بررسی تنوع عملکرد بذر و اجزای عملکرد در 31 ژنوتیپ علف گندمی (Agropyron desertorum) از طریق تجزیه به عاملها

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد.

3 انشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک.

چکیده

به منظور بررسی تنوع و تشریح روابط بین عملکرد بذر و اجزای عملکرد، 31 ژنوتیپ علف گندمی
(Agropyron desertorum)، در دو آزمایش آبی و دیم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اراک مورد مطالعه قرار گرفتند. تاریخ ظهور سنبله و گرده‌افشانی، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، اندازه برگ پرچم، طول پدانکل، وزن هزار دانه، تعداد ساقه در بوته، وزن بذر در سنبله، تعداد بذر در سنبله، شاخص برداشت و عملکرد بذر و علوفه اندازه‌گیری شد. نتایج بدست آمده بیانگر وجود تنوع قابل ملاحظه‌ای در کلیه صفات مورد بررسی بود. ضرایب همبستگی بین عملکرد بذر و صفات تعداد ساقه، شاخص برداشت و تعداد سنبلچه مثبت و معنی‌دار بود. عملکرد علوفه با ارتفاع بوته و تعداد ساقه، رابطه مثبت و با صفات تاریخ ظهور سنبله، تاریخ گرده‌افشانی و شاخص برداشت رابطه منفی و معنی‌دار داشت. بر مبنای تجزیه به عاملها، مهمترین متغیرهای مرتبط با عملکرد بذر و علوفه شناسایی شدند. عامل اول با افزایش عملکرد علوفه و ارتفاع بوته و کاهش مدت زمان ظهور سنبله و گرده‌افشانی ارتباط داشت و عامل دوم با عملکرد بذر، تراکم ساقه و شاخص برداشت مرتبط بود در تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپها در 7 گروه قرار گرفتند. ژنوتیپهای موجود در کلاسترهای 5 و 6 از لحاظ عملکرد توام علوفه و بذر نسبت به بقیه گروه‌ها برتری داشتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-     پیمانی فرد، ب.، ملک پور، ب. و فائزی پور، م.، 1373. معرفی گیاهان مهم مرتعی و راهنمای کشت آنها برای مناطق مختلف ایران، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
-     جعفری، ع.، 1380. تعیین فاصله ژنتیکی 29 ژنوتیپ چچم دائمی از طریق تجزیه کلاستر براساس عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیکی. فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران شماره 6، ص101 -79. انتشارات مؤسسه جنگلها و مراتع کشور، تهران.
-     جعفری، ع.، بشیرزاده، ع. و حیدری شریف آباد، ح.، 1381. بررسی عملکرد بذر و اجزای عملکرد در 29 رقم و اکوتیپ علف باغ Dactylis glomerata. فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، شماره 10، ص: 129-91، انتشارات مؤسسه جنگلها و مراتع کشور، تهران.
-     رحمانی، ا.، جعفری، ع. و هدایتی، پ.، 1383. تجزیه و تحلیل، رگرسیون و علیت برای عملکرد بذر و اجزاء عملکرد در چاودار کوهی Secal montanum. فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، شماره 12، ص: 203 -195، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
 
-     Alderson, J. and Sharp, W.C., 1995. Grass varieties in the United States, U.S.D.A. Agric Handb. 170, rev. ed. (Grass Var. USA).
-     Cerpo, D.G. 2000. Man made stress in the grazing resource of the Mediterranean region. Proceeding of the 19th EUCARPIA Fodder Crops Section Meeting. Portugal Pages 199-206.
-     Griffiths, D.J., Lewis, J. and Bean, E.W., 1980. Problems of breeding for seed production in grass. In P. D. Hebblethwaite (ed) Seed production, Page 37-49.UK.
-     Elgersma, A. 1990. Spaced-plant traits related to seed yield in plots of perennial ryegrass (Lolium perenne L.). Euphytica, 51: 151-161.
-     Hacker, J.B. and Cauny, T.L., 1997. Genetic variation in seed production and its components in four cultivars of the pasture grass Setaria sphacelate. Euphytica, 93:271-282.
-     Humphreys, M.O., 1991. A genetic approach to the multivariate differentiation of perennial ryegrass (Lolium perenne L.) populations. Heredity, 66: 437-443.
-     Jafari, A., Connolly, V. and Walsh, E.J., 2003. Genetic analysis of yield and quality in full sib families of perennial ryegrass (Lolium perenne L) under two cutting managements. Irish Journal of Agricultural and Food Research 42: 275–292.
-     Jafari, A.A., Setavarz, H. and Alizadeh, M.A., 2006. Genetic variation for and correlations among seed yield and seed components in tall fescue, Journal of New Seeds, 8:47-65
-     Nguyen, H.T. and Sleper, D.A., 1983. Genetic variability of seed yield and reproductive characters in tall fescue. Crop Sci. 23: 621-626.
-     Oram, R.N., 1996. Secale montanum -a wider role in Australia? New Zealand Journal of Agricultural Research 39: 629-633
-     Peters, J.P. and Martinelli, J.A., 1989. Hierarchical cluster analysis as a tool manages variation in germplasm collections. Theor. Appl. Genet. 78: 42-48.
-     Vansanter, E. and Sleper, D., 1994. Orchadgrass. In: “Cool-season forage grasses” (eds. Moser et al), pages 229-266. ASA, CSSA, SSSA, Madison. USA.
Wagoner, P., 1990. Perennial grain development: past efforts and potential for the future. Critical Rev. Plant Sci. 9: 381-408