بررسی تکثیر جنسی هوهوبا Simmondisia chinensis(Link) Schn

نویسنده

عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

چکیده

هوهوبا Simmondisa chinensis (Link) Schn گیاهی است بومی جنوب کالیفرنیا و مکزیک که به سبب مقاومت چشمگیری که در مقابل خشکی و شوری دارد بسیار مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به تطابق شرایط اکولوژیکی بسیاری از مناطق کویری کشورمان با رویشگاه طبیعی این گیاه، کارشناسان معتقدند که از آن میتوان جهت کاشت در مناطق حاشیه کویری ایران با هدف جلوگیری از گسترش کویر و حرکت شنهای روان استفاده کرد. بذر این گیاه حاوی 60-50 درصد واکس مایع با خواص بی نظیری است که در صنایع مختلف از جمله داروسازی، پزشکی، غذایی، بهداشتی،آرایشی، الکترونیکی، دستگاههای مکانیکی بسیار حساس و چرخ دنده های سنگین کاربرد دارد به طوری که تاکنون بیش از 250 مورد مصرف برای آن ذکر شده است.
با توجه به گزارشهای موجود و مراجعات مکرر همکاران مراکز تحقیقات که حاکی از مشکل خواب شکنی و جوانه زنی بذر این گونه بود، همزمان با کشت بافت،بررسی نحوه جوانه زنی و تکثیر جنسی آن نیز مورد توجه قرار گرفت. با این هدف طی دو سال، سه نمونه بذر با سه منشا متفاوت هر کدام در شش تکرار 25 عددی پس از ضدعفونی با عوامل مختلف تحت تاثیر دو رژیم نوری (دوره نوری 8-16 ساعته و تاریکی مطلق) در دمای 17-27oC قرار گرفتند.
نتایج بدست آمده نشان داد که مناسبترین شرایط جوانه زنی بذر، ضدعفونی کامل سطحی با هیپوکلریت سدیم 1% به مدت 15 دقیقه و پیش تیمار اتانول 70% به مدت 10 ثانیه و نگهداری در تاریکی مطلق با دمای حدود 27oC است. آنالیز آماری این بررسی که با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب بلوکهای کاملا تصادفی انجام شد نشان داد که سه نوع بذر از نظر جوانه زنی در سطح 1% اختلاف معنی دار دارند. اختلاف جوانه زنی در دو رژیم نوری به کار رفته در سطح 5% معنی دار بود، ولی اثر متقابل بین نوع بذر و تیمار نوری معنی دار نبود. هر سه گروه بذر با درصد قابل توجهی (93-67 درصد) جوانه زده و دانه رستها به سهولت در خاک مستقر شدند. با توجه به نتایج حاصل از این بررسی چنانچه هم گروه سازی، تولید بذر و تهیه روغن مد نظر نبوده و بیشتر جنبه های پوشش گیاهی، تثبیت خاک، کویرزدایی و کاربردهای زینتی آن مورد توجه باشد، تکثیر از طریق بذر بعنوان یک روش کاربردی ساده با توجیه کامل اقتصادی توصیه می گردد.