بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد علوفه و صفات مورفولوژیکی در جمعیت‌های فستوکا پابلند (Festuca arundinacea Schreb)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکترای اصلاح نباتات- ژنتیک مولکولی و مهندسی ژنتیک، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ارومیه

2 استادیار، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال‌غرب و غرب کشور، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز

3 استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ارومیه

4 دانشیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ارومیه

5 استادیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه ارومیه

چکیده

فستوکا پابلند ازجمله گیاهان علوفه‌ای مهم از خانواده گراس‌ها می‌باشد. فستوکا پابلند به دلیل مقاومت به شوری، خشکی، فلزات سنگین و چرای بی‌‌رویه و همچنین جلوگیری از فرسایش خاک می‌تواند یک گزینه مناسب برای کشت وسیع در ایران به دلیل خشکسالی‌های اخیر و کاهش سطح مراتع باشد. در این مطالعه تنوع ژنتیکی 90 جمعیت فستوکا پابلند بر اساس ده صفت مورفولوژیکی و عملکردی (شامل قطر تاج پوشش، تعداد روز تا خوشه‌دهی، تعداد روز تا گرده­افشانی، ارتفاع بوته، طول خوشه، قطر یقه، تعداد ساقه، طول برگ، عملکرد علوفه خشک و عملکرد بذر) در منطقه باسمنج تبریز از استان آذربایجان‌شرقی بین سالهای 1394 تا 1396 ارزیابی شد. نتایج مقایسه میانگین جمعیت‌ها نشان‌دهنده تفاوت معنی‌دار برای کلیه صفات بجز قطر تاج پوشش بود (p <0.01). بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که تعداد ساقه، طول پدانکل، قطر یقه و سطح تاج‌پوشش همبستگی مثبت و معنی داری با وزن علوفه خشک و وزن بذر داشتند. وراثت­پذیری کلیه صفات متوسط تا زیاد بود. بیشترین میزان وراثت­پذیری به‌ترتیب مربوط به صفات عملکرد دانه، عملکرد علوفه خشک و تاریخ گلدهی بود. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، جمعیت‌های فستوکا پابلند به دو گروه اصلی زینتی و علوفه‌ای و چهار خوشه (خوشه 1 و 2 شامل جمعیت‌های دیررس و زودرس علوفه‌ای و خوشه 3 و 4 شامل جمعیت‌های زینتی) متفاوت تقسیم‌بندی شدند. خوشه 4 شامل جمعیت‌های زینتی با خوشه 1 شامل جمعیت‌های علوفه‌ای دارای بیشترین فاصله ژنتیکی بودند که با تلاقی بین آنها هتروزیس بیشتری انتظار می‌رود. نتایج نشان داد جمعیت‌های مورد بررسی در این پژوهش از تنوع لازم برای انجام برنامه‌های اصلاحی فستوکا پابلند برخوردار هستند و می‌توانند در برنامه‌های اصلاحی آینده این گیاه استفاده شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  Aghae-Sarbarzeh, M. and Amini, A., 2011. Genetic variability for agronomy traits in bread wheat genotypes collection of Iran. Seed and Plant Improvement Journal, 4: 581-599. (In Persian)
-  Amini, F., Mirlohi, A.F., Majidi, M.M., Shojaiefar, S. and Kolliker, R., 2011. Improved polycross breeding of tall fescue through marker-based parental selection. Plant Breeding, 130: 701-707.
-  Barker, R.E., Pfender, W.F., Welty, R.E. 2003. Selection for Stem Rust Resistance in Tall Fescue and Its Correlated Response with Seed Yield. Crop Breeding, Genetics & Cytology. 43: 75-79.
-  Benedetta, S., Margaret, W., Donal, O. and James, C., 2020. Use of genetic markers for the detection of off-types for DUS phenotypic traits in the inbreeding crop barley. Molecular Breeding, 40: 24-39.
-  Das, M.K. and Taliaferro, M.C., 2009. Genetic variability and interrelationships of seed yield and yield components in switchgrass. Euphytica, 167: 95-105.
-  Ebrahimiyan, M., Majidi, M.M., Mirlohi, A.F. and Noroozi, A., 2013. Physiological traits related to drought tolerance in tall fescue. Euphytica, 190: 401-414.
-  Ebrahimian, M., Majidi, M.M. and Mirlohi, A.F., 2012. Clonal evaluation and estimation of genetic similarity of tall fescue genotypes (Festuca arundinacea Schreb). Journal of Plant Production (Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources), 19(3): 91-108. (In Persian)
-  Fang, C., Amlid, T.S., Jqrgensen, Q. and Rognil, O.A., 2004 Phenotypic and genotypic variation in seed production traits within a full-sib family of meadowfescue. Plant Breeding, 123: 241-246.
-  Fu, K., Zhihui, G., Xinquan, Z., Yan, F., Wendan, W., Daxu, L., Yan, P., Linkai, H., Ming, S., Shiqie, B. and Xiao, M., 2016. Insight into the genetic variability analysis and cultivar identification of tall fescue by using SSR markers. Hereditas, 153: 9-20.
-  Ha, S.B., 2000 Transgenic tall fescue. In: Bajaj. Y.P.S. (Ed.). Biotechnology in agriculture and forestry. Springer-Verlag. Berlin. PP 127-146.
-  Halluer, A.R. and Miranda, J.B., 1998. Quantitative Genetic In Maize Breeding. Iowa State Unive, Press, AmesIowa.
-  Hand, M.L., Cogan, N.O.I. and Forster, J. W., 2012 olecular characterization and interpretation of genetic diversity within globally distributed germplasm collections of tall fescue (Festuca arundinacea Schreb.) and meadow fescue (F. pratensis Huds.). Theoretical and Applied Genetics, 124: 1127–1137.
-  Jafari, A. and Javarsineh, A., 2006. Estimation of heritability and gain from selection of yield and quality of forage in parents and half sib family of tall fescue. In Proceedings of the 1th Iranian Forage Plants Congress, August 9-11, 99-124. (In Persian).
-  Jafari, A.A. and Rezaeifard, M., 2010. Effects of maturity on yield and quality traits in tall fescue (Festuca arundinace Schreb). American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Sciences, 9: 98-104.
-  Johnson, D.E., 1998. Applied Multivariate Methods for Data Analysis. Dunbury Press, New York, USA. 567 p.p.
-  Kasperbauer, M. J., 1990. Biotechnology in tall fescue improvement. CRC Press. Boca. Raton. PP 199.
Majidi, M.M., 2010a. Assessment of genetic diversity and relationships between seed traits in tall fescue populations using multivariate statistical Analysis. Electronic Journal of Crop Production, 2(4): 135-148. (In Persian)
Majidi, M.M., 2010b. Evaluation of seed yield and yield components in Iranian landraces and foreign varieties of tall fescue (Festuca arundinacea Schreb.). Iranian Journal of Field Crop Science (Iranian Journal of Agricultural Sciences), 41(1): 93-103. (In Persian).
-  Majumder, D.A.N., Shamsuddin, A.K.M., Kabir, M.A. and Hassan, L., 2008. Genetic variability. correlated response and path analysis of yield and yield contributing traits of spring wheat. Journal of the Bangladesh Agricultural University, 6: 227-234.
-  Mirjani, L., Ghamari-Zare, A., Mirzaie-Nodoushan, H. and Bakhshi-Khaniki, G. 2003. Investigating genetic variation in nine Festuca populations using seed storage proteins electrophoresis. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 11(4): 395-484. (In persisn).
-  Mirzaie-Nodoushan H. 2002. lnter-specific hybridization between Lolium species. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 9(1): 39-48. (In persisn).
-  Mirzaie-Nodoushan, H. and Nadarkhani H. 2000. Karytypic investigation of tetraploid populations of Lolium sp. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 4(1): 87-116. (In persisn).
-  Mohammadi, S.A. and Prasanna, B.M., 2003. Analysis of genetic diversity in crop plant: Salient statistical tools and considerations. Crop Science, 43: 1235-1248.
-  Peter‐Schmid, M.K.I., Boller, B., Kölliker, R. 2008. Habitat and management affect genetic structure of Festuca pratensis but not Lolium multiflorum ecotype populations. Plant Breeding, 127: 510-517.
-  Saha, M.C., Mian, R., Zwonitzer, J.C., Chekhovskiy, K. and Hopkins, A.A., 2005. An SSR and AFLP based genetic linkage map of tall fescue (Festuca arundinacea Schreb.). Theoretical and Applied Genetics, 110: 323-336.
-  Salehi, M., Salehi, H., Niazi, A. and Ghobadi, C., 2014. Convergence of goals: phylogenetical. morphological and physiological characterization of tolerance to drought stress in tall fescue (Festuca arundinacea Schreb.). Molecular Biotechnology, 56: 248-257.
-  Sleper, D.A. and West, C.P., 1996. Tall fescue. In L. E. Moser et al. (Eds.). Cool season forage grasses. Agron. Monogr. ASA. CSSA and SSSA. Madison. PP. 471-502.
Wang‐Zhen, G., Guo‐Jia, M., Yi‐Chao, Z. and Chen‐Xin, C., 2006. Molecular tagging and mapping of quantitative trait loci for lint percentage and morphological marker genes in upland cotton. Journal of Integrative Plant and Biology, 48: 320-326.