بررسی تنوع عملکرد گل و اجزاء عملکرد گل محمدی (Rosa damascena Mill.) در شرایط آب و هوایی خوزستان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد

2 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.

3 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان

4 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

تعداد 35 اکسشن گل محمدی با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در باغ فدک دزفول طی سالهای 1384 و 1385 مورد ارزیابی قرار گرفتند. اختلافهای معنی‌داری میان ژنوتیپها برای عملکرد گل در بوته، تعداد گل در مترمربع، وزن تر و خشک گل، قطر گل، وزن تر و تعداد گلبرگ، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، سطح برگچه، وزن خشک و وزن تر برگچه، نسبت سطح به وزن برگچه و درصد ماده خشک گل مشاهده شد. اکسشن‌های 6، 8M، 8، 22، 21، 11، 32 و 9 بیشترین عملکرد گل در بوته را دارا بودند. بر اساس نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، مؤلفه‌های 1 تا 3 به‌ترتیب مؤلفه خصوصیات عملکرد و اجزا گل و اندازه برگ به‌عنوان مهمترین صفات در گروه‌بندی ژنوتیپها شناخته شدند. تجزیه خوشه‌ای نیز ژنوتیپها را در پنج گروه قرار داد، که بیشترین فاصله ژنتیکی، به‌ترتیب بین ژنوتیپهای کلاسترهای 1 و 3، کلاسترهای 3 و 4 و کلاسترهای 2 و3 بدست آمد. نتایج نشان‌ دهنده وجود تنوع در عملکرد گل و اجزاء آن در میان ژنوتیپهای گل محمدی بود. میزان عملکرد و تعدادگل در بوته که در این مطالعه رابطه معنی‌داری با هم نشان دادند را می‌توان به‌عنوان صفات قابل‌توجه و با اهمیت در تعیین معیارهای ارزیابی و گزینش ژنوتیپها مورد استفاده قرار داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


سلطانی، ا.، 1380. کـاربرد نـرم افزار آمـاری SAS در تجزیه هـای آمـاری (برای رشته های کشاورزی)، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 150 ص.
طبایی‌عقدایی، س.ر. و م.ب. رضایی، 1379. بررسی تکثیر و ریشه زائی در قلمه های گل محمدی (Rosa damascena Mill.). تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 1: 94-76.
طبایی‌عقدایی، س.ر. و. محمد بابایی.1380. مطالعه اختلافهای ژنوتیپی گل محمدی(Mill Rosa damascena ) از نظر واکنش به خشکی در مراحل اولیه رشد. تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 8: 126 -113.
طبایی‌عقدایی، س.ر. و، م.ب. رضایی. 1381. ارزیابی تنوع موجود در ژنوتیپ های گل محمدی (Rosa damascena Mill.) کاشان از نظر عملکرد گل. تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 9: 111-99.
طبایی‌عقدایی، س. ر. و بابایی، م.، 1382، ارزیابی تنوع ژنتیکی برای تحمل خشکی در قلمه های گل محمدی (.Rosa damascena Mill) با استفاده از تجزیه های چند متغیره، فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 11(1): 51- 39 و 167.
طبایی‌عقدایی، س.ر، م.ب. رضایی و ک. جایمند. 1382. ارزیابی تنوع در اجزاء گل و اسانس ژنوتیپ های گل محمدی (Rosa damascena Mill.) کاشان. فصلنامه پژوهشیتحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 11(2): 234-219. و 278.
طبایی‌عقدایی، س.ر.، سلیمانی،. ا جعفری، ع.ا. و رضایی، م.ب.a1383. ارزیابی عملکرد وصفات مورفولوژیکی ژنوتیپ های گل محمدی (.damascena Mill Rosa) غرب کشور با بکارگیری روشهای آماری چند متغیره. فصلنامه پژوهشیتحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 12(2): 221-203.
طبایی‌عقدایی، س.ر.، سلیمانی،. ا وجعفری، ع.ا. b1383. بررسی تنوع موجود در دوره گلدهی و مورفولوژی 8 ژنوتیپ گل محمدی (.Rosa damascena Mill). فصلنا مه پژوهشیتحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 12(3): 280-265.
 طبایی‌عقدایی، س.ر.، فرهنگیان، س.، جعفری، ع.ا. c1383.
مقایسه عملکرد گل در ژنوتیپ‌های گل‌محمدی
.Rosa damascena Mill مناطق مرکزی کشور. فصلنا مه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 12 (4): 391-377.
طبایی‌عقدایی، س.ر.، صاحبی، م.، جعفری، ع.ا. و رضایی، م.ب.d1383. استفاده از روشهای آماری چند متغیره در ارزیابی عملکرد گل و خصوصیات ظاهری 11 ژنوتیپ Rosa damascena Mill. فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20(2): 213-200.
طبایی‌عقدایی، س.ر. و رضایی، م.ب.e1383. مطالعه تنوع در عملکرد گل ژنوتیپ ها ی گل محمدی (Rosa damascena Mill.) مناطق غربی کشور. فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20(3): 344-333.
طبایی‌عقدایی، س.ر.، فرهنگیان، س.، جعفری، ع.ا. و رضایی، م. ب. a1384. مطالعه تنوع در صفات مورفولوژیک ژنوتیپ های گل محمدی.Rosa damascena Mill جمع‌آوری شده از شش استان مرکزی کشور. فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 21(2): 239-227.
طبایی‌عقدایی، س.ر.، رضایی، م. ب. و جایمند، ک.، ب.b1384. بررسی تنوع در میزان اسانس گل محمدی(Rosa damascena Mill.) استانهای مرکزی ایران. فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 21(1): 49-35.
طبایی‌عقدایی، س.ر.، فرهنگیان، س.، جعفری، ع.ا. و رضایی، م. ب. c1384. مطالعه تنوع در گل محمدی.Rosa damascena Mill مناطق مرکزی ایران با استفاده از روشهای آماری چند متغیره. فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 13 (2): 152-133.
مانلی، بی. اف. جی.، 1373. آشنایی با روشهای آماری چند متغیره، م. مقدم و همکاران، انتشارات پیشتاز علم، تبریز، 350 ص.
یوسفی، ب.، طبایی‌عقدایی، س.ر. و عصاره، م.ح. 1384. بررسی تنوع موجود میان ژنوتیپ های مختلف گل محمدی
.Rosa damascenaMill از نظر ریشه‌زایی قلمه و رشد نهال در کردستان. فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 13 (1): 27-1.
Babaei, A., Tabaei-Aghdaei, S.R., Khosh-Khui, M., Omidbaigi, R., Naghavi, M.R. Esselink, G.D. and Smulders, M.J.M. 2007. Micro satellite analysis of Damask rose (Rosa damascena Mill.) accessions from various regions in Iran reveals multiple genotypes. BMC-Genetics (Online)
Berdahl, J.D., Mayland, H.F., Asay, K.H. and Jefferson, P.G., 1999. Variation in agronomic and morphological traits among Russian wild rye accessions. Crop Science, 39: 189.
Chevallier, A. 1996. The Encyclopedia of Medicinal Plants. Dorling Kindersley, London pp 336.
Chen, Y. and Nelson, R.L., 2004a. Genetic variation and relationship among cultivated, wild, and semi wild soybean. Crop Science, 44: 316-325.
Chen, Y. and Nelson, R.L., 2004b. Identification and characterization of a white-flowered wild soybean plant. Crop Science, 44: 339-342.
Humphreys, M.O., 1991. A genetic approach to the multivariate-differentiation of perennial ryegrass (Lolium perenne L.) populations. Heredity, 66: 437-443.
Nunes, M.E.S. and Smith, G.R., 2003. Characterization of rose clover germplasm for flowering traits. Crop Science, 43: 1523-1527.
Pasban Eslam, B. 2004. Evaluation of yield and components in new spiny genotypes of sunflower (Carthamus tinctorius L. ). International Scientific Symposium ReportIn Gangh. Azerbaijan. Vol. 2; 200-203.
Tabaei-Aghdaei, S.R, Hosseini Monfared, H., Fahimi, H., Ebrahimzadeh, H., Jebelly, M., Naghavi, M.R. and Babaei, A. 2006. Genetic variation analysis of different populations of Rosa damascena Mill. in NW. Iran using RAPD markers. Iranian Journal of Botany, 12: 121-127.
Tabaei-Aghdaei, S.R., Babaei, A., Khoshkhui, M., Jaimand, K., Rezaee, M.B., Assareh, M.H., Naghavi, M.R. 2007. Morphological and oil content variations amongst Damask rose (Rosa damascena Mill.) Landraces from different regions of Iran. Scientia Horticulturae, 113: 44-48.
Tadesse, W. and Bekele, E. 2001. Factor analysis of components of yield in grass pea (Lathyrus sativus L.). Lathyrus Newsletter, 2:91
Yan, W. and Hunt, L.A., 2001. Interpretation of genotype X environment interaction for winter wheat yield in Ontario. Crop Science, 41: 19-25