بررسی تنوع صفات مورفوفیزیولوژیکی در برخی جمعیت‌های گیاه دارویی مریم نخودی بلوچستانی (Teucrium stocksianum Boiss)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهان باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

2 دانشیار، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

3 استادیار گروه تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان، سازمان آموزش و ترویج تحقیقات کشاورزی، بندرعباس

4 استادیارمرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، البرز

5 دانشیار گروه زیست شناسی،دانشکده زیست شناسی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

10.22092/ijrfpbgr.2022.357958.1416

چکیده

گیاه دارویی مریم نخودی (کلپوره) تفتانی یا بلوچستانی یا کوهی با نام علمی ­Teucrium stocksianum Boiss یکی از گونه­ های مهم دارویی در ایران ­است ­که در ارتفاعات استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان به شکل طبیعی پراکنده است. این مطالعه با هدف بررسی تنوع برخی صفات مورفو­فیزیولوژیک جمعیت­­های مختلف مریم نخودی بلوچستانی جمع­ آوری شده از رویشگاه­ های طبیعی انجام شد. نتایج نشان داد که بین جمعیت­ ها از نظر تمامی صفات مورفوفیزیولوژیک تفاوت معنی­ داری وجود داشت. ارتفاع بوته با طول بوته، عرض بوته و وزن خشک اندام هوایی با وزن خشک ریشه همبستگی مثبت بالایی با یکدیگر داشتند. نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه ­­ها نشان داد که 5 مؤلفه اول در مجموع 15/84 درصد از تغییرات کل داده ­ها را تفسیر کردند. در­ مؤلفه اول صفات طول گل‌آذین، ارتفاع گیاه، وزن خشک ریشه، قطر کوچک بوته و وزن خشک ساقه بیشترین تأثیر (31 درصد) را داشتند. تجزیه خوشه­ای جمعیت­ ها را به 3 گروه تقسیم کرد و نشان داد که تنوع مورفوفیزیولوژیک با تنوع جغرافیایی مطابقت ندارد. بر اساس نتایج بدست آمده جمعیت‌های گروه دوم به دلیل داشتن میانگین بالاتر صفات مطلوبی مانند قطر بزرگ، قطر کوچک و ارتفاع بوته، وزن خشک ساقه و ریشه، قطر ساقه اصلی و وزن هزار دانه قابلیت ورود به برنامه به‌نژادی را دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • Ahmad, H., Ahmad, A. and Jan, M. M., 2003. The medicinal plants of salt range. Journal of Biological Sciences, 2:175–177.
  • Ali, N. and Shah, S.A., 2011. Antispasmodic activity of Teucrium stocksianum Pakistan Journal of Pharmaceutical Sciences, 24(2): 171-174.
  • Amiri, M. S., Yazdi, M.E.T. and Rahnama, M., 2021. Medicinal plants and phytotherapy in Iran: Glorious history, current status and future prospects. Plant Science Today, 8(1): 95-111.
  • Arnon, D. I., 1949. Copper enzyme polyphenoloxides in isolated chloroplast in Beta vulgaris. Plant physiology 24:1-15.
  • Bakhtiari, M. and Asgarpanah, J., 2015. Volatile constituents of Teucrium stocksianum Fruits from South of Iran. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 18(5):1174-1179.
  • Bina, F., Zamani, Z. and Nazeri, V., 2012. Morph-based Genetic variation in Christ's thorn (Ziziphus spina-christi (L.) Wild.). Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 19(2): 274-288. (In Persian).
  • Dalir, M. and Safarnejad, A., 2017. Morphological, molecular and phytochemical variation in some thyme genotypes. Journal of Medicinal plants and By-product, 6(1), 41-52.
  • Darvishzadeh, R., Mousavi Andazghi, M. J., Fayyaz Moghaddam, A., Abbassi Holasou, H. and Alavi, S.R., 2017. Genetic analysis of morphological traits in oriental tobacco (Nicotina tabacum ) by using generation mean analysis. Plant Genetic Researches, 3(2): 11-24.
  • Ghahreman, A., 1996. Color Atlas of Iranian Flora. No. 9. Research Institute of Forests and Rangelands Publishing, Tehran, Iran, 3071. 3 (In Persian).
  • Hattari Zamani, Z., Nazeri, V. and Tabrizi, A., 2012. Investigation of genetic diversity of Cactus L. tenuior Ziziphora in Iran using RAPD molecular marker. Horticultural Sciences of Iran, 43 (3): 337-344 (In Persian).
  • Jamzad, Z. 2012. Flora of Iran, no. 76, Lamiaceae. Research Institute of Forest and Rangelands, Tehran, 76: 542-544 (In Persian).
  • Khadivi-Khub, A., Salehi-Arjmand, H., Movahedi, K. and Hadian, J., 2015. Molecular and morphological variability of Satureja bachtiarica in Iran. Plant systematics and evolution, 301(1): 77-93.
  • Kheiry, A., Sefidkon, F., Delshad, M., Fattahi Moghaddam, M.R. and Izadi, A., Phytochemical variation of essential oils of Achillea millefolium L. from different habitats of Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 28(4): 767-779.
  • Lakušić, B., Stevanović, B., Jančić, R. and Lakušić, D. 2010. Habitat-related adaptations in morphology and anatomy of Teucrium (Lamiaceae) species from the Balkan Peninsula (Serbia and Montenegro). Flora-Morphology, Distribution, Functional Ecology of Plants, 205(10): 633-646.
  • Moghaddam, M., Talebi, M. and Ghasemi Pirbalouti, A. 2019. Evaluation of morphological diversity of some populations of Bunium persicum in the Khorasan province of Iran. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 27:152-163 (In Persian).
  • Mojab, F., Javidnia, K., Yazdani, D. and Rustaiynan, A. 2003. Essential oil of the aerial parts of Teucrium stocksianum Boiss subsp. stocksianum (Lamiacea) from Iran. Journal of Medicinal Plants and By-products, 2:49–53. (In Persian).
  • Mohajer-Tabrizi, F., Asri, Y. and Mehregan, I., 2020. Population genetic structure and diversity of Teucrium polium in Iran using ISSR markers. Rostaniha, 21(2): 248-263. (In Persian).
  • Mozafarian, V. 2007. Flor of Iran (Umbelliferae), Forest and Rangelands Research Institute, Tehran, 600. (In Persian).
  • Nadaf, S. K., Al-Farsi. S. M. and Al-Hinai, S. A., 2003. Germplasm collection of rangeland forage and medicinal plant species in north Oman. In: Annu Rep ICARDA–APRP, Dubai, 63–64.
  • Naseri, F., Nazeri, V. and Tabrizi, L., 2010. Evaluation of morphological diversity in some populations of Heracleum persicum based on reproductive traits. National Conference on Medicinal Plants, 2-5 March, Sari, Iran (Abstract).
  • Nejatzadeh, F. and Tahmasebi, S., 2013. Investigation of genetic diversity of different populations of Aloe vera using morphological traits. New Journal of Cellular-Molecular Biotechnology, 3 (10):35-43 (In Persian).
  • Norouzi Ghare Tapeh, R., Bernousi, I., Fayaz Moghadam, A. and Abdollahi Mandoulakani, B., 2018. Genetic Diversity and Structure of Iranian Teucrium (Teucrium polium) Populations Assessed by ISSR Markers. Journal of Agricultural Science and Technology, 20(2): 333-345.
  • Pirkhezri, M., Hassani, M.E. and Fakhre Tabatabai, M., 2009. Evaluation of genetic diversity of some German chamomile populations (Matricaria chamomilla ) using some morphological and agronomical Characteristics. Iranian Journal of Horticultural Sciences (Iranian Journal of Agricultural Sciences), 22(2): 87-99 (In Persian).
  • Radhakrishnan, R., Zakaria, M.N.M., Islam, M.W., Kamil, M., Ismail, A., Chan, K. and Al-Attas, A., 2001. Analgesic and anti-inflammatory activities of Teucrium stocksianum. Pharmaceutical Biology, 39: 455-459.
  • Rahim, G., Qureshi, R., Gulfraz, M., Arshad, M. and Rahim, S., 2012. Preliminary phytochemical screening and ethnomedicinal uses of Teucrium stocksianum from Malakand Division. Journal of Medicinal Plants Research. 6(5): 704-707.
  • Rasheed, R A., 1995. Effect of Teucrium stocksianum on paracetamol induced hepatotoxicity in mice. General Pharmaceuticals.26: 297-301.
  • Shabankare, H.G., Asgharipour, M.R. and Fakheri, B., 2018. Morpho-chemical diversity among Iranian Teucrium polium (Lamiaceae) populations in Fars Province. Journal of Agricultural Science and Technology. 17: 705-716.
  • Shah, S.M.M. and Shah, S.M.H., 2015. Phytochemicals, antioxidant, antinociceptive and anti-inflammatory potential of the aqueous extract of Teucrium stocksianum BMC complementary and alternative medicine, 15(1): 1-7.
  • Shen, G., Girdthai, T., Liu, Z.Y., Fu, Y.H., Meng, Q.Y. and Liu, F.Z. 2019. Principal component and morphological diversity analysis of Job’s-tears (Coix lacryma-Jobi L.). Chilean Journal of agricultural research, 79(1):131-143.
  • Shinwari, Z. K. and Gilani, S.S., 2003. Sustainable harvest of medicinal plants of Astore, Northern Pakistan. Journal of Ethnopharmacology, 2: 289-298.
  • Shokrpour, M., Gigloo, M.T., Asghari, A. and Bahrampour, S., 2011. Study of some agronomic attributes in milk thistle (Silybum marianum Gaertn.) ecotypes from Iran. Journal of Medicinal Plants Research, 5(11):2169-2174.
  • Yavari, A., Moradi, N., Raeisi Monfared, A. 2020. Genetic diversity of Salvia santolinifolia Boiss ecotypes growing in hormozgan province using morphological traits. Journal of Plant Production Research, 27(3):279-296 (In Persian).
  • Yousefi Azarkhanian, A., Ahmadi, A., Jafari, A., 2017. Evaluation of diversity of morphological traits of sage species and ecotypes using multivariate statistical methods. Journal of crop breeding, 8 (20): 141-133 (In Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار