تأثیر نور و تنظیم‌کننده رشد در تکثیر بادام‌کوهی (Amygdalus scoparia) به روش کشت درون‌شیشه‌ای جنین

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

2 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

3 کارشناس ارشد، تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

4 استادیار، تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

چکیده

بادام کوهی (Amygdalus scoparia Spach) یکی از گونه‌های ارزشمند بادام با کابردهای زیست‌محیطی، حفظ خاک، دارویی و خوراکی است که به‎عنوان پایه در توسعه کشت بادام اهلی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این پژوهش پس از استقرار درون‌شیشه‌ای جنین بادام کوهی و رشد شاخساره‌ها در محیط کشت DKW با ترکیب‌ تنظیم‌کننده‌های رشد IBA، BA و  TDZبا مقادیر به‎ترتیب 01/0، 5/0 و 05/0 میلی‌گرم در لیتر، تأثیر عوامل نور و تنظیم‌کننده‌های رشد بر ریشه‌زایی شاخساره‌های حاصل از جنین در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. از نور به‌عنوان عامل اول در دو سطح (الف: 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی، ب: دائم در تاریکی به مدت 10 روز) و تنظیم‌کننده رشد در محیط کشت پایه DKW به‌عنوان عامل دوم در پنج سطح (1: NAA + IBA هریک به میزان 1 میلی‌گرم در لیتر، 2: NAA به میزان 1 میلی‌گرم در لیتر، 3: IBA به میزان 1 میلی‌گرم در لیتر، 4: IBA به میزان نیم میلی‌گرم در لیتر، 5: NAA  به میزان نیم میلی‌گرم در لیتر) استفاده شد. براساس نتایج تجزیه واریانس، دو عامل نور و تنظیم‌کننده رشد تأثیر معنی‌دار و متفاوتی بر همه صفات مورد مطالعه در ریشه‌زایی داشتند. روشنایی موجب رشد بهتر شاخساره‌ها نسبت به تاریکی شد. سطوح مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد به‌کار رفته در محیط کشت هم اثرات متنوعی بر رشد شاخساره‌ها و ریشه‌زایی گذاشتند. ترکیب IBA و NAA بیشترین تعداد ریشه را تولید کرد. ولی IBA به مقدار 1 میلی‌گرم در لیتر بیشترین طول ریشه ‌اصلی، تعداد و طول ریشه‌های فرعی را ایجاد کرد. اثر متقابل عوامل نور و محیط کشت بر طول شاخساره، طول ریشه اصلی، تعداد و طول ریشه فرعی اثر معنی‌داری گذاشت، به‌طوری‌که ترکیب دو تنظیم‌کننده رشد در روشنایی بیشترین تعداد ولی استفاده از 1 میلی‌گرم NAA در تاریکی بیشترین تعداد ریشه فرعی را تولید کرد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعات، وجود تناوب نور و تاریکی و استفاده از تنظیم‎کننده‎ رشد IBA در تکثیر رویشی ژنوتیپ‌های مختلف بادام کوهی ضروریست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-          Abella, S.R. and Convington, W.W., 2006. Vegetation environment relationships and ecological species groups of an Arizona Pinus ponderosa landscape. Plant Ecology, 185: 225-268.
-          Ahmad, T., Rahman, H.U., Ahmad, C.H. and Laghari, M.H., 2003. Effect of culture media and growth regulators on micropropagation of peach rootstock GF 677. Pakistanian Journal of Botany, 35: 331–338.
-          Ainsley, P.J., Collins, G.G. and Sedgley, M., 2001. In vitro rooting of almond (Prunus dulcis Mill.). In Vitro Cell Dev. Biol. Plant., 37: 778–785.
-          Alvaninejad, S. and Marvi Mohajer, M.R., 2004. The study of effective factors on distribution of wild almond (Amygdalus scoparia) in two various areas of Fars province. Proceeding of the fourth international Iran & Russia conference, Agriculture and Natural Resources, September, 8-10, Shahrekord, Iran, p: 697-702.
-          Badano, E.I., Carvieres, L.A., Molinga-Montenegro, M.A. and Quiroz, C.L., 2005. Slope aspect influences plant association patterns in the Mediterranean natural of central Chile, Journal of Arid Environments, 62: 93-108.
-          Carnes, M.G. and Wright, M.S., 1988. Endogenous hormone levels of immature corn kernels of A188, Missouri-17 and Dekalb XL-12. Plant Science, 57: 195-203.
-          Chalupa, V., 1987. Effect of benzyl amino purin and thydiazuron on in vitro shoot proliferation of Tilia cordata Mill., Sorbus aucuparia L. and Robinia pseudo acacia L. Biologia Plantarum, 29: 425-429.
-          Dobranszki, J. and Teixeira da Silva, J.A., 2010. Micropropagation of apple – A review. Biotechnology Advances, 28: 462-488.
-          Driver, J.A. and Kuniyuki, A.H., 1984. In vitro propagation of paradox walnut Juglans hindsii x Juglans regia rootstock. HortScience, 19: 507-509.
-          Emam, M., Ghamari Zare, A., Asadicorom, F. and Looki Anaraki, K., 2013. Micropropagation of Amygdalus scoparia L. by bud and embryo culture. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic, 21: 77-86.
-          Gharaghani, A. and Eshghi, S., 2015. Prunus scoparia, a potentially multi-purpose wild almond species in Iran. Acta Horticulture, 1074, 67-72.
-          Gorttapeh, A.H., Hassani, M.H. and Ranji, H., 2006. Recognition and ecological investigation of almond species (Amygdalus spp.) in West Azarbaijan province. Acta Horticulture, 726: 253–256.
-          Hess, J.R. and Carman, J.G., 1998. Embryogenic competence of immature wheat embryos: Genotype, donor plant environment, and endogenous hormone levels. Crop Science, 38: 249-253.
-          Isikalan, C., Adyaman Akbas, F., Naml, S., Tilkat, E. and Basaran, D., 2008. In vitro micropropagation of almond (Amygdalus communis L. cv. Nonpareil). African Journal of Biotechnology, 7: 1875-1880.
-          Jafari, M., Zare Chahouki, M.A., Azarnivand, H., Baghestani Meibodi, N. and Zahedi Amiri, Gh., 2002. Relationships between Poshtkouh rangeland vegetative of Yazd province and soil physical and chemical charateristics using multivariate analysis methods. Iran Journal of Natural Resources, 55: 419-434.
-          Kamali, K., Majidi, E. and Zarghami, R., 2001. Determination of the most suitable culture medium and growth conditions for micropropagation of GF677 (Hybrid of almond x peach) rootstocks. Journal of Seed and Seedling, 17: 234-243.
-          Kooch, Y., Jalilvand, H., Bahmanyar, M.A. and Pormajidian, M.R., 2008. The use of principal component analysis in studying physical, chemical and biological soil properties in southern Caspian forests (North of Iran). Pakistan Journal of Biological Science, 11: 366-372.
-          Mahdavi, A., Heydari, M., Bastam, R. and Abdollah, H., 2010. Vegetation in relation to some edaphic and physiologic characteristics of site (case study: Zagros forest ecosystem, Kabirkuh protected area, Ilam. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 17: 581-593.
-          Murashige, T. and Skooge, F., 1962. A revised medium for rapid growth and bio- assays with tobacco tissue culture. Physiologia Plantarum, 15: 473-597
-          Rathore, J.S., Rathore, M.S., Singh, M., Singh, R. and Pyshekhawat, N.S., 2007. Micropropagation of mature tree of Citrus limon. Indian Journal of Biotechnology, 6: 239-244
-          Sulusoglu, M., 2012. Development of a rooted cutting propagation method for selected Arbutus unedo L. types and seasonal variation in rooting capacity. Journal of Agricultural Science, 4: 216-225.
-          Sutter, E. G., 1996. General laboratory requirements, media and sterilization methods. In: Trigiano R.N. and Gray, D.J. (ed.s) Plant Tissue Culture Concepts and Laboratory Exercises, CRC Press, New York, pp 11-25.
-          Suzuki, R.M. and Kerbauy, G.B., 2006. Effects of light and ethylene on endogenous hormones and development of Catasetum fimbriatum (Orchidaceae). Brazilian Journal of Plant Physiology, 18: 359-365.
-          Suzuki, R.M., Kerbauy, G.B. and Zaffari, G.R., 2004. Endogenous hormonal levels and growth of dark-incubated shoots of Catasetum fimbriatum (Morren) Lindl. Journal of Plant Physiology, 161: 929-935. 
-          Symons, G.M. and Reid, J.B., 2003. Hormone levels and response during de-etiolation in pea. Planta, 216: 422-431.
-          Vaez-Livari, B. and Salehi-Soghadi, Z., 2006. In vitro rooting of hybrid GF677 (Prunus dulcis × Prunus persica). Acta Horticulurae, 726: 171-178.
-          Von Arnim, A. and Deng, X.W., 1996. Light control of seedling development. Annual Review of Plant Physiology Plant Molecular Biology, 47:215-243.