نگهداری بذر کیکم (Acer monspessulanum ) در شرایط فراسرد

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

چکیده

کیکم با نام علمی L. Acer monspessulanum یکی از گونه‌های پهن‌برگ مناطق نیم­خشک سرد می­باشد که حفظ آن به‌عنوان یکی از ذخایر توارثی گونه‌های جنگلی، از اهمیت خاصی برخوردار است. فنآوری حفاظت در شرایط فراسرد (cryopreservation) شامل نگهداری بذرها و اندام­های گیاهی در دمای Cº 196- یا ازت ­مایع می­باشد. در این درجه از سرما، فرایندهای متابولیکی و فعالیت­های فیزیولوژیک بذر یا اندام گیاهی تقریبا˝ متوقف شده و به دلیل کاهش شدید این فعالیت­ها نمونه بذر یا اندام گیاهی قادر به زنده­مانی در مدت زمان بسیار طولانی است. برای نگهداری بذر کیکم در شرایط فراسرد از پیش‌تیمارهای گلیسرول 30 درصد، محلول ویتریفیکاسیون گیاهی (Plant Vitrification Solution 2 یا PVS2) و کاهش رطوبت بذر قبل از ورود به ازت مایع، استفاده شد. بذرهای تیمار شده به مدت یک‌هفته و یک‌ماه در دمای Cº 196- نگهداری شدند. بذرهای تیمارهای مختلف پس از خروج از ازت مایع در معرض شوک حرارتی قرار گرفته و پس از اعمال شوک حرارتی همراه با بذرهای شاهد بین کاغذ صافی مرطوب منتقل و بمدت 105 روز در سردخانه با دمای Cº 4+ نگهداری شدند. جوانه­زنی بذرهای تیمارهای مختلف فراسرد حدود 18/19 درصد بود و تفاوت معنی‌داری با بذرهای شاهد نداشتند، رشد گیاهچه‌ها نیز طبیعی و عاری از هر گونه آثار منفی بود. مطالعه انجام شده نشان داد که با استفاده از فنآوری فراسرد و بکارگیری پیش­تیمارهای مناسب، بذر این گونه ارزشمند و در حال خطر را می­توان برای مدت زمان بسیار طولانی حفظ و از انقراض این گونه منحصر به فرد جلوگیری نمود.

کلیدواژه‌ها