بررسی تنوع ژنتیکی اکسشن‌هایی از رازیانه (Foeniculum vulgare) با استفاده از شاخص‌های کاریوتیپی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی، کرمانشاه

2 نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور پست الکترونیک: farshadfarmohsen@yahoo.com

3 استاد، گروه اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی، کرمانشاه

4 کارشناس ارشد گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور

چکیده

این تحقیق به‌منظور بررسی تنوع سیتوژنتیکی 16 اکسشن از گونه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare) در قالب طرح کاملا" تصادفی با 5 تکرار انجام شد. مطالعات کاریوتیپی نشان داد که تمامی اکسشن‌ها دیپلویید (2n=2x=22) بودند. از نظر فرم کروموزمی درون اکسشن‌ها تنوع مشاهده شد. در اکسشن‌های 14726­ (مرکزی)، 18615 (اردبیل) و 29667­ (قزوین)، 2 ماهواره و در بقیه اکسشن‌ها یک ماهواره مشاهده شد. طبق جدول دوطرفه Stebbins همه اکسشن‌های مورد بررسی به‎غیر از اکسشن 18615 (اردبیل) در کلاس 1A، قرار گرفتند و اکسشن 18615 (اردبیل) در کلاس 2A قرار داشت. اکسشن 24482‌ (هرمزگان) نسبت به سایر اکسشن‌ها دارای شاخص عدم تقارن درون­ کروموزومی کمتری بود. بنابراین از نظر تکامل کاریوتیپی ‌اکسشن 24482­ (هرمزگان) در درجه پائین‌تری از تکامل نسبت به سایر اکسشن‌ها قرار داشت و در اکسشن 18615 (اردبیل) کروموزوم­های نامتقارن­تری نسبت به بقیة اکسشن‌ها دیده شد و از نظر تکاملی در درجة بالاتری قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس تنوع معنی­داری را در بین اکسشن‌ها برای تمامی صفات کاریوتیپی نشان داد.­ با توجه به آزمون چند دامنه­ای دانکن اکسشن‌ها برای صفات مورد بررسی در دسته­های متفاوتی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد که دو مؤلفه اول به‎ترتیب 05/61 و 05/37 درصد از کل واریانس بین اکسشن‌ها را شامل می‌شوند. در مجموع 99 درصد از تنوع موجود بین اکسشن‌های مورد مطالعه با دو مؤلفه اول بیان شد. در پایان اکسشن‌های مورد بررسی با استفاده از تجزیه خوشه­ای گروه­بندی شدند و اکسشن‌ها در 4 گروه قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها


-      Abdemishani, S. and Shahnejate Bousheri, A., 2008. Complementary Plant Breeding. Vol. 1, Tehran University Press, Iran Pp. 271, (In Persian).
-      Bernath, J., 2000. Medicinal and Aromatic Plants Mezo. Publ. Budapest. pp 667.
-      Datta, A.K. and Rita, P., 2003. Chromosomal studies in four seed species of Umbelliferae. Indian Journal of Genetic and Plant Breeding, 63: 361-362.
-      Ehdaei, B., 1994. Plant Breeding. Mashhad University Press, Iran, P. 456, (In Persian).
-      Estilai, A. and Hashemi, A., 1990. Chromosome number and meiotic behavior of cultivated chia, salvia, hisponica. Hort Sciense, 25:1646-164
-      Izadi Darbandi, A. and Bahmani, K., 2011. Principle of Fennel Cultivation and Breeding. Tamadone Pars, Iran, Pp. 271, (In Persian).
-      Maghsoudi Kelardashti, H., Rahim Malek, M., Sabzalian, M. and Talebi, M., 2013. Study of genetic variation of morphological traits and heritability of Iranian Fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Journal of Taxonomy and Biosystematic, 18: 77-86.
-      Maude, M. and Pamela. F., 1939. The merton catalogue. A list of the chromosome numerals of species of British flowering plants. New Phytologist, 38: 1-31.
-      Michaud, R., Tremblay, G.F., Belanger, G. and Michaud, M., 1990. Proteolysis in alfalfa silages made from different cultivars. Journal Agriculture and Agri-Food Canada, Soils and Crops Research and Development Center, 2560 Hochelaga blvd, Sainte-Foy, Quebec, Canada, G1V 213.
-      Mirzaie-Nodoushan, H., Mehrpur, Sh., Rezaie, M. and Rashvand, S., 2002. Primary karyotypic investigation on several populations of Aloe litoralis. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 9: 49-84, (In Persian).
-      Omidi, M. and Farzin, N., 2009. Biotechnological strategies in increasing efficiency of medicinal plants. Regional conference of Food and Biotechnology. Islamic Azad University of Kermanshah, 55-60, (In Persian).
-      Principe, P.P., 1988. Evaluating the diversity of Medicinal Plants. The Conservation of Medicinal Plants. Proceedings of an International Consultation, 21-27 Chiang Mai, Thailand. Cambridge University Press, 79-124.
-      Safae, L., Zainali, H. and Jaber-al-ansar, Z., 2008. Karyotype study of five Fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 16: 117-125, (In Persian).
-      Safae, L., Zainalim, H. and Afiuni, D., 2011. Study of genetic variability based on morphological traits between fennels (Foeniculum vulgare Mill.) genotypes. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 1: 167-180, (In Persian).
-      Seetharaman, N., Dhanavel, D. and Pavadai, P., 2004. Unique features of growth in some members of Apiaceae. Plant Archives, 4: 443-446.
-      Sharma, A.K. and Ghosh, C., 1954. Cytogenetics of some of the Indian Umbellifers.Genetica Journal. 8:17-44.
-      Sheidaie, M., Kalhor-home, N. and Poorneydanei, A., 2007.Cytogenetic study of some populations of Foeniculum vulgare (Umbelliferae) in Iran. Caryologia, 60: 257-261.
-      Shojaeifar, S., 2012. Study of morphological and molecular variation of in Iranian native Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) genotypes. M.Sc. Thesis. Technical University of Isfahan, Iran, Pp. 195, (In Persian).
-      Stebbins, G. L., 1971. Chromosomal Evolution in Higher Plants. Edward Arnold, London.
-      Yazdani, D., Shahbazi, S. and Saifi, H., 2004. Cultivation and Harvesting of Medicinal Plants. Vol. 1, Research Institute of Medicinal Plant of Jihade Daneshgahi, Iran, pp. 245, (In Persian).