بررسی اثر پتانسیل منفی اسمزی بر جوانه‌زنی و برخی صفات گونه‌هایی از جنس شبدر (Trifolium)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، صندوق پستی‌ 617 – 71555

چکیده

به منظور بررسی‌ واکنش 3 گونه (با شش منشاء بذری) شبدر یکساله نسبت به تنش خشکی، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی به‌صورت فاکتوریل و با سه تکرار در سال 1383 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل دو گونه و چهار زیر‌گونه شبدر یک‌ساله و چهار پتانسیل اسمزی (صفر، 3/0-، 7/0- و1/1- مگاپاسکال) بود که به وسیله محلول پلی‌اتیلن گلایکول 6000 (PEG) در آزمایشگاه انجام گردید. عوامل مورد اندازه‌گیری شامل درصد جوانه‌زنی، وزن خشک و طول کل گیاهچه، وزن خشک و طول ریشه‌چه و هیپوکتیل، نسبت طول ریشه‌چه به طول هیپوکتیل بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی بر کلیه مؤلفه‌های رشد در مرحله جوانه‌زنی اثر منفی گذاشته و اختلاف معنی‌داری در سطح 1% میان گونه‌های مورد مطالعه ایجاد می‌کند در میان گونه‌های مورد مطالعه شبدر برسیم (تودة ورامین) و شبدر ایرانی (تودة هفت‌چین اراک) در اکثر عوامل مورد آزمایش بیشترین مقاومت را از خود نشان داده و در میان نمونه‌های دیگر بیشترین شاخص‌ها را به خود اختصاص دادند و تودة دو چین کردستان و تودة سوریان آباده در برابر تنش خشکی از مقاومت نسبی برخوردار بوده و از نظر تقسیم‌بندی می‌توان آنها را گونه‌های نیمه مقاوم معرفی کرد و شبدر زیرزمینی و توده بالا‌ده کازرون را می‌توان حساس‌ترین گونه‌ها به تنش خشکی دانست زیرا در اکثر عوامل مورد آزمایش پایین‌ترین میزان را در این نمونه‌ها مشاهده شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


حیدری شریف‌آباد، ح. و دری، م.ع.، 1380. نباتات علوفه‌ای (نیامداران). انتشارات سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی. جلد اول. 311 صفحه. 
ترک‌نژاد، ا. و حیدری شریف‌آباد، ح.، 1379. شاخص‌های مقاومت خشکی در برخی از گونه‌های یونجه یکساله، فصلنامه تحقیقاتی پژوهش و سازندگی، شماره 48.
قادری، ف.، 1381. اثرات تنش خشکی بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه 9 رقم شبدر زیرزمینی، هفتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج.
سرمدنیا، غ. (کاپلند و مک دونالد)، 1376. تکنولوژی بذر. انتشارات دانشگاه مشهد. جلد دوم. 288 صفحه
کافی، م. و گلدانی، م.، 1379. بررسی روشهای مختلف ایجاد پتانسیل منفی در شرایط آزمایشگاهی شوری و خشکی سه گونه گندم، نخود و چغندرقند، ششمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. بابلسر.
کریمی، ه.، 1375. زراعت و اصلاح گیاهان علوفه‌ای، انتشارات دانشگاه تهران، 414 صفحه.
مستوفی‌الممالکی، ر.، 1371. مقدمه‌ای بر شناخت و برنامه‌ریزی در مناطق خشک ایران با تأکید بر استان یزد. مرکز تحقیقات مناطق کویری و بیابانی ایران. یزد.
Berkal, O. and Briske, D.D. 1982. Water potential evaluation of three germinating substrates utilizing polyethylene glycol. Agron. J. 74: 518-52.
Haigh, A.M. and Barlow, E.W.R. 1987. Germination and priming of tomato, carrot, onion, and sorghum seeds in a range osmotica. J. Amer.Soc. Hort. Sci. 112: 202-208.
Iadas, A. 1977. A simple laboratory approach to test and estimate seed germination performance under field conditions. Agron. J. 69: 582-588.
Lowlor, D.W. 1970. Absorption of polyethylene glycols by plants and their effecte on plant growth. Newphytol 69: 501-513.
Michel, B.E. and Kaufmann, R.K. 1973. The osmotic potential of poly ethylene glycol 6000. Plant Physiol. 1.67:64-67.
Rechinger, K.H. 1970. Flora Iranica (No. 70). Akademische Druk-u. Verlagsanstalt Graz. Austria. 573 PP.
Slavik, B. 1974. Methods of studying plant water relations. Springer­Verlage. Pp. 449.
Thill, D.C., Schriman, R.D. and Appleby, A.P. 1979. Osmotic stability of manitol and polyethylene glycol 20000 solutions used as seed germination media. Agron. J. 71: 105-108.