شکستن رکود و جوانه‌زنی بذر گلابی‌وحشی (Pyrus spp)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، صندوق پستی617-71555

چکیده

استان فارس یکی از رویشگاههای طبیعی چندین گونه‌ گلابی‌وحشی در ایران می‌باشد، ولی اطلاعات کمی‌در مورد جنبه‌های مختلف رشد این گونه‌ها وجود دارد. جهت احیا‌‌‌ی جنگلها، جنگل‌کاری و استفاده از گونه‌های گلابی‌وحشی به عنوان پایه برای ارقام تجاری گلابی ضرورت دارد تا تکثیر آن به‌وسیله بذر مورد بررسی قرار گیرد. به‌منظور از بین بردن رکود بذر، جوانه‌زنی و رشد دانه‌رست،  ژنوتیپ‌های سه گونه‌ محتلف گلابی‌وحشی شامل انچوچک با نام علمی Pyrus glabra، هرمو با نام علمیPyrus syriaca  و نه هرمو نه انچوچک که احتمالا دورگه‌ طبیعی هرمو و انچوچک (Pyrus syriaca ´ Pyrus glabra)  می‌باشد، این پژوهش بعمل آمد. آزمون قوه نامیه و خراش‌دهی شیمیایی بذر با استفاده از بذرهای ژنوتیپ 11 بذر انچوچک Pyrus glabra انجام گردید. نتایج آزمون‌ تعیین قوه نامیه (Viability) با استفاده از تترازولیوم یک ‌درصد نشان داد که صددرصد بذرها زنده بودند. بر اساس نتایج آزمون رویان جدا شده، درصد جوانه‌زنی رویان‌های سرمادهی‌مرطوب شده بیشتر از رویان‌های سرمادهی‌مرطوب نشده بود. خراش‌دهی بذر با اسید سولفوریک غلیظ تأثیری روی از بین بردن رکود نداشت. نتایج سرمادهی مرطوب بذرهای 11 ژنوتیپ (هر درخت به‌عنوان یک ژنوتیپ) گونه‌های مختلف گلابی وحشی در مدت زمانهای 0، 15، 30، 45 و 60 روز نشان داد که تیمار 60 روز سرمادهی بهترین تیمار برای رفع رکود بذر بود. بین بذرهای منشأ گرفته از درختان مختلف سه گونه گلابی‌وحشی از نظر واکنش به مدت زمان سرمادهی مرطوب تفاوت معنی‌دار وجود داشت. زمانهای مختلف سرمادهی مرطوب روی رشد دانه‌رست‌های انچوچک تأثیر داشت و 45 روز سرمادهی مرطوب در مقایسه با سایر تیمارها روی رشد زیرلپه و وزن تر شاخساره مؤثرتر بود. در مجموع می‌توان نتیجه‌گیری کرد که سرمادهی مرطوب به مدت 60 روز بهترین تیمار برای شکستن رکود و جوانه‌زنی بذر گونه‌های گلابی ‌وحشی مورد بررسی در این پژوهش بود.

کلیدواژه‌ها


حمزه‌پور، م. و بردبار، ک.، 1381. بررسی برخی از خصوصیات کمی و کیفی تیپ گلابی‌وحشی-شن در منطقه سپیدان. پژوهش و سازندگی، شماره 56 و 57: 47-41.
خاتم ساز، م.، 1371. فلور ایران، شماره 6 :تیره گل سرخ(Rosaceae) ، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. چاپ اول. 352 ص.
 
Ann., 1993. Rules for testing seeds. J. Seed Tech. 16(3):1-11.
Benson, D. A., 1970. Data Field. USDA Forest Service, Eastern Tree Seed Lab., Macon, Ga.
Del Monte, J. P., and Tarquis, A. M., 1997. The role of temperature in the seed germination of two species of the Solanum nigrum Complex. J. Exp. Bot. 48:2087-2093.
Dhillon, B. S., and Sharma, M. R., 1978. Note on the effect of growth regulators on germination of wild Pyrus seeds. Ind. J. Agri. Sci. 48: 370-372.
Djvanshir, K. and Pourbeik, H., 1976. Germination value. A new formula. Silvae Genet. 25:79-83.
Felmion, F. and Poole, H., 1948. Seed viability tests with 2, 3, 5-triphenyl-tetrazolium chloride. Contrib. Boyce. Thompson. Inst. 15: 243-25.
Hartman, H. T., 1967. Effect of various treatments on seed germination of several tree species. Proc. Plant Propag. Soc. 8: 126-35.
Hummer, K. E. and Postman, J. D., 1974. Pyrus L. in: Schopmeyer, C. S. (Tech.coordinator),.Seed of woody plant in the United States. Washington, Forest Service, USDA, 883p.
Kabar, K., 1998. Comparative effects of kinetin, benzyladenine and gibberellic acid on abscisic acid inhibited seed germination and seedling growth of red pine and arbor vitae. Turk. J. Bot. 22:1-6.
Khan, A. A., 1971. Cytokinins permissive roles in seed germination.  Science. 171: 833-839.
Khan, A., 1982. Gibberellin and seed development. 110-135.  In: Khan, A (ed.). The Phisiology and Biochemistry of seed Development, Dormancy and Germination. Elsevier Biomedical Press, New Yourk, U. S. A.
Martin, G. C., and Nishijima, C., 1979. Abscisic acid in pear seed, fruit and fruit exudate. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 104:185-188.
Schmidt, L. 2000. Guide to handling of tropical and sub-tropical forest seed. Danida Forest seed center. 511p.
Seely, S. D., and Damavandy, H., 1985. Response of seed of seven deciduous fruit to stratification temperature and implications for modeling. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 110:726-729.
Straus, S. D., 1969. A study of the physiology of dormancy in the genus Pyrus. Doctoral thesis, Oregon State University.
Taylor , J. S. and Wearing, P. E., 1979. The effect of stratification on the endogenous levels of gibberellins and cytokinins in seeds of douglas fir (Pseudotsuga menziesii Mirb Franco.) and sugar pine (Pinus ambertiana Doug). Plant Cell Environ. 2:165-172.
Westwood, N. N., and Bjornstad, H.O., 1968. Chilling requirements of dormant seeds on 14 pear species as related to their climatic adaptation. Proceedings of the American Society of Horticultural Science 92:141-149