بررسی روابط صفات مورفولوژیکی در ژنوتیپ‌های سیاه تاغ (Haloxylon aphyllun)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان

2 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

3 استاد پژوهش و رئیس بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

به منظور تشریح رابطه میان متغیرها در جمعیت‌های مختلف تاغHaloxylon aphyllum پژوهشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سمنان انجام شد. در این تحقیق تعداد 29 ژنوتیپ تاغ که از تاغزارهای استانهای یزد، سیستان و بلوچستان، سمنان و قم جمع‌آوری شده بودند مورد مطالعه قرار گرفتند. این بررسی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد به طوری‌که در هر واحد آزمایشی 6 گیاه به فواصل 5×5 کشت گردیدند. صفات ارتفاع گیاه، مساحت تاج پوشش، قطر یقه، ارتفاع گیاه از یقه تا اولین انشعاب، درصد زنده‌مانی (استقرار)، بذردهی، آلودگی به موریانه، آلودگی به تریپس و پسیل مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه آماری در مورد داده‌های سال پنجم انجام شد. همبستگی میان صفات مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس ضرایب همبستگی تجزیه علیت انجام شد. نتایج تجزیه علیت نشان داد که 3 صفت درصد آلودگی به موریانه، ارتفاع گیاه از یقه تا اولین انشعاب و ارتفاع گیاه به ترتیب با اثرات مستقیم 744/0-، 516/0- و 352/0 مهمترین صفات تأثیرگذار در مساحت تاج پوشش می‌باشند. اما با توجه به اینکه همبستگی میان صفات درصد آلودگی به موریانه با مساحت تاج پوشش از ضریب تبیین پایین(203/0) برخوردار بود. بنابراین تعمیم پذیری آن پایین است. همچنین در این بررسی تأثیر غیر مستقیم صفت ارتفاع گیاه از یقه تا اولین انشعاب بر مساحت تاج پوشش تقریبا دو برابر اثرات مستقیم آن بود. بنابراین از میان صفات مورد بررسی، صفت ارتفاع گیاه می‌تواند در امر گزینش حایز اهمیت باشد. این نتایج می‌تواند در برنامه‌های به نژادی تاغ مورد استفاده واقع گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 امانی، م و آذرنوش، پ. 1375. تاغ، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع- نشریه شماره 149.
پورمیدانی، ع. و میرزایی ندوشن، ح.، 1383. بررسی تنوع ژنتیکی و تجزیه کلاستر (خوشه‌ای) ژنوتیپ‌های مختلف تاغ (Haloxylon). فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان جنگلی و مرتعی ایران، 12: 1-15.
 جعفری، ع. ا.؛ ضیائی نسب، م.؛ حسام‌زاده، م. و مداح عارفی، ح.، 1383. ارزیابی تنوع ژنتیکی عملکرد علوفه و بذر در جمعیت‌های شبدر قرمز (Trifolium pratense) با استفاده از روشهای آماری تجزیه چند متغیره- فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی، 12: 108-91.
 خلد برین، ع. 1364. کاشت نهال تاغ. سازمان جنگلها و مراتع کشور، دفتر فنی تثبیت شن و کویرزدائی. نشریه شماره 22.
 زبرجدی، ع.، میرزائی ندوشن، ح.، کریم زاده، ق. 1380. بررسی تنوع ژنتیکی گونه مرتعی Bromus tomentellus با استفاده از روشهای آماری چند متغیره مجله پژوهش و سازندگی: 51 ص 7-2.
 سالار، ن. a1382. بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت‌های تاغ کشور. همایش ترویجی دانش بومی و ذخایر توارثی (زاهدان). سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان.
 سالار، ن. b1382. بررسی مقدماتی خواب اولیه نمونه‌های تاغ. همایش ملی تاغ و تاغکاری در ایران (کرمان). سازمان جنگلها و مراتع کشور.
 طبائی عقدائی، س. ر. و بابائی، م.، 1382. ارزیابی تنوع ژنتیکی برای تحمل خشکی در قلمه‌های گل محمدی  (Rosa damascena)با استفاده از تجزیه‌های چند متغیره، فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. شماره 11: 51-39.
فریفته، ج.، 1366. سیستمهای طبقه‌بندی اقلیمی با تأکید بر مطالعه موردی در مناطق نیمه خشک و خشک ایران، مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران، نشریه بیابان شماره 20.
 مظفریان، و.، 1375. فرهنگ نامهای گیاهان ایران- انتشارات فرهنگ معاصر.
Houerou, H.N.- le, 1978. The role of shrubs and trees in the management of natural grazing lands (With particular reference to protein production). Proceedings of the Eighth World Forestry Congress, Jakarta 16-28 Oct.
Prikhod, Ko, Ya, S.; Seicdova, R.D.; Krasnova, P.I.; 1991. Seed productivity of desert fodder plants with pasture improvement. Problems of Desert Development. No. 2,66-69.
Shamsutdinov, Z.Sh. 1988, Ecological- evolutionary principles of selection of arid forage plants: problems- of- Desert- Development: No. 6, 1-10;
Xianying, X., Zhang, Renduo; Xue, Xuzhangizhoo, Ming; Xu, Xy; Zhong- RD; Xue- Xz; Zhao, M, 1998, Determination of evaporation in the desert area using lysimeters. Communication- in- soil- science- and- plant Analysis. 29: 1-2, 1-13.
Clor- MA; Al- An- TA; Charchafchy. 1975. Effect of hydration and dehydration of seeds and seedling of Haloxylon salicornicum on subsequent germination and seedling survival. Board of planning, Iraq: Iraq, Board of planning: Summary of research papers. The Second Scientific Conference of the scientific Research Foundation 6-11 Dec. 1975 Undated, 20.