مطالعه تنوع در گل محمدی (.Rosa damascena Mill) مناطق مرکزی ایران با استفاده از روشهای آماری چند متغیره

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد

3 استاد پژوهش و رئیس بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

4 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران، صندوق پستی 116 – 13185

چکیده

به منظور ارزیابی تنوع در عملکرد گل و خصوصیات مورفولوژیکی ژنوتیپ‌های گل محمدی (.Rosa damascena Mill) مناطق مرکزی کشور، تعداد هفده ژنوتیپ از این گیاه در یک طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع در سالهای زراعی1383-1380 مورد بررسی قرار گرفت. روشهای آماری چند متغیره در ارزیابی ژنوتیپ‌ها برای عملکرد و اجزای آن شامل عملکرد گل، تعداد گل، وزن تک گل و درصد ماده خشک گل و صفات مورفولوژیکی از قبیل ارتفاع گیاه، قطر پوشش، زاویه شاخه، تراکم برگ، طول و عرض برگچه، طول و عرض گوشوارک، تراکم وطول خار بکار گرفته شد. ژنوتیپ‌ها از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری نشان دادند. همچنین همبستگی معنی‌داری میان صفات مختلف به‌ویژه عملکرد و تعداد گل در هکتار مشاهده گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، سه مؤلفه 1، 2 و 3 به ترتیب 96/25، 51/20 و 17/15 و در مجموع 64/61 درصد از کل تنوع را تبیین نمودند. تجزیه خوشه‌ای نیز ژنوتیپ‌ها را در چهار گروه قرار داد که بیشترین فاصله ژنتیکی، میان نمونه اصفهان1 و نمونه جمع‌آوری شده از استان تهران بدست آمد، همچنین توزیع ژنوتیپ‌ها بر اساس سه مؤلفه اصلی با نتایج تجزیه خوشه‌ای مطابقت داشت. براساس این گروه‌بندی، با تلاقی ژنوتیپ‌های گروه اول با چهارمین گروه بیشترین هتروزیس از نظر صفات مورد مطالعه در این بررسی را می‌توان حاصل نمود و بنابراین می‌توان در برنامه‌های اصلاحی گل محمدی، از ژنوتیپ‌های مذکور به عنوان والد در تلاقیها استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


طبائی عقدایی، س. ر. و رضایی، م. ب.، 1381. ارزیابی تنوع موجود در ژنوتیپ‌های گل محمدی (Rosa damascena Mill.) کاشان از نظر عملکرد گل. تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران 9: 99-111.
طبائی عقدایی، س. ر. رضایی، م‌. ب. و جایمند، ک.، 1382. ارزیابی تنوع در اجزاء گل و اسانس ژنوتیپ‌های گل محمدی (Rosa damascena Mill.) کاشان. فصل‌نامه پژوهشی تحقیقات ژنتیکی و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران 11: 219-234.

طبایی عقدایی، س.ر. و بابایی. م.، 1382. ارزیابی تنوع ژنتیکی برای تحمل خشکی در قلمه‌های گل محمدی (Mill. Rosa damascena) با استفاده از تجزیه‌های چند متغیره. فصلنامه پژوهشیتحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 11 (1): 51-39.

طبائی عقدائی، س.ر.، صاحبی، م.، جعفری ، ع.ا. و رضایی، م.ب. 1383. استفاده از روشهای آماری چند متغیره در ارزیابی عملکرد گل و خصوصیات ظاهری 11 ژنوتیپ .Rosa damascena Mill. فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20(2): 211-192.
Berdahl, J.D., Mayland, H.F., Asay, K.H. and Jefferson, P.G., 1999. Variation in agronomic and morphological traits among Russin wild rye accessions. Crop Science, 39: 189.
Chen, Y. and Nelson, R.L., 2004a. Genetic variation and relationship among cultivated, wild, and semiwild soybean. Crop Science, 44: 316-325.
Chen, Y. and Nelson, R.L., 2004b. Identification and characterization of a white-flowered wild soybean plant. Crop Science, 44: 339-342.
Chevallier, A. 1996. The encyclopedia of medicinal plants. Dorling Kindersely, London, pp 336.
Guenther, E. 1952. The essential oils. Vol. 5, Robert E. Krieger Publishing Company Malabar, Florida, pp 506.
Humphreys, M.O., 1991. A genetic approach to the multivariate-differentiation of perennial ryegrass (Lolium perenne L.) populations.  Heredity, 66: 437-443.
Jackson, J. E. 1991. A user’s guide to principal somponents. Wiley, New York
Nunes, M.E.S. and Smith, G.R., 2003. Characterization of rose clover germplasm for flowering traits. Crop Science, 43: 1523-1527.
Ody, P., 1995. The herb society's complete medicinal herbal. Dorling Kindersely,  London, pp 192.
Smith, S. E., I. Guarino, A. Alsoss, and D. M. Conta. 1995. Morphological and agronomic affinities among middle eastern alfalfa accessions from Oman Yeman. Crop Sci., 35: 1188-1194.
Poneleit, C. G. and Egli, D. B., 1997. Kernel growth rate and duration in maize as affected by plant density and genotype. Crop science, 19: 385-388.
Tadesse, W. and Bekele, E., 2001. Factor analysis of components of yield in grasspea (Lathyrus sativus L.). Lathyrus Lathyrism Newsletter, 2: 91
Yan, W. and Hunt, L.A., 2001. Interpretation of genotype X environment interaction for winter wheat yield in Ontario. Crop Science, 41: 19-25.
Yazdi-Samadi, B. and C. Abd-Mishani, 1989. Cluster analysis in safflowor. Second International Safflower Conf., India, pp 1119-1125.