گزینش ژنوتیپ‌های برتر نسل دوم سیاه تاغ (Haloxylon aphyllum (Minkw.) L.) با روش‌های آماری چند متغیره

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم.

2 پژوهشگر، بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم

چکیده

گونه‌های جنس تاغ (Haloxylon sp.) از گیاهان سازگاری هستند که در برنامه­های تثبیت شن­های روان نتایج رضایت‌بخشی داشته­اند. به‌منظور بررسی قابلیت ژنتیکی نتاج ژنوتیپ‌های برتر سیاه تاغ، آزمایشی با 19 ژنوتیپ در سال 1392 در ایستگاه تثبیت شن­های روان حسین‌آباد قم در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. در طول پنج سال صفات مختلف مورفولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس دو طرفه و مرکب در مورد کلیه صفات نشان داد که بین میانگین بسیاری از صفات در بین ژنوتیپ‌ها در کلیه سال‌ها اختلاف معنی­داری وجود داشت. ارتفاع، قطر تنه اصلی و قطر بزرگ تاج در کلیه سال‌ها با یکدیگر همبستگی مثبت و معنی‌داری نشان دادند. ارتفاع در سال پنجم با ارتفاع و قطر تنه اصلی در سال‌های قبل همبستگی مثبت و معنی‌داری نشان داد. پنج عامل اول حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی با داشتن مقادیر ویژه بالاتر از یک به‌عنوان عامل­های اصلی وارد تجزیه عامل‌ها شدند. عامل­های اول تا پنجم به­ترتیب «قطر تاج»، «ارتفاع»، «بقا و زنده‌مانی نهال‌ها»، «خسارت آفات و بیماری‌ها» و «آلودگی به سفیدک تاغ» بودند. براساس نتایج مقایسه میانگین­ها چهار گروه حاصل از تجزیه خوشه­ای از نظر تمامی صفات در سطوح احتمالی 1% و یا 5% با یکدیگر اختلاف معنی‌داری داشتند. ژنوتیپ‌های تشکیل دهنده خوشه دو از لحاظ ارتفاع، قطر تنه اصلی و قطر بزرگ تاج در کلیه سال‌ها برتر از سایر گروه‌ها بودند. این گروه شامل ژنوتیپ‌های با منشأ اولیه از یزد 4، سمنان 3، 5 و 6 بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Ali Ahmad Korori, S., 2014. Ecosystem Management of Natural and Plantation Sites of Haloxylon of Itan. Pooneh Publication, Tehran, 216p.
- Dragracer, V.A., 1959. The variability of Haloxylon aphyllun with age. CAB of Forestry Abstracts.
- Jaryani, M., and Nateghi, D., 2003. Let's know the Haloxylon better. Green Peak Newsletter.  Forests and Rangelands Organization, The World Day Desertification Special Issue: 51-54
- Niloufari, P., 1986. Iranian Haloxylon. Desertification Office, Forests and Rangelands Organization, Publication No. 23, 11p.
- Petrov, S.A. and Dragracer, V.A. 1969. Methods of studing the genetic variability of populations of woody plants. CAB of Forestry Abstracts.
- Pourmeidani, A. and Mirzaie-Nodoushan H. 2004. Investigation of genetic variation and Cluster analysis in different Haloxylon genotypes. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 12 (1): 1-16.
- Pourmeidani, A. and Tavakoli Neko, H., 2018. Bio-functional properties of Holoxylon. Marze Danesh Publication, Tehran, 160p.
- Pourmeidani, A., Adnani, S.M., and Ostovari, A., 2005. Assessment of various Haloxylon aphyllum in order to reclamation of desert areas of Ghom province. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 13: 329-344.
- Safarnejad, A., 2005. Comparison of saxaoul species (Haloxylon spp) for its improvement and expansion in desert areas. Pajouhesh & Sazandegi,67: 51-57.
- Shamsodinov, Z., 1989. Ecological and evolutionary basis for breeding arid -land fodder plants. Selktsiyai Semenodstov, 5: 22-26.
- Sharma, T.P. and Sen, D.N., 1989. New report on abnormally fast germinating seeds of Haloxylon spp.: an ecological adaptation to saline habitat. Current Science, 58: 382-385.
- Zhang, Y., and Hou, W.H., 1988. Ecological and physiological of Haloxylon. Chinese Journal of Arid-land Research, 4: 323-333.
- Salar, N.A., and Mirzaie-Nodoushan, H., and Jafari, A.A., 2012. Selection of elite genotypes of Haloxylon aphyllum in Semnan ecologic conditions. Iranian Journal of Rangelands Forests Plant Breeding and Genetic Research, 19: 359-368.