اثرات فیزیولوژیکی تنش ‌آبی بر رشد رویشی سه گونه شبدر یکساله (Trifolium spp.)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد زراعت

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، صندوق پستی‌ 617 – 71555

چکیده

به منظور بررسی‌ واکنش به خشکی در 3 گونه (با شش منشاء بذری) شبدر یکساله یک آزمایش گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1383 انجام گرفت. طول و وزن خشک ریشه و اندام‌هوایی و نسبت طول ریشه به طول اندام ‌هوایی دو گونه و چهار زیر‌گونه شبدر یکساله در چهار سطح خشکی100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت مزرعه اندازه‌گیری شدند. بیشترین طول اندام هوایی و ریشه به ترتیب در تیمارهای 100 و 75 درصد ظرفیت مزرعه با میانگین طول‌های 24/15 و 19/14 سانتیمتر و کمترین میزان آنها در تیمارهای 25 درصد ظرفیت مزرعه به ترتیب با 52/5 و 71/9 سانتیمتر بدست آمد. مقایسه میانگین وزن خشک اندام هوایی و ریشه نشان داد که بیشترین وزن خشک به ترتیب با 95/0 و 1/1 گرم مربوط به گونه T. alexandrinum var. carmel بود، در حالی‌که کمترین وزن خشک اندام هوایی در توده‌های بالا‌ده کازرون، دو چین کردستان و سوریان آباده (شبدر ایرانی) و کمترین وزن خشک ریشه توده دوچین کردستان (شبدر ایرانی) بدست آمد. براساس نتایج بدست آمده گونه‌هایT. alexandrinum var. carmel و T. subterraneum var. clark به عنوان گونه‌های مقاوم و توده‌های بالا‌ده کازرون و هفت‌چین اراک حساس‌ترین و توده‌های دو چین کردستان و سوریان آباده جزء گونه‌های نیمه مقاوم به خشکی در مرحله رشد رویشی معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


حیدری شریف‌آباد، ح. و دری م. ع.، 1380. نباتات علوفه‌ای (نیامداران). انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. جلد اول، 311 صفحه. 
 سرمدنیا، غ. و کوچکی، ع.، 1368. فیزیولوژی گیاهان زراعی‌. دانشگاه مشهد‌.
سرمدنیا، غ. (کاپلند و مکدونالد)، 1376. تکنولوژی بذر. انتشارات دانشگاه مشهد. جلد دوم. 288 صفحه.
صدرآبادی، د.، 1368. اثر تنش کمبود آب بر رشد و تثبیت ازت در تعدادی از ارقام و توده‌های یونجه‌. پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد‌، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان‌.
 ظریف کتابی، ح. و کوچکی، ع.، 1379. تأثیر تنش خشکی بر رشد برخی خصوصیات چند گونه یونجه یکساله در شرایط گلخانه‌. ششمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران‌. بابلسر.
میرحسینی ده‌آبادی، ر.، 1373. مقایسه هشت رقم اسپرس و یونجه و بررسی واکنش اسپرس به خشکی در مزرعه‌. مجله پژوهش و سازندگی، دوره 7 شماره 25.
 میرحیدر، ح.، 1375. معارف گیاهی: کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماریها. جلد چهارم‌. ص 24 و25
 
Broue, P.; Marshal, D.R. and Munday, R., 1979. Tannins in pasture legumes. Aust. J. of Exper. Agri. and Animal Husbandry, 19:192-197.
Brink, G.E. and Pederson, G.A., 1998. White clover response to water application gradient. Crop Science, 38: 771-775
Carter, P.R.; Sheafer, C.C., and Woorhess, W.B., 1982. Root growth. Herbage yield and plant water status of alfalfa cultivars, Crop Science, 22 :425-427.
Chiy, P.C. and Phillips, C.J.C., 1999. The effects of mild water stress and soil type on the responses of grass and clover to sodium fertilizer. Journal of Science of food and Agriculture, 79: 11/1399-1405.
Lucero, D.W.; Grieu, P. and Cuckert, A., 2000. Effects of water deficit and plant interaction on morphological growth parameters of white clover( Trifolium repens) and rye grass (Lolium perenne) mixtures. European Journal of Agronomy, 11:3-4.
Manus, M.T.; Bieleski; R.L., Caradus, J.R. and Barker, P.J., 2000. Pinitol accumulation in mature leave of white clover response to  water deficit. Environment and Experimental Botany, 43:11-18.
Medrano, H.; M.A.J. Parry; X. Socias and Lawlor, D.W., 1997. Long term water stress in cultivates Rubiesco in subterraneum clover. Annals of Applied Biology, 131: 3/491-501.
Michacl, B. L. and Quisenberry, J.E., 1991. Genetic variation for root shoot relationships among cotton germplasm. Envier. Exp. Bot, 31:461-470.
Sharp, R.E., 1990. Comparative sensitivity of root and shoot growth and physiology to low water potentials. Monograph-British Society for Plant Growth Regulation, 21:29-44.
Taylor, N.L., 1985. Clovers around the world. In: Taylor, N.L.(ed) Clover Science and Technology, Madison, Wisconsin, USA.
Venkataramana, S. and Naidu, K.M., 1989. Root growth during formative phase in irrigated and water stressed sugarcane and its relationship with shoot development and yield. Journal of Plant Physiology, 32:43-50