انتخاب ژنوتیپ‌های متحمل به شوری Plantago ovata در شرایط این‌ویترو

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

2 کارشناس ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی، بخش تحقیقات کشت بافت، شعبه مشهد، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد

چکیده

اسفرزه گیاهی است از خانواده بارهنگ (Plantaginaceae) که گونه‌های مختلفی دارد. گیاه آن یکساله علفی و کوتاه است و بلندی آن به 40 10 سانتی‌متر می‌رسد.منشأ اولیه آن هند و پاکستان می‌باشد و در فلور ایران پراکنش وسیعی دارد. هدف از این تحقیق، بررسی تحمل به شوری گونه Plantago ovataبا بهره‌گیری از تکنیک کشت بافت و استفاده از تنوع سوماکلونال به‎منظور شناسایی و تولید ژنوتیپ‌های متحمل می‌‌باشد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار و 15 تکرار انجام شد. ریزنمونه‌های هیپوکوتیل بیشترین و ریشه کمترین میزان القاء کالوس را در شرایط نبود تنش شوری (شاهد) نشان دادند. در حضور تنش شوری درصد کالوس‌زایی هیپوکوتیل از کوتیلدون بیشتر بود. درصد باززایی کالوس حاصل از ریزنمونه هیپوکوتیل در تمامی غلظت‌های NaCl از کالوس حاصل از ریزنمونه کوتیلدون بیشتر بود. افزایش غلظت NaCl موجب کاهش درصد باززایی شد. ریشه کمترین و کوتیلدون بیشترین وزن تر و خشک را در غلظت‌های مختلف NaCl داشت.همچنینافزایش غلظت NaCl موجب افزایش میزان سدیم و کاهش میزان پتاسیم در کالوس‌ها شد. میزان کلسیم با افزایش غلظت NaCl نوسان داشت. گیاهچه‌های باززایی شده در حضور غلظت‎های بالای NaCl برای توسعه ریشه به محیط ریشه‌زایی (محیط کشت MS فاقد هورمون) منتقل شده و گیاهچه‌های با رشد مناسب به خاک منتقل شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-      Abebe, T., Guenzi, A.C., Martin, B. and Cushman, J.C. 2003. Tolerance of mannitol-accumulating transgenic wheat to water stress and salinity, Plant Physiology, 131 (4): 1748 – 55.
-      Akhundi, M., Safarnejad, A. and Lahouti, M., 2007. Effect of drought stress on proline accumulation and elements changes in alfalfa Yazdi, Nikshahri and Renjer (Medicago sativa L.). Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 10 (1): 165-175.
-      Almansouri, M., Kinet, J.M. and Lutts, S. 2001. Effect of salt and osmotic stresses on germination in durum wheat. Plant and Soil, 231: 243-254.
-      Ashraf, M., Mukhtar, N., Rehman S. and Rha, E.S., 2004. Salt induced changes in photosynthetic activity and growth in a potential medicinal plant Bishop`s weed (Ammi majus L.). Photosynthetica, 42(4): 543-550.
-      Bayuelo-Jimenez, J.S. and Debouch, D.G., 2003. Growth, gas exchange, water relation and ion composition of Phaseolus species grown under saline condition. Field Crops Researche, 80: 207- 222.
-      Bohnert, H. J. and Jensen, R.G., 1996. Metabolic engineering for increased salt tolerance the next step. Australian Plant Physiology, 59:661-667.
-      Ebrahimie, E., Habashi, A.A., Ghareyazie, B., Ghannadha, M. and Mohammadi, M., 2003. A rapid and efficient method for regeneration of plantlets from embryo explants of Cumin. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 75:19-25.
-      Gorham, J., Wyn Jones, R.G. and McDonnel, E., 1985. Some mechanisms of salt tolerance in crop plants. Plant and Soil, 89: 15 – 40.
-      Grieve, C.M., Leseh, S.M., Francois, L.E. and Mass, E.V., 1992. Analysis of main spike yield components in salt stressed wheat.Crop Science, 32: 697 – 703.
-      Jain, R.K., Jain, S., Nainawatee, H.S. and Chowdhury, J.B., 1990. Salt tolerance in Brassica Juncea L. In vitro Selection, Agronomic Evaluation and Genetic Stability, 48: 141-152.
-      Kerepesi, H. and Galiba, G., 2000. Osmotic and salt stress Induced alteration in soluble carbohydrate content in wheat seedling. Crop Science. 40: 482-487.
-      Khorrami, A. Safarnejad, A. and Shourvarz, M., 2011. Effect of salt stress on ion distribution and proline accumulation in Foeniculum vulgare using in vitro technique. International Journal of Science and Nature, 2(2): 168-175.
-      Khorrami, A. and Safarnejad, A., 2011. In vitro selection of Foeniculum vulgare for salt tolerance. Notulae Scientia Biologicae, 3(2): 90-97.
-      Konigshofer, H., 2005. Changes in ion composition and hexitol content of different Plantago species under the influence of salt stress. Plant and Soil, 72 (2-3): 289 – 296.
-      Mano, Y. and Takeda, K., 1997. Mapping quantitative trait loci for salt tolerance at germination and the seeding stage in barley (Hordeum vulgare L.). Euphytica, 94: 263 – 272.
-      Megdiche, W., Ben Amor, N., Debez, A., Hessini, K., Ksouri, R., Zuily-Fodil, Y. and Abdelly, C., 2007 . Salt tolerance of the annual halophyte Cakile maritima as affected by provenance and developmental stage. Acta Physiologiae Plantarum, 29 (4): 375 – 384.
-      Meloni, D.A., Oliva, M.A., Ruize, H.A. and Martinez, C.A., 2001. Contribution of proline and inorganic solutes to osmotic in cotton under salt stress. Plant Nutrition, 24(3) : 599-612. 
-      Miller, C. O. and Skoog, F., 1953. Chemical control of bud formation in Tabacco stem segments. American Journal of Botany, 40: 768 -773.
-      Mills, D., Zhang, G. and Benzioni, A., 2001 . Effect of different salts and of ABA on growth and mineral uptke in Jojoba shoots grown in vitro , Journal of Plant Physiology, 158 : 1031 – 1039.
-      Munns, R. and Schachtman, D.P., 1993. Plant responses to salinity significance in relation to time. International Crop Science, 1: 741-745. 
-      Najafi, F., Khavari-Nejad, R.A. and Siah Ali, M., 2010. The effects of salt stress on physiological parameters in summer savory (Satureja hortensis L.) Journal of Stress Physiology and Biochemistry. 6(1): 14-21.
-      Pramanik, S., Sen Raychaudhuri, S. and Chakraborty, S., 1995. Changes in esterase and superoxide dismutase isozymes during in vitro morphogenesis in Plantago ovata Forssk. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 44 (2) : 123–127.
-      Safarnejad, A., Collin, H., Bruce, K.D. and McNeilly, T., 1996. Characterization of alfalfa following in vitro selection for salt tolerance. Euphytica, 92: 55-61.
-      Safarnejad, A., Salami, M.R. and Hamidi, H., 2008. Study of morphologic characteristics medicinal plants (Plantago psyllium and  Plantago ovata) against salinity stress. Pajuhesh and Sazndegi, 75: 152-160.
-      Safarnejad, A., Shoorvarzi, M. & M. Dalir, 2016. In vitro selection of Plantago psyllium L. for salt tolerance and Changes of Sodium, Calcium and Potassium levels at callus stage, Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 24(2): 221-231.
-      Shanjun, T.U., Sangwan, R.S. and Sangwan –Norrell, B.S., 2005. Improved efficiency of somatic embryogenesis from zygotic embryos in Hyoscyamus niger by seed water – soaking, Scientia Horticulturae, 106 (3): 440 – 445.
-      Shannon, M.C., 1986. Breeding, selection and the genetics of salt tolerance .In Salinity Tolerance in Plants. (Eds: Staples, R.C. and Toenniessn, G.H.) John Wiley and Sons, 231 – 252.
-      Singh, L. and Pal, B., 2001. Effect for saline water and fertility levels on yield, Potassium, Zinc content and uptake by blonde psyllium (Plantago ovata Forsk.). Crop Research (Hisar), 22: 424 – 431.
-      Smekens, M.J. and Van Tienderen, P., 2001. Genetic variation and plasticity of Plantago coronopus under saline conditions .Acta Oecologica, 22: 187 – 200.
-      Tal, M. and Gavish, V., 1973. Salt tolerance in the wild relatives of the cultivated tomato. Australian Journal of Agricultural Research, 24: 353 – 367.
-      Vicente, O., Boscaiu, M., Naranjo, M.A., Estrelles, E., Jose, J.M., Belles, M. and Soriana, P., 2004. Responses to salt stress in the halophyte Plantago crassifolia (Plantaginaceae). Journal of Arid Environment, 58: 463 – 481.
-      Wakhlu, A.K. and Barna, K.S., 1989. Callus initiation, growth and plant regeneration in Plantago ovata Forssk. Cv.GI-2. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 17: 235 – 241.
-      Yokoi, S., Bressan, A. and Hasegawa, P.M., 2002. Salt stress tolerance of plants. JIRCAS Working Report, 25-33.
-      Zargari, A., 1997. Medicinal Plants. Sixth Edition. Print and Publications Institute of Tehran University. Volume 4. 852 p.