ساختار ژنتیکی جمعیتی از بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) بر مبنای ویژگی‌‌های نونهالی در نتاج

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

2 دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام

3 استادیار، دانشگاه آزاد قم

4 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

5 کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، لرستان

چکیده

بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) گونه‌ای جنگلی است با عمر نسبتا طولانی که از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در کشور ما اهمیت ویژه‌ای دارد. مجموعه عوامل انسانی و غیر انسانی سبب شده است که برخی از جوامع گیاهی این گونه در بعضی از رویشگاه‌های خود در معرض خشکیدگی و فرسایش ژنتیکی شدید قرار‎گیرند. از این‌رو ارزیابی تنوع و ساختار ژنتیکی این جوامع می‌تواند هدایتگر فعالیت‌های جنگل‌داران و محققان باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی تنوع و توانمندی ژنتیکی جمعیتی از گونه بلوط ایرانی واقع در استان لرستان بر اساس ویژگی‌‌های نونهالی اجرا شد. ابتدا به‎طور تصادفی از 12 پایه بالغ که بذر کافی تولید کرده بودند بذرگیری شد و به‎منظور آزمون نتاج و ارزیابی پایه‌های بذرگیری شده، بذرها به‎عنوان 12 فامیل تنی و ناتنی در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شدند. با استفاده از مدل و روابط طرح آمیزشی آشیانه‌ای، آماره‌های بیومتریکی به آماره‌های ژنتیکی تبدیل شده و اجزاء واریانس و وراثت‌پذیری صفات ارتفاع نهال، تعداد برگ، طول و عرض برگ و قطر یقه تخمین زده شد. فامیل‌ها بین 6 تا 92 درصد استقرار نشان دادند. تجزیه واریانس نشان داد که از نظر همه ویژگی‎های مورد مطالعه تفاوت معنی‎داری بین درختان مادری وجود داشت. بخش عمده‎ای از واریانس حاصل متعلق به بین فامیلهای مورد مطالعه بود که به‎سبب آن وراثت‌پذیری صفات بین 57% در قطر یقه تا 95% در طول برگ نهال‌ها متغیر بود. جامعه گیاهی مورد مطالعه قابلیت استفاده در انتخاب پایه مناسب برای تشکیل باغ بذر و نیز اجرای برنامه‌های اصلاحی را به‎خوبی از خود نشان داد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

-  Ahmadi, R., Kiadaliri, H., Mataji, A. and Kafaki, S., 2014. Annual ring analysis of Persian oak (Quercus brantii) to determine periods of stress and tensions on Zagros forests (Case study: forests of Ilam county). Journal of Biodiversity and Environmental Science, 5: 378-384.
-  Alikhani, L., Rahmani, M.S., Shabanian, N. and Badakhshan, H., 2014. Genetic diversity assessment of Quercus infectoria and Q. libani populations in North-Zagros forests based on ISSR and IRAP markers. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 22: 72-90. (In Persian).
-  Alvaninejad, S., Tabari, M., Espahbodi, K. and Taghvaei, M., 2009. Heritability of traits in 1-year seedlings of Persian oak (Quercus brantii Lindl.). Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 16: 218-228, (In Persian).
-  Chaubey, O. P., 2012. Eco-silvicultural options for sustainable management in Joint forest management – a case study of mixed forests of Madhya Pradesh, India. International Journal of Bio-Science and Bio-Technology, 4(1): 33-48.
-  Espahbodi, K., Mirzaie-Nodoushan, H., Tabari, M. and Akbarinia, M., 2003. Investigation of genetic variability of wild service (Sorbus torminalis L. Crantz) by using  fruit traits in Farim Forest of Mazandaran province. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 11: 201-218. (In persian)
-  Espahbodi, K., Mirzaie-Nodoushan, H., Tabari, M., Akbarinia, M., Dehghan-Shuraki,Y. and Jalali, S.G., 2008. Genetic variation in early growth characteristics of two populations of wild service tree (Sorbus torminalis (L.) Crantz) and their interrelationship. Silvae Genetica, 57: 340-348.
-  Falconer, D.S. and Mackay T.F.C., 1996. Introduction to Quantitative Genetics. Longman, London, 464p.
-  Geburek, T. and Tripp-Knowles, P., 1994. Genetic architecture in bur oak,Quercus macrocarpa (Fagaceae), inferred by means of spatial autocorrelation analysis. Plant Systematics and Evolution, 189: 63-74.
-  Hawn, K.C., Myung, H. and Shin, B.C., 1999. Species diversity of forest ecosystem in Mt. Jangan, Chollobuk. Journal of Environment and Ecology, 13(3):271-279.
-  Hokanson, S.C., Isebrands, J.G., Jensen, R.G. and Hancock, J.F., 1993. Isozyme variation in Oak of Apostel Islands in Wisconsin: Genetic structure and level of inbreeding in Quercus rubra and Quercus elipsoidalis (Fagaceae). American Journal of Botany, 30: 1349-1357.
-  Lorite, J., Salazar, C., Penas, J. and Valle, F., 2008. Phytosociological review on the forests of Quercus pyrenaica Willd. Acta Botanica Gallica, 155(2):219-233.
-  Mirzaie-Nodoushan, H., 2015. Forests Trees Seed Orchard. University of Tehran Press, Tehran, 297p, (In Persian).
-  Mirzaie-Nodoushan, H., Keneshloo, H., Asadi-Corom, F., Hassani, M. and Achak, M.U., 2012. Genetic architecture of Moringa peregrina populations at early growth stage. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 20: 25-38, (In Persian).
-  Purhashemi, M., Mohajer, M.R., Zobeiri, M., Zahedi, A. and Panahi, P., 2004. Identification of forest vegetation units in support of government management objectives in Zagros forests, Iran. Scandinavian Journal of Forest Research, 4: 72-77.
-  Redkina, N.N., Mullagulov, R.Y., Yanbaev, Y.A. and Degen, B., 2008. Fine spatial structure of allozyme genotypes in isolated population of pedunculate oak Quercus robur L. (Fagaceae). Russian Journal of Genetics, 44(8): 997-999.
-  Sebbenn, A.M., Pontinha, A.A.S. Giannotti, E. and Kageyama, P.Y., 2003. Genetic variation in provenance-progeny test of Araucari angustifolia (Bert.) O. Ktze. in Sao Paulo, Brazil. Silvae Genetica, 52: 181–184.
-  Sonesson, K. and Drobyshev, I., 2010. Recent advances on Oak decline in Southern Sweden. Ecological Bulletins, 53: 197-207.
-  Tabandeh, A., Tabari M., Mirzaie-Nodoushan H. and Espahbodi, K., 2012a. Variation within and among Quercus castaneifolia populations based on their seedling characteristics. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 20(1): 69-82. (In Persian).
-  Tabandeh, A., Tabari M., Mirzaie-Nodoushan H., Espahbodi, K. and Asadicorom, F., 2012b. Karyotypic analysis on Quercus castaneifolia of North of Iran. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 20(2): 226-239, (In Persian).
-  White, T.L., Adams, W.T. and Neale, D.B., 2007. Forest Genetics. CABI Publishing, Cambridge, Massachusetts, USA. 682 pp.
-  Ziehe, M. and Müller-Starck, G., 1991. Changes of genetic variation due to associated selection. pp. 175-189. in: Genetics Variation in European Populations of Forest Tress. Eds., Mu¨ller-Starck, G., Ziehe, M., Sauerla¨nder, Frankfurt, Germany.
-  Zolfaghari, R., Akbarinia, M., Mardi, M. and Ghanati, F., 2009. Genetic diversity in Persian oak (Quercus brantii Lindl) from Kohkiluye and Boyerahmad using SSR. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 16: 172-181, (In Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار