بررسی اثرات بافت نورسته و هورمون‌های تنظیم‎‎‎کننده رشد گیاهی در تکثیر درون‌شیشه‌ای گیلاس وحشی (Prunus avium L.)

نویسندگان

1 نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گلستان

2 مربی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گلستان

چکیده

ضرورت تکثیر تجاری گیلاس وحشی به‎روش سنتی و یا ریزازدیادی در احیاء و توسعه جنگل‌ها و تهیه پایه برای پیوند ارقام تجاری گیلاس احساس می‌شود. برای ریزازدیادی و به‌‌منظور تهیه بافت نورسته (شاخسار درون‌شیشه‌ای) به‌عنوان هسته اولیه و شروع چرخه تکثیر، کشت جنین بالغ مورد استفاده قرار گرفت. برای تهیه شاخسار، جنین‌های بالغ ایزوله شده به ‎محیط کشت MS حاوی غلظت 30 و 60 گرم در لیتر ساکارز منتقل شد. تجزیه‌وتحلیل میانگین داده‌ها بر اساس آزمون t نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین غلظت‌های ساکارز در سطح 5% وجود نداشت. محیط کشت MS حاوی 30 گرم در لیتر ساکارز موجب 4/70% جوانه‌زنی جنین و موجب بیشترین رشد رویشی شاخسار پس از جوانه‌زنی شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها بر اساس طرح  فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی برای بیان اثرات هورمون‌های رشد گیاهی در پرآوری، بیانگر وجود اختلاف معنی‌دار در سطح یک درصد بین هورمون‌های رشد گیاهی برای اندازه طول ساقه و برای تعداد ریزنمونه قابل استحصال است. محیط کشت MS حاوی 4 میلی‌گرم در لیتر BA و 2/0 میلی‌گرم در لیتر IBA موجب بیشترین رشد طولی ساقچه (86/5 سانتی‌متر) و بیشترین تعداد ریزنمونه (87/3) در چرخه پرآوری شد. گیاهچه‌ها در ارتفاع 4 تا 5 سانتی‌متری پس از تهیه ریزنمونه (قطعات تک‎جوانه) در محیط کشت MS فاقد هورمون‌های رشد گیاهی ریشه‌دار شده و پس از انجام سازگاری تدریجی موفق، به‎ گلخانه منتقل شدند.

کلیدواژه‌ها


-Agnihotri, A., Shivanna, K.R., Raina, S.N., Lakshmikumaran, M., Prakash, S. and. Jagannathan, B., 1990. Production of Brassica napus × Raphanobrassica hybrids by embryo rescue: An attempt to introduce shattering resistance into B. napus. Plant Breeding, 105: 292–299.
-Akita, M., Negishi, K., Kitano, A., Wasaki, M., Ohta, Y., Kuriu, T. and Takii, T., 2006. Mass propagation of cherry (Prunus cerasus × Yedonsis matusum) through shoot primordial. Acta Horticulturae, 725: 579-584.
-Alexander, L.J., 1965. Embryo culture of tomato interspecific hybrids (Abstract). Phytopath, 46: 6.
-Alonso, L.C. and Kimber, G., 1980. A hybrid between diploid Agropyron junceum and Triticum aestivum. Cereal Res. Comm,8: 355–358.
-Al-Sabagh, M., Abdul-Kader, A., Khoder, M. and Abdul-Rahman, A., 1999. In vitro propagation of semi-dwarf cherry rootstock. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 59: 203-208.
-Andersen, R.L., Robinson, T. and Lang, G.A., 1999. Managing the Gisela cherry rootstocks. New York Fruit Quarterly, 7(4): 1-4.
-Baghwat, B. and Lane, D., 2004. In vitro shoot regeneration from leaves of sweet cherry (Prunus avium) ‘Lapins’ and ‘Sweet heart’. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 78(2): 173-181.
-Daneshvar Hossini, A., Ganji-Moghadam, E. and Anahid, S ., 2010. Effects of media cultures and plant growth regulators in micropropagation of Gisela 6 rootstock. Annals of Biological Research, 1(2):135-141.
-Fifaei, R., Golein, B., Taheri, H. and Tadjvar, Y., 2007. Elimination of citrus tristeza virus of washington navel orange (Citrus sinensis [l.] osbeck) through shoot-tip grafting. International Journal of Agriculture and Biology, 30:1560–8530.
-Haj-Najjari, H., Hasanloo, T., Asgheri- Hoshmand, A. and Izad-Penah, M., 2008. Effect of Nitrogen sources on growth behavior of in vitro Prunus avium L shoots. Pajouhesh & Sazandegi, No:64 pp: 63-70
-Izadpanah, M., 2004. Effect of ages and genotypes on in vitro proliferation of Prunus avium through axillary and terminal buds. Pajouhesh & Sazandegi No:64 pp: 63-70
-Jafari Mofidabadi, A., 2006. In vitro plant breeding and micropropagation methods.  Reasearch Institute of Forests and Rangelands, Pp 185.
-Jafari Mofidabadi, A., Modir Rahmati, A., 2000. Production Populus euphratica Olive. Xp. alba L. hybrid poplar through ovary and ovule cultures. Plant Genetic Newsletter, 122:13-15.
- Jafari Mofidabadi, A., 2015. Effect of juvenile tissue and plant growth regulators on in vitro shoot proliferation of Pronus avium L. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 23:1-49-55
-Kangi , A., Bolandi, A., and Anahid, S., 2008. Micropropagation of four selected dwarf mahaleb (Prunus mahaleb L.) genotypes. Pajouhesh & Sazandegi, 79: 54-61
-Karamed, A., Ganji Moghadam, A . and Bolandi, A., 2014. Effects of culture media and growth regulators on micropropagation of Gisela 6 rootstock. J. Agriculture Plants Improvement, 2(16): 15-21.
-Lakshmanan, P., Loh, C.S. and Goh, C.J., 1995. An in vitro method for rapid regeneration of a monopodial orchid hybrid Aranda deborah using thin section culture,” Plant Cell Reports, 14: 510–514.
-Matt, A. and Johannnes, A.J., 2005.  In vitro plant regeneration from leaves and internodes sections of sweet cherry cultivars (Prunus avium L.). Plant Cell Reports, 24(8): 468-476.
-Murashig, T. and Skoog, F., 1962. A revised medium for rapid growth and bio-assays with tobacco tissue culture. Physiologia Plantarum, 15: 473-497.
-Naz, A., Muhamed, J., Jaskani, H. A. and Qasim, M., 2007. In vitro studies on micrografting technique in two cultivars of citrus to produce virus free plants. Pak. J. Bot., 39(5): 1773-1778, 2007.
-Onay, A.,  Pirinc, V., Yıldırım, H. and Basaran, D., 2004. In vitro micrografting of mature pistachio (Pistacia vera var. Siirt). Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 77: 215-219
-Perez-Tornero, O., Egea, J., Vanoostende, A. and Burgos, L., 2000. Assessment of factors affecting adventitious shoot regeneration from in vitro cultured leaves of apricot. Plant Science, 158: 61-70.
-Preece, J.E. and Sutter, E.G., 1991. Acclimatization of micropropagated plants from greenhouse and field, Micropropagation Technology and Application (Kluwer Academic Publishers, Dordrecht), pp. 71–93.
-Sisko, M., 2011. In vitro propagation of Gisela 5 (Prunus cerasus × P. canescens). Agriculture, 8: 31­34.
-Tang, M., Pen, Z.L. and Krczal, G., 2002. Plant regeneration from leaves of sweet and sour cherry cultivars. Scientia Horticulturae, 93(3): 235-244.
-Zarei, M.L., Garoosi, G.h., Nezami, E. M. , Hosseini, R. and Ahmadi, J., 2013. The effect of medium, carbon source, light spectrum and style treatment of auxin on shoot and root regeneration of Gisela 6 root stock. Journal of Cell & Tissue, 4.(2): 169-185