بررسی تنوع گونه‌های یونجه یکساله از نظر عملکرد علوفه تحت سطوح مختلف رطوبتی خاک

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی کردستان

چکیده

این مطالعه در قالب آماری آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی و با 3 تکرار به‌صورت کشت گلدانی در ایستگاه زاله سنندج در سال 1374 مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای مورد بررسی میزان رطوبت با 4 سطح (دورهای آبیاری 5، 4، 3 و 2 روزه) و گونه یونجه یکساله با 6 گونه (گونه‌های Medicago truncatula، M. scutellata، M. rigidula، M. littoralis، M. rogosa paragosa  وM. orbicularis) بودند.
بر اساس نتایج بدست آمده، میانگین‌های وزن خشک بخش هوایی و ریشه به‌ترتیب 5 و 7/4 گرم ونسبت میان صفات مذکور حدود 1 بود. نتایج حاصل از تجزیه کوواریانس (متغیر تعداد بوته در گلدان به‌عنوان کوواریت) نشان داد که فاکتور رطوبت خاک اثرات بسیار معنی‌داری برصفات وزن بخش هوایی و ریشه بوته دارد. مقایسه میانگین سطوح مختلف رطوبت نشان داد که 4 سطح متفاوت آبیاری از نظر تأثیر بر صفات مورد بررسی به‌ویژه عملکرد بخش هوایی در 4 گروه مختلف قرار گرفتند ودور آبیاری 5 روزه موجب کمترین تولید و دورآبیاری 2 روزه موجب بیشترین تولید بیوماس هوایی گردید.
اختلاف میان گونه‌های یونجه یکساله از لحاظ عملکرد بخش هوایی و ریشه معنی‌دار (01/0P<) گردید. مقایسه میانگین گونه‌ها نشان داد که گونه‌های M. truncatula، M. scutellataوM. rigidulaاز نظر صفات مذکور به‌ویژه عملکرد بخش هوایی برترین گونه‌ها بودند. همچنین اثر متقابل میان فاکتورهای رطوبت وگونه یونجه یکساله نیز برای صفات مذکور معنی‌دار (01/0P<) بود. در میان گونه‌های مورد بررسی truncatula. M و  M. rigidulaدر کلیه سطوح رطوبتی مؤفقتر از بقیه عمل نموده و پایداری تولید بیوماس هوایی و ریشه بالایی را نشان دادند. گونه M. scutellata فقط در شرایط مطلوب رطوبتی پتانسیل افزایش وزن ریشه و بخش هوایی بالایی نشان داد. متوسط وزن ریشه بوته همبستگی مثبت و بسیار معنی‌داری با متوسط وزن بخش هوایی بوته نشان داد )912/0=r ). همچنین ضریب رگرسیون (bi) متغیر وزن ریشه بوته بر وزن بخش هوایی مثبت و بسیار معنی‌دار و ضریب تبیین بالا (1/98%= (R²بیانگر توجیه بخش اعظم تغییرات متغیر وزن بخش هوایی بوته با متغیرهای وزن ریشه و نسبت میان وزن بخش هوایی و وزن ریشه بوته می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

پهلوان پورفرد جهرمی، ع.، 1376. اثرات فیزیولوژیکی شرایط کم آبی (تنش خشکی) بر یونجه‌های یکساله. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
حبیبیان، س. ح.، 1374. لی فارمینگ، تلفیق زراعت و دامداری در دیمزارهای استرالیا و ایران. پژوهش و سازندگی، 28 : 71-69.
حسنی، ج، حیدری شریف آباد، ح.، رحمانی، ا. و یوسفی، ب.، 1378. بررسی تأثیر توام بافت خاک و عمق کاشت بر رشد و استقرار یونجه یکساله Medicago rigidula. (پایان نامه کارشناسی ارشد مرتعداری). مرکز آموزش عالی امام خمینی. تهران.
حیدری شریف آباد، ح. و دری، م. ع.، 1380. نباتات علوفه‌ای (نیامداران)، جلد اول. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها ومراتع. صفحات : 119-55.
رضایی، ع.، 1372. به نژادی یونجه. مرکزنشر دانشگاهی، تهران. صفحات 43-3.
سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان. 1382. سیمای کشاورزی کردستان (بروشور). روابط عمومی سازمان.
سندگل، ع. و ملکپور، ب.،1373. مروری بر تحقیقات انجام شده و در حال اجراء در رابطه با یونجه‌های یکساله در ایران و تدوین برنامه کار برای اینده. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها ومراتع، نشریه شماره 103، 22 صفحه.
قصریانی، ف.، 1376. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی مقایسه عملکرد غلاف بذر گونه‌های یونجه یکساله در شرایط دیم کردستان، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها ومراتع. 24 صفحه.
قصریانی، ف.، 1371. مقایسه عملکرد یونجه‌های یکساله در شرایط دیم کردستان. نشریه شماره 85، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.
کوچکی، ع و بناییان، م.، 1373. فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
گرانفر، م.، 1359. (ترجمه)، (بولتن شماره 3784 سازمان کشاورزی استرالیای غربی)، انتشارات مؤسسه تحقیقات خاک و آب. 35 صفحه.
میرزایی ندوشن، ح.،1380. یونجه‌های یکساله (ژنتیک و اصلاح). انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. 213 صفحه.
یوسفی، ب، کاظمی، ح.، رحیم زاده خویی، ف.، و مقدم، م.، 1376. بررسی ارقام نخود زراعی در دو سطح رطوبتی و تجزیه علیت (Path Analysis) صفات زراعی. مجله علوم کشاورزی ایران، 28(4):162-147.
Blum, A., 1988. Plant breeding for stress enviorenments. CRC press, Inc., Boca Raton, Florida, pp: 213.
Bolland, M.D.A., 1992. The effect of water supply on the response of subterrranean clover, annual medic and wheat to superphosphate application. Fertilizer Research, 33: 161-175.
Coks, P.S., 1998. Seed production and seed survival under grazing of annual medics in north syria. J. Agric. Sci. Camb.110: 163-455.
Crawford, E .J. Lake, A.W.H. and Boyce, K.G., 1989.Breeding annual Medicago species for semi arid conditions in southern Australia.Adv.Agro.42;399-437
Crawford, M.C., Grace, P.R., Bellotti, W.D. and Oades, J.M., 1997. Root production of a barrel medic (Medicago truncatula) pasture, a barley grass (Hordeum leporinum) pasture, and a faba bean (Vicia faba) crop in sothern Australia. Australian Journal of Agricultural Research, 48: 1139-1150.
Derkaoui, M., Caddel J.L. and Stroup, W.W., 1990. Biomass partitioning and root development in annual Medicago spp. Agricoltura Mediterranea, 120: 407-416.
Hanson, A.A., 1988. Alfaalfa and Alfaalfa improvement. Academic press. pp: 784.
Rechinger, K.H., 1984.Flora Iranica. Akademoische Druk Verlagsanstalt. Graz – Austria.157:  3-201
Rumbaugh, M.D. and Johnson, D.A., 1986. Annual medics and related species as reseeding legumes for northern. Utah pastures. Jornal of Range Management, 39: 52-58.
Small, E., and M. Jomphe., 1988. A synopsis of the genus Medicago (Leguminosae). Canadian Journal of Botany, 67: 3260-3294

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار