ارزیابی نتاج حاصل از تولید مثل جنسی درختان پده با استفاده از شاخص‌های ریخت‌شناسی برگ و ایزوآنزیم

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

2 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

3 دانشیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منایع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مازندران

چکیده

گونه پده به­دلیل سازگاری در شرایط اکولوژیکی مختلف و دگرگشن بودن می­تواند نهال­های بذری با تنوع ژنتیکی بالا تولید کند که در فرایند انتخاب درختان برتر، دورگ‎گیری­ و در نهایت تکثیر ژنوتیپ­های مطلوب به­لحاظ کمی و کیفی نقش مهمی داشته­باشد. هدف این تحقیق ارزیابی ویژگی­های ایزوآنزیمی و ریخت­شناسی برگ در برخی از ژنوتیپ­های حاصل از تولید مثل جنسی در گونه پده بود. تعداد 50 ژنوتیپ بذری پده از درختان مادری 12 رویشگاه مختلف که به‌لحاظ ویژگی­های کمی و کیفی رشد نسبت به سایر ژنوتیپ­ها برتری داشتند انتخاب و تنوع نتاج حاصل از درختان به لحاظ ویژگی­های ریخت­شناسی برگ و فعالیت آنزیم پراکسیداز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ریخت­شناسی برگ نشان داد که نتاج درختان مادری رویشگاه‌های گتوند و لرستان بیشترین و نتاج درختان زابل کمترین مقدار طول، حداکثر پهنا و سطح برگ را داشتند. نتایج تجزیه واریانس ایزوآنزیمی برای ژنوتیپ­های برتر از درختان رویشگاه‌های مختلف نشان داد که گوناگونی ژنتیکی در درون ژنوتیپ­های برتر و میان درختان مادری آنها به­ترتیب 69 و 31 درصد بود. همچنین مقدار ضریب تنوع در درون ژنوتیپ­های برتر و درختان والد دارای تفاوت معنی­داری در سطح احتمال 1% بود. بیشترین هتروزیگوسیتی مشاهده شده مربوط به ژنوتیپ­های درختان درفول، سرخس و زابل به­ترتیب با 1، 83/0 و 83/0 بود. بیشترین تعداد آلل مؤثر و ضریب شانون متعلق به ژنوتیپ­های رویشگاه زابل به­ترتیب با 93/2 و 12/1 بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-Arens, P., Coops, H., Jansen, J. and Vosman, B., 1998. Molecular genetic analysis of black poplar (Populus nigra L.) along Dutch rivers, Molecular Ecology, 7: 11-18.
-Asadi, F. and Mirzaie-Nodoushan, H., 2011. Evaluation of different treatments in sexual reproduction of Populus caspica Bornm. for broadening its genetic basis in the nature. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 19(3): 441-452 (In Persian).
-Asadi, F., Naderi Shahab, M.A. and Mirzaie-Nodoushan, H., 2004. Identity and genetic diversity of Populus species clones using microsatellite marker. Pajouhes and Sazandegi, 66: 49-55 (In Persian).
-Barnes, B.V., 1966. The clonal growth habit of American aspens, Ecology, 47: 439-449.
-Calagari, M., Jafari Mofidabadi, A., Tabari, M. and Hoseini, S.M., 2007. Genetical variation on natural populations of Populus euphratica Oliv. By peroxidase isoenzyme. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 15(2): 115-122 (In Persian).
-Calagari, M., 2010. Selection of superior trees of Populus euphratica in the natural sites and stablishment of collection for germplasm reservation. Final Report of Project, Research Institute of Forests and Rangelands, 83p (In Persian).
-Calagari, M., Jalili, A., Abbas-azimi, A. and Salehi-Shanjani, P., 2014. Environmental effects of leaf morphology traits in the Populus euphratica Oliv, provenances of Iran. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 22(3): 369-380 (In Persian).
-Dunlap, J.M., Heilman, P.E. and Stettler, R.F., 1995. Genetic variation and productivity of Populus trichocarpa and its hybrids. VIII. Leaf and crown morphology of native P. trichocarpa clones from four river valleys in Washington. Canadian Journal of Forest Research, 25: 1710-1725.
-Emam, M., Asadi-Corom, F., Mirzaie-Nodoushan, H., Jaimand, K. and Ghamari-Zare, A., 2014. Investigation of genetic variation of Amygdalus scoparia L. genotypes using some morphological, biochemical and seed storage proteins characteristics. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 22(1): 34-42 (In Persian).
-Farmer, R.E. and Barnes, B.V., 1978. Morphological variation of families of trembling aspen in southeastern Michigan, The Michigan Botanist, 17: 141-153.
-Grover, A., Agarwal, M., Katiyar-Agarwal, S., Sahi, C. and Agarwal, S., 2000. Production of high temperature tolerant transgenic plants through manipulation of membrane lipids, Current Science, 79: 557–559.
-Homaie, M., Mirzaie-Nodoushan, H., Asadi-Corom, F., Bakhshi-Khaniki, Gh. R. and Calagari, M., 2014. Evaluation of half-sib progenies and their parents of Populus euphratica based on their morphologic and micro-morphologic traits. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 21(4): 768-779 (In Persian).
-Jafari-Mofidabadi, A. and Modirrahmati, A., 2000. Production of Populus euphratica x Populus alba hybrid poplar through ovary and ovule cultures plant. Silvae Genetica, 122: 13-15.
-Khaksar, R., Aldaghi, M., Salimi, A. and Espahbodi. K., 2015. Investigation on qualitative and quantitative changes of peroxidase isozyme in maple (Acer velutinum) at different altitudes of Mazandaran forests. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 23(2): 203-214 (In Persian).
-Nei, M.,1978. Estimation of average heterozygosity and genetic distance from a small number of individuals. Genetics, 89: 583-590.
-Peakal, R. and  Smouse P.E., 2006. GenAlEx 6: genetic analysis in Excel population genetic software for teaching and research. Molecular Ecology Notes, 6: 288–295.
-Robert, J.H. and Bishir, J., 1997. Risk analysis in clonal forestry, Canadian Journal of Forest Research, 85: 1136-1146.
-Rottenberg, A., Nevo, E. and  Zhary, D., 2000. Genetic variability in sexually dimorphic and monomorphic population of Populus euphratica (Salicaceae). Canadian Journal of Forest Research, 30: 482-486.
-Shiji, W., Binghao, C. and Hugun, L., 1996. Euphrates poplar forest, China Environmental Science Press, 117 pp.
-Singh, N.B., Kumar, D., Gupta, R., Pundir, I.  and  Tornar, A.,  2002. Intraspecific and interspecific hybridization in poplar for production of new clones, ENVISForestry Bulletin, 2(2): 11-16.
-Wang, W.X., Vinocur, B. and Altman, A., 2003. Plant responses to drought, salinity and extreme temperatures: towards genetic engineering for stress tolerance, Planta, 218: 1–14.
-Weber, J.C. and Stettler, R.F., 1981. Isoenzyme variation among ten (riparian) populations of Populus trichocarpa Torr. Et Gray in the pacific Northwest. Silvae Genetica, 30: 82-87.