مقایسه 26 ژنوتیپ علف باغ (Dactylis glumerata) از نظر کیفیت علوفه در استان زنجان به منظور تولید واریته‌های مصنوعی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 زنجان، کیلومتر 28 جاده تهران، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان

2 استاد پژوهش و رئیس بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

علف باغ (Dactylis glumerata) یکی از گرامینه‌های مهم مرتعی چند ساله برای ایجاد چراگاه و تولید علوفه خشک است. به منظور بررسی تنوع کمی و کیفی 26 ژنوتیپ از D. glumerataآزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی نامتعادل با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان در سالهای 84-1383 اجرا شد. در چین تابستانه، عملکرد علوفه، ارتفاع بوته، تاریخ ظهور خوشه، نسبت برگ به ساقه، درصد قابلیت هضم، میزان پروتئین خام، قندهای محلول در آب، فیبر خام، دیواره سلولی، دیواره بدون همی سلولز و خاکستر کل موجود در علوفه اندازه‌گیری شد. ضرایب همبستگی محاسبه شده نشان دهنده همبستگی مثبت و معنی‌داری بین صفت نسبت برگ به ساقه با عملکرد و بین صفات قندهای محلول در آب و پروتئین خام با کیفیت علوفه بودند. ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر تمام صفات به جز فیبرخام، دیواره سلولی بدون همی‌سلولز و خاکستر کل دارای اختلاف معنی‌داری بودند. از روی ضریب تغییرات نیز می‌توان نتیجه گرفت که از بین صفات، تعداد ساقه دارای بیشترین تنوع و صفت دیواره سلولی دارای کمترین پراکنش بود. بر اساس نتایج مقایسه میانگین صفات به روش دانکن ژنوتیپ‌های 19، 28- 21، 32، 33 و 34 دارای بیشترین عملکرد بودند. از نظر تاریخ ظهور خوشه، ژنوتیپ‌های 25-3 و 36-32 جزو گروه خیلی زودرس و ژنوتیپ‌های 1، 2، 6، 17، 21، 27، 28 و 30 در گروه خیلی دیررس قرار گرفتند. از نظر قابلیت هضم نیز ژنوتیپ‌ها در چهار گروه قرار گرفتند. که ژنوتیپ 21 با 19/67 درصد بیشترین میزان قابلیت هضم را داشت. همچنین از نظر پروتئین خام ژنوتیپ‌ها به چهار گروه دسته بندی شدند، که ژنوتیپ 32 با میزان 68/22 درصد دارای بیشترین میزان پروتئین بود. به‌طور کلی می‌توان چنین نتیجه‌گیری نمود که با کاشت ژنوتیپ های 1، 21، 10، 8، 3، 17، 24، 32 و 36 در کنار یکدیگر می‌توان به تولید بذر مصنوعی حاصل از گرده‌افشانی آزاد آنها اقدام نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

زینالی، خ.، حسین زاده، ح.، حق نظری، ع.، 1383. اصول ایجاد رقم زراعی (تئوری و تکنیک). انتشارات دانشگاه تهران. تهران. 652 صفحه.
مبین، ص.، 1359. رستنی‌های ایران. فلور گیاهان آوندی، جلد اول، شماره 1500، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
جعفری، ع.ا. و جاورسینه، ش.، 1384. تجزیه ژنتیکی عملکرد و کیفیت علوفه در والدین و خانواده‌های ناتنی Festuca arundinacea. فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 13(1):124-99.
 
Christie, B.R. and McElory, A.R., 1995. Orchardgrass. 357-372. In: Barnes et al. (eds.),Forages, Iowa State University Press,Iowa,USA.
Ferandsen, 1986. Variability and inheritance of digestibility in perennial ryegrass (Lolium perenne), meadow fescue (Festuca pratensis), cocksfoot (Dactylis glumerata).II. F1 and F2 progeny. Acta Agriculture scandinavica 36:241-263.
Hacker, J.B., 1982. Selecting and breeding better quality grasses. 305-326. In: Hacker, J.B. (ed.). Nutritional limits to animal production from pasture. Proceeding of an International Symposium, Queensland, aug. 1981, Australia.
Marten, G.C., 1989. Breeding forage grasses to maximize animal performance. 71-104. In: Slepper et al.(eds.). Contributions from breeding forage and turf grasses, CSSA special publication no.15, USA.
Reed, T.K.F.M., 1996. Improving the adaptation of perennial ryegrass, tall fescue, phalaris and cocksfoot for Australia. New Zealand Journal of Agricultural Research 39: 457-464.
Singh، B.D. 1990. Plant Breeding.Kalyani Publishers. New Delhi, 639 p.
Treharne, K.J. and Eagles, C.F. 1972. Effect of temperature on photosynthetic activity of climatic races of Dactylis glumerata. Photosynthetica, 107 P.
Tysdal, H.M., Kiesselbach, T.A. and Hestover, E.L., 1948. The polycross performance as an index of the combining ability of Alfalfa clones. Agronomy. J. 40: 293-306.
Volence, Y.Y. and Cherney, J.H., 1990. Yield components, morphology and forage quality in four genotypes of Festuca arundinacea. Crop sci.30: 1224-1234.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار