بررسی‌ کاریوتیپ‌ برخی گونه‌های جنس‌ Trigonella‌ از استان‌ فارس‌

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

2 استاد بخش بیولوژی دانشگاه ارومیه

3 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

چکیده

جنس‌ شنبلیله‌ (Trigonella) از خانواده‌ پروانه‌آسا (Papilionacea) می‌باشد که‌ براساس‌ فلور ایرانیکا، 32 گونه‌ آن‌ در نقاط مختلف‌ ایران‌ پراکنش‌ دارد
(Rechinger، 1984). شنبلیله‌ به‌‌عنوان‌ گیاهی‌ دارویی‌، زراعی‌ و مرتعی‌ حائز اهمیت‌ فراوان‌ می‌باشد و در طب‌ سنتی‌ از آن‌ استفاده‌ زیادی‌ بعمل‌ می‌آید.
در این‌ تحقیق‌ پس‌ از جمع‌‌آوری‌ نمونه‌های‌ گیاهی‌ از سطح استان‌ فارس‌، یک‌ گونه‌ شنبلیله‌ چند ساله‌ با نام‌ علمی‌ T. ellipticaو 7 گونه‌ یکساله‌ با نامهای علمی
 ‌ T. foenum-graecum،  T. spruneriana، monspeliaca  T. ، T. uncata،
 T. anguina ، T. stellata و T. astroites شناسایی‌ گردید. مطالعات‌ سیتوژنتیکی‌ بر روی گونه‌های مورد مطالعه نشان‌ داد که‌ کلیه‌ گونه‌ها دیپلوئید (16= x2= n2) می‌باشند. با استفاده از صفاتی از قبیل: طول‌ هر کروموزوم‌، طول‌ بازوی‌ بلند، طول‌ بازوی‌ کوتاه‌ و نسبت‌ بازوی‌ بلند به‌ کوتاه‌، تجزیه و تحلیل ژنوم گونه‌ها انجام‌ و با استفاده‌ از اطلاعات‌ فوق‌ کاریوتیپ‌ هر گونه به‌‌صورت‌ ایدیوگرام‌ رسم‌ و فرمول کاریوتیپی آنها مشخص گردید. این مطالعات نشان داد که کلیه گونه‌ها دارای کروموزومهای متاسنتریک و ساب متاسنتریک می‌باشند و گونه  T. foenum-graecum با 28/26 میکرومتر و گونه
T. stellata با 52/13 میکرومتر طول کل کروموزوم، به‌ترتیب بیشترین و کمترین ماده ژنتیکی را دارا می‌باشند. در پایان با استفاده‌ از نرم‌افزارSPSS ، میزان‌ دوری‌ و نزدیکی‌ گونه‌های‌ مورد مطالعه‌ از لحاظ صفات‌ کروموزومی‌ مورد بررسی‌ قرار گرفتند‌ و نتایج‌ بدست آمده‌ به‌‌صورت‌ دندروگرام‌ ارائه‌ گردید.

کلیدواژه‌ها