تعیین مناسبترین روش جوانه‌زنی و شاخص‌های سبز شدن بذر در تعدادی از گونه‌‌‌های شنبلیله بومی استان فارس

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 شیراز، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

3 دانشگاه اصفهان، بخش باغبانی

چکیده

جنس شنبلیله (Trigonella) از خانوادة پروانه‌آسا (Papilionaceae) می‌باشد که بر اساس فلور ایرانیکا 32 گونه آن در بسیاری از نقاط ایران پراکنش دارد. شنبلیله به عنوان گیاهی دارویی، زراعی و مرتعی حائز اهمیت فراوان بوده و در طب سنتی از آن استفادة زیادی بعمل می‌آید. با توجه به مشکلات تکثیر این گونه‌‌های بومی شنبلیله توسط بذر و اهمیت تجدید رویشگا‌ههای طبیعی آنها، در این بررسی تأثیر تیمارهای مختلف از جمله سرمادهی، فرو بردن بذر در آب جوش، شستشوی بذر، تیمار با اسید سولفوریک و خراش‌دهی مکانیکی( با استفاده از سمباده) بر جوانه‌زنی بذرهای شنبلیله مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار (هر تکرار 50 عدد بذر) انجام شد و بعد درصد جوانه‌زنی، میانگین زمان لازم برای جوانه‌زنی، میانگین سرعت جوانه‌زنی و ارزش جوانه‌زنی محاسبه گردید و میانگینهای آنها توسط آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که در میان تیمارها، تنها خراش‌دهی مکانیکی در بهبود جوانه‌زنی مؤثر بود. در این رابطه استفاده از
کاغذ سمباده به مدت 2 دقیقه برا‌ی گونه‌‌های T. uncata، ‌T. astroites،T. anguina ،
T. stellata ‌ و T. monspeliaca به مدت 3 تا 4 دقیقه برای  spruneriana ‌ T.و
 T. elliptica درصد جوانه‌زنی را به طور چشمگیری افزایش داد. به‌طوری‌که درصد جوانه‌زنی گونه‌‌های T. monspeliaca،T. stellata  و  T. uncataبه 100% ، در گونه  T. astroites  به90%، در گونه T. anguinaبه 95% و درگونه‌‌های spruneriana T. و elliptica.T به 75% ‌رسید.

کلیدواژه‌ها


میرحیدر، حسین (1372). معارف گیاهی جلد اول. دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
Del Monte, J. P. and Tarquis, A. M. 1997. The role of temperature in the seed germination of two species of the Solanum nigrum. Complex. J. Exp Bot. 48: 2087-2093.
Djavansher, K. and Pourbeik, H. 1976. Germination value. A new formula. Silvae Genet. 25:79-83.
Neeraja, A. and Rajyalokshmi, P. 1996. Hypoylycemic effect of processed fenugreek seed in humans. J. Food Sci. Technol., 33: 427-430.
Farooq, S. and Charungoo, N. k. 1985. Effects of gallic acid on germination seedling growth and content of phenolics in buckwheat and fenugreek. Plant physiol. Biochem. 12. 17-20.
Shahin, A. H, Desouky E. L., Dayem SA. And Wanas, A. 1992. Response of fenugreek and pea to foliar spray with some growth regulators I. Germination growth and photosynthetic pigment. Ann. Agri. Sci . Mosht. 30:2, 739-754.
Sinha, S. k. and Varshney, S. k. 1993. Effects of various treatments on hard seededness in kasurimethi (Trigonella corniculata). seed Res. 21:2, 114-116
Sun, H.Q and Sun, H. Q. 1996. Ecological geogrophical characteristics and grazing values of major forage legumes in the grassland of Qinghai. Grassland of China. 6:31-34.