی در قالب طرح لاتیس چهارگانه در مرکز تحقیقات البرز کرج به مدت 3 سال برای عملکرد، صفات مورفولوژیکی و کیفیت علوفه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ*سال برای کلیه صفات معنی‌دار بود. از لحاظ عملکرد علوفه، ژنوتیپ‌های کرج ‌74، کردستان ‌190، قزاقستان ‌2198، اهر ‌20253 و فرانسه 1008 نسبت به شاهد (یونجه‌همدانی) برتری داشتند. ژنوتیپ‌های کرج ‌1003، فرانسه ‌1008، تبریز ‌248 و ایتالیا ‌320 علاوه بر تولید علوفه بالا، از کیفیت خوبی نیز برخوردار بودند. نتایج تجزیه علیت تأثیر مستقیم و مثبت ارتفاع بوته و تعداد ساقه و نیز اثر منفی و غیرمستقیم تاریخ گلدهی را بر عملکرد علوفه نشان دادند. با استفاده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، 4 مؤلفه اول، 68 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. صفات درصد پروتئین خام، قابلیت هضم، فیبرخام، ADF وNDF مهمترین نقش را در تبیین مؤلفه اول داشتند. در حالی‌که، در مؤلفه دوم شادابی، محیط طوقه، عملکرد علوفه، تعداد ساقه و ارتفاع بوته از صفات مهم بودند. در تجزیه کلاستر، ژنوتیپ‌ها در 7 گروه متفاوت قرار گرفتند. ژنوتیپ‌های موجود در کلاستر ‌1 پر محصول و زود‌رس و دارای کیفیت پایین بودند. ژنوتیپ‌های کلاستر ‌2 از نظر کیفیت ضعیف ولی شاداب و مقاوم به آفت سرخرطومی یونجه بودند. ژنوتیپ‌های کلاستر ‌3 دارای کیفیت متوسط و پرمحصول، کلاستر 4 دارای کیفیت بالا و محصول متوسط، کلاستر 5 دارای کیفیت بالا، دیر‌رس و کم محصول، کلاستر 6 زودرس و دارای کیفیت و محصول متوسط و کلاستر 7 حساس به سرخرطومی و کم محصول بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

جعفری، ع.، نصرتی نیگجه، م. و حیدری شریف آباد، ح.، 1382. بررسی عملکرد علوفه، صفات مورفولوژیکی و صفات کیفی در 18 رقم و اکوتیپ یونجه زراعی Medicago sativa در شرایط مطلوب وتنش خشکی. فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک واصلاح گیاهان مرتعی وجنگلی ایران، شماره 11، صفحه 62-53.
جعفری، ع. و نوری، ف.، 1379. بررسی عملکرد علوفه و سایر صفات زراعتی هفت رقم یونجه چند ساله Medicago sativa در شرایط دیم استان کرمانشاه. پژوهش و سازندگی، شماره 48، صفحه 51-48.
رضایی. ع. م.، 1372. به نژادی یونجه. مرکز نشر دانشگاهی تهران، 233 صفحه.
شاه نجات بوشهری، ع.، 1367. ارزیابی قدرت ترکیب پذیری عمومی 15 رقم یونجه. پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی.
گرامی، ب.، 1362. اسپرس. نشریه دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، 87 صفحه.
Hanna, W.W. 1993. Improving forage quality by breeding, International Crop Science, 1: 671-675.
Hart, R.H., Piers, R.B. and Hanson, C.H. 1988. Alfalfa yield, specific leaf weight, co2 exchange rate and morphology, Crop Science, 18: 469-653.
 Jafari, A. and Ghamari Zare, A. 2005. Factor analysis of components of yield and quality traits in alfalfa (Medicago sativa), Proceeding of the XXth International Rangelands Congress, Dublin, Ireland, pages 71.
Jafari, A., Connolly, V., Frolich, A. and Walsh, E.K. 2003a. A note on estimation of quality in perennial ryegrass by near infrared spectroscopy. Irish Journal of Agricultural and Food Research 42: 293-299.
Jafari, A., Nosrati Nigeh, M. and Haidari Sharifabadm, H. 2003b. Comparison of yield, morphological and quality traits in 18 ecotypes and varieties of alfalfa (Medicago sativa) grown under irrigated and non-irrigated conditions. Proceeding of the VIIth International Rangelands congress, Durban, South Africa, pages 1403-1405.
Julier, B., Ecalle, C. and Huyghe, C. 1999. Potential for including the digestibility in breeding of alfalfa. In: Lucerne and Medics for the XXI century. Proceeding of the XIII EUCARPIA Medicago spp. Group meeting, Perugia, Italy, 13-16 September 1999, pages 125-133.
Manly, B.F.J. 1994. Multivariate statistical methods. Chapman & Hall, London, 215p
Smith, K.F., Reed, K.F.M. and Foot, J.Z. 1997. Genetic improvement of nutritive value in dairy pastures: important traits. Grass and forage Science 52:167-175.
Snedecor, G.W. and Cochran, W.G. 1980. Statistical methods. 7th ed. Iowa State Univ. Press, Ames.
Steel, R.G.D. and Torrie, J.H. 1980. Principles and Procedures of Statistics. A Biometrical Approach, Second Edition, McGraw-Hill Book Company, London, P. 633.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار