ارزیابی تحمل به خشکی در اکوتیپهای مختلف یونجه (Medicago sativa) در شرایط آبی و دیم

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز

2 استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

3 کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز

چکیده

به‌منظور ارزیابی تحمل به خشکی در یونجه، 49 اکوتیپ یونجه زراعی (Medicago sativa) در قالب طرح لاتیس مربع ساده در شرایط آبی و دیم به‎مدت سه سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خسروشهر (تبریز) ارزیابی شد. صفت عملکرد علوفه خشک در دو شرایط آبی و دیم طی دو سال اندازه‎گیری شد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بین اکوتیپ‌های یونجه و سال‌ها تفاوت معنی‌دار وجود داشت. در شرایط آبی میانگین عملکرد علوفه خشک 01/9 تن در هکتار و در شرایط دیم 94/4 تن در هکتار بود. تجزیه خوشه‎ای اکوتیپ‌های یونجه را از نظر عملکرد علوفه خشک و شاخص‎های تحمل به خشکی به‌خوبی گروه‎بندی کرد. در گروه 3 اکوتیپ‌های شماره 14، 25، 37، 32، 11، 13 و 10 با میانگین 42/6 تن در هکتار عملکرد علوفه خشک در شرایط دیم و با متوسط تحمل به تنش خشکی 95/0 یک خوشه متحمل به خشکی با عملکرد مطلوب را تشکیل دادند. بر اساس شدت تنش خشکی (452/0SI=)، شاخص‌های حساسیت و تحمل به تنش خشکی اکوتیپ‌های 14 (خرم‌آباد) و 32 (فریدن) به‎ترتیب با متوسط عملکرد 74/8 و 26/7 تن در هکتار در شرایط دیم، متحمل به خشکی شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Ehdaie, B., 1993. Selection for drought resistance in breed wheat. First Iranian Congress on Crop Production and Breeding. Karaj-Iran. p.43-62.
- Entz, M.H. and Flower, D.B., 1990. Differential agronomic responses of winter wheat cultivars to pre-anthesis environmental stress. Crop Science, 30: 1119-1123.
- Esfandiary, S., Hasanli, A.M., Safari, H. and Farshadfar, M., 2008. Study on drought resistance of five annual Medicago sativa in Kermanshah province. Iranian Journal of Range and Desert Research, 15: 283-294.
- Fernandez, G.C.J., 1992. Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. In: Proceedings of the International Symposium on Adaptation of Vegetables and other Food Crops in Temperature and Water Stress, Taiwan, 13-16 August, Chapter 25, p. 257-270.
- Fischer, R.A. and Maurer, R., 1978. Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal Agricultural Research, 29: 897-912.
- Heydari Sharifabadi, H., 2001. Using seawater for confronting with drought. Scientific and Extension Quarterly of Jahad Agriculture. Agricultural Aridity and Drought, No 4. p.25.
- Jafari, A.A., Heydari Sharifabadi, H. and Nosrati, M., 2003. Evaluation of forage yield, morphological and quality traits of 18 cultivars and ecotypes of alfalfa (Medicago sativa) under optimum and drought conditions. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 11: 63-103.
- Jafari, M., Barati, H., Zareh, S. and Zakeri, R., 2012. Comparison of drought resistant pasture important species. First National Conference on Desert. p.12.
- Jazayeri, M. and Rezaie, A., 2004. Comparison of drought tolerance indices in oats. The 8th Iranian crop production and breeding congress. University of Guilan, Rasht, Iran. p.35.
- Manly, B.F.J., 1994. Multivariate Statistical Methods. Chapman & Hall. London, 215pp.
- Pukridge, D.W. and Freneh, R.G.,1986. The annual legume pasture in cereal ley farming system of Southern Australia. A review agriculture.; Ecosystems and Environment, 9: 29-267.
- Rosielle, A.A. and Hamblin, J., 1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non stress environment. Crop Science, 21: 943-946.
- Simane, B., Struik, P.C., Nachit, M.M. and Peacock, J.M., 1993. Ontogenic analysis of yield components and yield stability of durum wheat in water-limited environments. Euphytica, 71:211-219.
- Steel, R.G.D. and Torrie, J.H., 1980. Principles and Procedures of Statistics. A Biometrical Approach, Second Edition, McGraw-Hill Book Company, London. 633pp.
- Tarinezhad, A., 1998.Evaluation of winter wheat landraces under drought stress and irrigated conditions. M.Sc. Thesis. Faculty of Agriculture. Tabriz University. 125pp.
- Torknezhad, A. and Heydari Sharifabadi, H., 2000. Indices of drought tolerance in some species of annual alfalfa. Iranian Journal of Pajouhesh-va-Sazandegi, 13:10-14.
- Zabet, M., Hoseinzade, A.H., Ahmadi, A. and Khialparast, F., 2003. Effect of water stress on different traits and determination of the best water stress index in Mung bean (Vigna radiata). Iranian Journal of Agricultural Sciences, 34: 889-898.