بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپهای مختلف گونه Stipa arabica در ایران

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، صندوق پستی 779/37185

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، صندوق پستی

3 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

چکیده

تنوع موجود در خصوصیات مورفولوژیکی و فنولوژیکی 15 اکوتیپStipa arabica  در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقاتی شهید خوراکیان قم طی سالهای 81-1379مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس داده‌ها تفاوت معنی‌داری (05/0p<) را بین اکوتیپ‌ها از نظر کلیه متغیرهای تحت بررسی به جز فاصله گره اول و دوم ساقه نشان داد. ضرایب همبستگی ساده بین ارتفاع بوته با قطر ساقه، روز تا ظهور خوشه، تعداد برگ و فاصله گره اول تا دوم ساقه نیز مثبت و معنی‌دار (01/0p<) بود. تجزیه خوشه‌ای نیز، اکوتیپ‌ها را بر اساس صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی در سه گروه مجزا تفکیک نمود. همچنین کلیه صفات مورفولوژیکی تحت بررسی به‌ جز قطر ساقه، دارای ضریب عاملی معنی‌داری با حداقل یکی از عاملها بود. به جز دو صفت فنولوژیکی تحت بررسی که روند مشابهی در همبستگی با عاملها از خود نشان دادند، سایر صفات هر یک به تنهایی با یک عامل خاص همبستگی داشتند. به عبارت دیگر بیشترین تنوع در صفات فنولوژیکی مشاهده گردید. در تجزیه خوشه‌ای اکوتیپ‌های 2 و 6، 1 و 4، 11 و 9 سه زیر گروه تشکیل داده که با پیوستن به یکدیگر گروه اول را تشکیل دادند. این اکوتیپها به طور کلی از مناطق مرکزی و حاشیه کویر هستند. اکوتیپ‌های 5، 13 و 8 در گروه دوم قرار گرفته و گروه سوم را اکوتیپ‌های متعلق به مناطق معتدل و سرد تشکیل دادند. این تنوع می‌تواند راه را برای تحقیقات بیشتر به منظور انتخاب و معرفی توده‌های برتر از نظر صفات مطلوب مرتعی هموار نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

- خسروی، ا.، 1375. تاکسونومی‌ گیاهی و سیستماتیک زیستی. انتشارات دانشگاه‌ شیراز. شیراز. 235 صفحه.
- عبدی، ا.، 1382. ارزیابی ژنتیکی در جمعیتهای مختلف گونه Elymus tauri از شمال غرب ایران. فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. جلد 11(2). ص: 246-235.
- فرشادفر، ع.، 1376. روش شناسی اصلاح نباتات. انتشارات دانشگاه رازی کرمانشاه. کرمانشاه. 615 صفحه.
- مرادی، پ.، حق نظری، ع. و جعفری، ع.ا.، 1383. بررسی تنوع ژنتیکی و شناسائی صفات مؤثر بر عملکرد علوفه در 11 جمعیت گونه Poa prathensis از استان زنجان. فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. جلد 12(3). ص: 316-297.
-Freitag, H., 1985. The genus Stipa (Gramineae) in southwest and south Asia, Claremont, California, 42:355–489
-Mondrus, M.A., 1978. Morphology and cytological relationships between Stipa robusta and Stipa viridula. Proceeding of the Iuwa Academy of Science.85:3, 84-87.
-Stebbins, G.L., 1975. The role of polyploid complexes in the evaluation of North American grasslands. Taxon. 24:1,91-106.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار