ارزیابی پایداری عملکرد اسانس جمعیت‎های مختلف آویشن کوهی (‌ Thymus kotschyanus) در مناطق مختلف ایران با استفاده از روش GGE biplot

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات، تهران

2 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

3 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

4 استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات، تهران

چکیده

به‌منظور تعیین پایداری عملکرد اسانس جمعیت‎های مختلف آویشن کوهی (Thymus kotschyanus)، بیست اکسشن (نمونه بذر) در شرایط عادی و در 11 ایستگاه (دماوند، اصفهان، گلستان، همدان، خراسان، مرکزی، قم، تبریز، تهران، یزد و زنجان) در قالب طرح کرت‎های خرد شده در مکان بررسی شدند. براساس نتایج تجزیه واریانس مرکب داده‎ها، اثر متقابل اکسشن × ایستگاه در سطح احتمال خطای یک درصد معنی‎دار شد. در تجزیه گرافیکی محیط‎ها، 11 محیط به 3 مگامحیط تقسیم شد. در مگامحیط خراسان، قم، مرکزی، دماوند، یزد، زنجان و تهران، اکسشن‎های 5، 27، 51، 54 و 56 سازگاری اختصاصی داشتند. اکسشن‎های 3 و 17 در مگامحیط تبریز و همدان سازگاری اختصاصی داشتند. در ارزیابی اکسشن‎ها بر اساس عملکرد اسانس و پایداری، اکسشن‌‎های 5، 54 و 29 بهترین اکسشن‌ها بودند. در تجزیه گرافیکی روابط بین محیط‎ها، محیط‎های خراسان، قم، دماوند و مرکزی یک گروه محیط تشکیل دادند و با ایستگاه‎های تبریز و همدان رابطه متضاد داشتند که موجب اثر متقابل اکسشن در مکان شد. ایستگاه‌های خراسان، تبریز، اصفهان و گلستان بیشترین طول بردار را داشتند و نقش آنها در تمایز اکسشن‌ها مهم بود. ایستگاه خراسان و اصفهان محیط نزدیک به مطلوب تلقی ‌گردیدند و نقش بیشتری در تمایز اکسشن‎ها داشتند. براساس تجزیه گرافیکی روابط بین اکسشن‎ها، مجموعه اکسشن‎های 54 (نقده)، 27 (نامعلوم 1)، 51 (تهران)، 56 (زرند) و 5 (قزوین 2) با همدیگر یک گروه پرمحصول را تشکیل داده و به مگامحیط خراسان، قم، مرکزی، دماوند، یزد، زنجان و تهران سازگاری داشتند. این گروه از اکسشن‌ها می‎توانند برای توسعه کشت آویشن کوهی در این مناطق، مورد توجه قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-Allard, R., 1964. Principles of plant breeding. Second Edition. John Wiley and Sons. Inc. New York.
-Bell, C.C. and Eagles, H.A., 2001. Proceeding 10th Australian wheat breeding Assemby. 33-35.
-Brandle, J.E. and Meverty, P.B., 1994. Genotype´environment interaction and stability of seed yield of oil seed corn-in Manit. Canadian Journal of Plant Science, 21:233-240.
-Dixon, A.G.O. and Nukenine, E.N., 2000. Genotype ´ Environment interaction and optimum resource allocation for yield and yield component of cassava. African Crop Science Journal, 8: 1-10.
-Eberhart, S.A. and Russell, W.A., 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Science, 6: 36-40.
-Lai, R.K., 2013. Adaptability patterns and stable cultivar selection in menthol mint (Mentha arvensis L.). Industrial Crops and Products, 50: 176-181.
-Lai, R.K., 2015. Quantification of adaptability and stability among genotypes/ cultivars for root yield in Ashwagandha (Withania somnifera). Industrial Crops and Products, 77: 648–657.
-Lin, C.S. and Binns, M.R., 1991. Genetic properties of four type of stability parameter. Theory of Apply Genetic, 82: 505-509.
-Seidler-Lozykowska, J., 2008. Quality of thyme herb (Thymus vulgaris L.) from organic cultivation. Poster presented at cultivating the future based on science: 2nd conference of international society of organic agriculture research, June, 2008, Modena, Italy.
-Shukla, G., 1972. Some statistical aspects of partitioning genotype-environmental components of variability. Heredity, 29: 237-245
-Shukla, S., Brij K., MishraR., Siddiqui, A. and Rawli P., 2015. Comparative study for stability and adaptability through different models in developed high tebaine lines of opium poppy (Papaver somniferum L.). Industrial Crops and Products, 74:875-886.
-Wrick, G., 1962. Über eine Methode zür Erfassung der Okologischen streubreite in Feldresuchen. Z. Pflanzen-Zuchtg, 47: 92-96.
-Yousefi, B., Tabaei-Aghdaei S.R., Darvish, F. and Assareh M.H., 2009. Yield stability analysis of various Rosa damascena Mill. accessions in different ecological conditions of Iran. Scientia Horticulture,121:333-339.