بررسی رابطه عملکرد علوفه، بذر و اجزاء عملکرد در ارقام شبدر سفید (Trifolium repens L.)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، صندوق پستی 116 – 13185

2 استاد پژوهش و رئیس بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

به‌منظور بررسی روابط میان عملکرد علوفه خشک و عملکرد بذر با اجزاء عملکرد، 12 رقم شبدر سفید در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سالهای 1380-1381 در مجتمع تحقیقاتی البرز (کرج) مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات اندازه برگچه، ارتفاع کانوپی، طول دمبرگ، طول میانگره، دیرزیستی، تراکم استولن، ضخامت استولن، عملکرد بذر، وزن هزار دانه، تعداد گلچه در گل‌آذین، تعداد بذر در گلچه، تعداد گل‌آذین در بوته و تعداد گل‌آذین در استولن اندازه گیری شدند. ضرایب همبستگی فنوتیپی نشان داد که عملکرد علوفه خشک با صفات اندازه برگچه، ارتفاع کانوپی، طول دمبرگ، دیرزیستی و تراکم استولن همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. ضریب همبستگی میان عملکرد بذر و صفات وزن هزار دانه و تعداد گلچه در گل‌آذین نیز مثبت و معنی‌دار بود. تجزیه رگرسیونی گام به گام برای تعیین سهم هر یک از صفات که بیشترین تأثیر را در عملکرد بذر و علوفه داشتند نشان داد که اندازه برگچه، دیرزیستی، طول میانگره و تعداد گل‌آذین در استولن نقش مهمی در افزایش عملکرد علوفه داشتند و حدود 79 درصد از تغییرات تولید علوفه را توجیه نمودند. براساس نتایج حاصل از تجزیه علیت، صفات اندازه برگچه و دیرزیستی بیشترین اثر مستقیم مثبت بر افزایش عملکرد علوفه داشتند و به‌عنوان دو شاخص مهم در افزایش عملکرد علوفه قلمداد شدند. در تجزیه رگرسیونی گام به گام در مورد عملکرد بذر صفات وزن هزار دانه، ضخامت استولن و تعداد گلچه در گل‌آذین با بیش از 79 درصد از تغییرات، به‌عنوان صفات مهم در مدل رگرسیونی وارد شدند. صفات وزن هزار دانه و تعداد گلچه در گل‌آذین به ترتیب بیشترین اثر مستقیم مثبت بر افزایش عملکرد بذر داشتند و چون اثر کل آنها نیز مثبت و معنی‌دار بود بنابراین از این صفات می‌توان به‌عنوان شاخص‌های مهم در افزایش عملکرد بذر شبدر سفید استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

پیمانی فرد، ب.، ملک پور، ب. و فائزی پور، م.، 1373، معرفی گیاهان مهم مرتعی و راهنمای کشت آنها برای مناطق مختلف ایران، نشریه شماره 24 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، ایران.

حیدری شریف آباد، ح. و دری، م.ع.، 1380. نباتات علوفه‌ای(نیامداران)، جلد اول، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران.

Annicchiarico, P., Piano, E. and Rhodes, I., 1999. Heritability and genetic correlations among, forage and seed yield traits in Ladino white clover. Plant Breeding. 118: 341-346.
Collins, R.P., Abberton, M.T., Michaelson-Yeates, T.P.T. and Rhodes, I., 1997. Response to divergent selection for stolon characters in white clover (Trifolium repens ). Journal of Agricultural Science. 129: 279-285.
Finne, M.A., Rognli, O.A. and Schjelderup, I., 2000. Genetic variation in a Norwegian germplasm collection of white clover (Trifolium repens L.). 3. Correlation and path coefficient analyses of agronomic characters. Euphytica. 112: 57-68.
Jahufer, M.Z.Z., Cooper, M. and Brien, L.A., 1994. Genotypic variation for stolon and other morphological attributes of white clover (Trifolium repens L.). Populations and their influence on herbage yield in the summer rainfall region of New South Wales. Australian Journal of Agricultural Research. 45: 703-720.
Moussavi, M., 1979. List of plants of Evin Herbarium, Family:Leguminosae (Genus: Trifolium). Iranian Agricultural and Natural Resource Organization, Plant Pest and Disease Reasearch Institute, Publication  Tehran, Iran.No. 14, P.pages, 50.
Pederson, C.A., 1995. With clover and other perennial clovers. In: “Forages” (Eds. Barnes, R. F., D.A.Miller and C. J. Nelson), Iowa State University Press, Iowa, USA, pages 227-236.
Piano, E. and Annicchiarico, P., 1995. Persistence of landio white clover ecotypes and its relationship with other agronomic traits. Grass and forage science. 50: 195-198.
Rhodes, I., 1987. Characterization of white clover. In: "Collection, Characterizationand utilization of genetics of temperate forage grasses and legumes" (Eds. Tyler, B.F.). International Board for Plant Genetics Resources (IBPGR), Rome, Italy.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار