بررسی تأثیر حذف بالپوش بذر بر جوانه‌زنی و بنیه بذرهای درختچه‌های دست‌کاشت تاغ در منطقه اشکذر استان یزد

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان یزد

2 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، صندوق پستی: 116- 13185

چکیده

درصد جوانه‌زنی و شاخص بنیه از جمله عوامل مؤثر بر کیفیت بذرهای گیاهان محسوب می‌گردند. کسب اطلاع از چگونگی ارتقاء این عوامل بر زادآوری و تجدید حیات عرصه‌های طبیعی نقش مؤثری ایفا می‌نماید. در این پژوهش به بررسی اثرات وجود و عدم وجود بالپوش بذر تاغ بر عوامل یاد شده پرداخته شده است. این مطالعه بر روی بذر جنگلهای دست‌کاشت تاغ منطقه اشکذریزد انجام گرفت که درختچه‌های آن در زمان بررسی 18 ساله و در پاییز سال 1373 عملیات تنک کردن و برش روی آنها اعمال گردیده بود. نمونه‌های بذری بوجاری شده به دو قسمت مساوی تقسیم گردید. یک نمونه به همان حالت (با بالپوش) و نمونه دیگر پس از جداسازی بالپوش آنها در آزمایش‌های تعیین قوه نامیه و شاخص بنیه بذر مورد مقایسه قرار گرفتند. تراکم کاشت بر درصد جوانه‌زنی و بنیه بذرهای مورد آزمایش سال 1379 تأثیر معنی‌دار (05/0p<) داشت، به‌طوری که با کاهش تراکم، این شاخص‌ها نیز کاهش یافتند. بذرهای تولیدی از درختچه‌های هرس شده با پایه‌های شاهد تفاوت معنی‌داری (05/0p<) نداشتند، اما در بین بذرهای با بالپوش و بدون بالپوش اختلاف معنی‌دار در سطح یک درصد مشاهده شد. با حذف بالپوش، درصد جوانه‌زنی و بنیه بذرهای تاغ افزایش می‌یابد و انجام این کار در فرآیند جمع‌آوری و نگهداری بذر با صرف وقت و هزینه کمتر میسر و اجرای آن در سطوح وسیع قابل توصیه خواهد بود.
 

کلیدواژه‌ها


- اداره کل هواشناسی استان یزد. 1382. آمار بارندگی ایستگاه اقلیم شناسی اشکذر.
- باغستانی‌میبدی. ن.، ابرقویی، ح. و زارع‌زاده، ع.، 1371. موقعیت و توجیه اقتصادی- اجتماعی ایستگاه تحقیقاتی بیابان‌زدایی شهید آیت‌ا... صدوقی یزد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد. یزد، 7 صفحه.
- باغستانی‌میبدی، ن.، رهبر، ا.، شمس زاده، م. و رهبر، ا.، 1383. بررسی تأثیر چند شیوه هرس بر رشد و شادابی درختچه‌های مسن تاغ با دو سطح تراکم مختلف در جنگلهای دست‌کاشت یزد. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد. یزد، 46 صفحه. 
- خلیلی، ع.، 1360. شناخت اقلیمی استان یزد. چاپ اول. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، 116 صفحه. 
- رهبر، ا.، 1364. تأثیر انبوهی و بارندگی روی رشد و سرسبزی تاغزارهای دست‌کاشت. چاپ اول. نشریه شماره 44، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. تهران: 45 صفحه.
- سالار، ن.ع.، 1382. بررسی مقدماتی خواب اولیه نمونه‌های تاغ. مجموعه مقالات اولین همایش تاغ و تاغکاری در ایران. کرمان، 273-284.
- شمس‌زاده، م. و باغستانی‌میبدی، ن.، 1382. تغییرات انبوهی آفات مهم بر روی درختچه‌های هرس شده تاغکاریهای مسن استان یزد. مجله پژوهش و سازندگی،60: 17-20.
- مدرسی هاشمی، س.م. و بردبار، ز.،1380. پوشش دادن بذر تاغ (seed plating) و تأثیر آن در کمیت و کیفیت بذرپاشی تاغزارها. گزارش پژوهشی طرح تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان. اصفهان، 21صفحه.
- مدرسی‌هاشمی، س.م. و صدیقی, م.، 1382. استانداردهای بذری در مورد تاغ. مجموعه مقالات اولین همایش تاغ و تاغکاری در ایران. کرمان، 8-3.
- میرزایی‌ندوشن، ح.، اسدی کرم،  ف. و میرحسینی، ع.، 1379. بررسی عوامل مؤثر بر جوانه‌زنی بذر  تاغ  (Holoxylon sp). نشریه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. شماره 4: 23-2
- میروکیلی، س.م. و صباغ، س.ک.، 1382. تعیین قوه نامیه بذرهای سیاه‌تاغ جمع‌آوری شده از مناطق مختلف استان یزد. مجموعه مقالات اولین همایش تاغ و تاغکاری در ایران. کرمان: 312-315.
- Clor, M.A., Al-Ani, T.A. and Charchafchy, F., 1976. Germ inability and seedling vigor of Haloxylon salicornicum as affected by storage and seed size. J.R.Mgt.29(1):60-62.
- Clor, M.A., Al-Ani, T.A. and Charchafchy, F., 1989. Some adaptive characteristics Seeds, germination, and seedling development in Haloxylon salicornicum. Arab.Gulf.journal of scientific-Research 7(3):89-96.
- Gehlot, A.k. and Sen, D.N.A., 1996. Effect of different salts on seed germination of Haloxylon recuvum (moq) Bunge ex Boiss. A halophyte of Indian arid zone. Annulus-of-Arid-zone. 35(1):61-64.  
- Kaul, A. and shankar, V., 1988. Ecology of seed germination of the chenopod shrub Haloxylon salicornicum.Tropical Ecology. 29(2):110-115.
- Mamedov, P., 1987. The dynamics of natural seed fall. Lesnoe Khozyaistvo, 12:43-44.
- Osman, A.E. and Ghassali F., 1997. Effects of storage conditions and presence of fruiting bracts on the germination of Atriplex halimus and Salsola vermiculata. Experiment Agriculture. 33:149-155.
- Sharma, T.P. and Sen, D.N.A., 1989. New seaport an abnormally past germinating seeds of Haloxylon spp. And ecological adaptation to saline habitat. Current science, 58:382-385.
- Srintsov, F.P., Ishankuliev, N.A. and Dialo, S., 1989. Cultivation of white and black saksaul seedlings in glass-coverd Yround. Problems-of pesert- Develop ment, No 6, 51-54-Translated from problemy osvoeniya pustyn.No6. 61-64.
- Stalistical analysis system Institue, 1996. SAS User’s Guide: statistics, version 6.12. Institute Inc., Cary. NC.
- Ungar, I.A. and Ajmal khan, M., 2001. Effect of bracteoles on seed germination and dispersal of two species of Atriplex. Annals of Botany Company 87:233-239.