ارزیابی عملکرد هیبریدهای جدید صنوبر در توسعه زراعت چوب در استان چهارمحال و بختیاری

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گلستان

2 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

3 استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد

چکیده

با معرفی هیبریدهای جدید صنوبر به‌نام‌های مفید (Populus euphratica Oliv. × P.alba L.)، و   P. × albaeuphraticaبرای تولید تجاری چوب در مناطق مختلف کشور، دامنه اکولوژی تولید آنها باید تعیین شود. برای این منظور سازگاری رقم هیبرید "مفید" و تلاقی معکوس آن به‎همراه دو صنوبر بومی استان، صنوبر نیگرا (Populus nigra) و صنوبر کبوده (Populus alba) بهعنوان شاهد مورد آزمون قرار گرفت. از این‌رو دورگ P. × albaeuphraticaو دورگ حاصل از تلاقی معکوس آن به‌نام "مفید" به‎همراه پایه‌هایی از گونه‎های بومی p. nigraوp.alba به‎عنوان کلن‌های شاهد، پس از کشت در گلدان در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصادفی کشت شدند. تعداد 75 پایه از هر کلن در سه تکرار (25 اصله از هر کلن در هر تکرار) و با مجموع 300 اصله نهال در فواصل 2Î2 متر و فواصل راهروهای 5/2 متری، کشت شدند. آماربرداری از صفات کمی و کیفی پایه‌ها در طول سالهای اجرای طرح انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار دورگ P. × albaeuphratica از نظر رویش ارتفاعی، قطر برابر سینه و ارتفاع تنه (به‎ترتیب 24/5 متر، 98/4 سانتی‎متر و 08/2 متر) وضعیت بهتری را نسبت به ‎رقم دورگ مفید و کلن‎های بومی داشت. این دورگ در برابر سرمای منطقه بسیار مقاوم بود، در حالی‌که رقم هیبرید مفید به‎سرما کاملا حساس بود و دچار آسیب شدید شد. در میان کلن‌های بومی، گونه P. alba نیز شرایط رویشی نسبتاً خوب و نزدیک به دورگ P. × albaeuphratica داشت، در حالی‌که گونه بومی  P. nigra از نظر کمی و کیفی در وضعیت کاملاً نامطلوبی قرار داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-Iranmanesh, Y., 2006. Narrow sense adaptability of poplar hybrid in Charmehal Bakhtiari province. Project final report. Published by Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, pp. 92.
-Jafari Mofidabadi, A., Modir Rahmati, A. and Tavassoli, A., 1998. Application of ovary and ovule culture in Populus alba L. X. P. euphratica Olive. Hybridization, Silvae Genetica, 47: 332-334.
-Jafari Mofidabadi, A., 2000. Production of Populus euphratica Olive. X p.alba L. hybrid poplars through ovary and ovule cultures. Plant Genetic Newsletter, 122: 13-15.
-Jalili, A. and Jamzad, Z., 1999. Red Book of Iran. Iranian Research Institute of Forest and Rangeland, Tehran. Pp.748
-Calagari, M., Modir Rahmati, A. R. and Asadi, F., 2006. Morphological variation in leaf traits of Populus euphratica Oliv. natural populations. International Journal of Agriculture & Biology. 1560–8530/2006/08–6–754–758
-Calagari, M., 1998. Investigation of Populus euphratica Oliv. Population in Karoon river. Pejouhesh and Sazendegi, 35: 20–26, (In Persian).
-Calagari, M., Jevanshir, K., Zoberi, M. and Modir Rahmati, A., 2000. Investigation of Populus euphratica Oliv. populations in Karoon river side. Poplar and Forest Journal of Iran 4:10–17.
-Lamers, J., Khamzina, A. and Worbes, M., 2006. The analyses of physiological and morphological attributes of 10 tree species for early determination of their suitability to afforest degraded landscapes in the Aral Sea Basin of Uzbekistan. Forest Ecology and Management. 221. 249–259.
-Li, W. and Li, J., 1985. In vitro culture of hybrid ovules in Populus. Sci. Sliv., 21: 339-346.
-Li, W., Wang, R. and Zhu, X., 1983. On the embryo development and ovule culture of interspecific hybrids between Populus simonii and P. pyramidalis Barkh. Acta Bot. Sin., 25: 409-417.
-Liu, P.X., Peng, J.P. and Chen, F.H., 2007. Hydrological response of Populus euphratica Olive. Radial Growth in Ejinaa Banner, Inner Mongolia. Journal of Integrative Plant Biology. 49: 150−156.
-Raqiun, C. and Trousard, L., 1993. In vitro ovary embryo culture as a tool for popular hybridization Can. J. Bot., 71:1271-1275.
-Tabaei Aghdaei, R. and Jafari Mofidabadi, A., 2000. Introduction to Forest Tree Improvement. Published by Research Institute of Forests and Rangelands. pp. 252 (In Persian).
-Talebi, M., Modir Rahmati, A., Hameti, H., Jahanbazi Gojani, A. and Haghighiyan, F., 2008. Adaptability experiment for introduction of new poplar clone plantation. Research Project final report, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran.
-Wiart, M., 1988. Mini monograph on Populus euphratica. International Poplar Commission, 18th session, Sep, 1988, Beijing, 1-7. Shinji, Chen bighao; Li Hugun. 1996. Euphrates Poplar Forest, 189p.