ریزازدیادی گیاه دارویی آنغوزه (Ferula assa- foetida L.)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهشی، گروه گیاهان دارویی پژوهشکده کشاورزی، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران. تهران

2 نویسنده مسئول مکاتبات، استادیار، گروه گیاهان دارویی پژوهشکده کشاورزی، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران. تهران پست الکترونیک: masoumian200@yahoo.com

3 دانشیار، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران

چکیده

این تحقیق با هدف بهینه‌سازی ریزازدیادی گیاه دارویی آنغوزه ‏(Ferula assa- foetida L.) انجام شد. اثرات سیتوکینین‌ها (BAP, 2ip, Kin)، اکسین‌ها (IBA، NAA و Pic) و تاثیر متقابل این هورمون‌ها در غلظت‌های مختلف (صفر تا 5/2میلی‏گرم درلیتر) بر روی محیط MS و در شرایط کشت درون شیشه ارزیابی شد. نتایج حاکی از تاثیر بیشتر هورمون BAP بر ساقه‏زایی و رشد طولی گیاهچه‌ها بود و غلظت 1 میلی‏گرم درلیتر این هورمون، با میانگین 3 ساقه به ازای هر ریزنمونه، اختلاف معنی‏داری با دیگر غلظت‏های مورد بررسی نشان داد و افزایش 66 درصد ساقه‏زایی نسبت به شاهد را در پی داشت. هم‌چنین بلندترین ساقه در غلظت 5/1 میلی‏گرم برلیتر BAP ایجاد شد. در این مطالعه، محیطMS ‌ حاوی یک میلی‏گرم برلیتر BAP و 01/0 میلی‏گرم بر لیتر IBA، مناسب‏ترین تیمار به‎منظور ریزازدیادی گیاهچه‏ و ایجاد ریشه‏های غده‏ای مطلوب برای تکثیر متوالی گیاهچه، تشخیص داده شد. در این ترکیب هورمونی، میانگین ارتفاع گیاهچه‌ها 96/3 سانتی‏متر بود که در مقایسه با شاهد (28/2 سانتی‏متر) 6/57 درصد افزایش نشان داد. تعداد ساقه جانبی نیز با میانگین 3 عدد به ازای هر ریزنمونه در مقایسه با شاهد سه برابر افزایش داشت. این مطالعه نشان داد ریشه‌های غده‌ای در مقایسه با ریشه‌های طویل از توانایی ساقه‌زایی بیشتری برخوردارند. هم‌چنین به‎دلیل وجود ریشه‏های طویل هم در شرایط طبیعی و هم در کشت درون شیشه، مشخص شد آنغوزه حاوی اکسین درون‏زا است.

کلیدواژه‌ها


-          Alizadeh, M. and Hoseini, B., 2013. The effect of BAP on regeneration of Hyssopus officinalis L. in vitro Journal of Horticultural Science .27: 201-207.
-          Ameri, M., Lahooti, M., Bagheri, A.R. and Sharifi, A. 2011. Comparing the effect of hormones (NAA، Kin، BA and IBA) on direct regeneration of Citrullus lanatus L. (cv. Crismon sweet) In vitro. 2th National Conference on Science and Technology Seed, Islamic Azad University of Mshhad.4-5 Aban.
-          Askari-Khorasgani, O. Mortazaeinezhad, F., Otroshy, M., Golparvar, A.R. and Moeini, A., 2013. Direct regeneration of an endangered medicinal plant Kelussia odoratissima. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 5 (17):1969-1974.
-          Bari, H., Ramaj, P., lazaj, A. and Kukali, E., 2013. interaction of benzylaminopurine (BAP) and indol butiric acid (IBA) on root induction in olea europea L. IV International Symposium Agrosym 2013.796-799.
-          Eva, S. and Wysokinska, H., 2004. In vitro regeneration of Salvia nemorosa L. from shoot tips and leaf explants. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant, 40:596-602.
-          Haaj Najari, H.,1994. Micropropagation. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran.176 pp.
-          Hassani, B., Saboora, A., Radjabian, T. and Fallah Husseini, H., 2008. Somatic embryogenesis of Ferula assa-foetida. JUST, 33(4): 15-23.
-          Jafari Mofidabadi, A., Tabaei Aghdaei, R., 2001. Plant Biotechnology (Methods and Applications). Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran.
-          Karuppusamy, S., Kiranmai, C., Aruna V. and Pullaiah, T., 2006. Micropropagation of Vanasushava pedata – an endangered medicinal plant of South India. Plant Tissue Cult. & Biotech. 16: 85-94.
-          Leshem, B., Shalev, D.P., Izhar, S., 1988. The effect of cytokinins on vitrification in melon. Annals of  Botany, 61:255–260.
-          Mahmoodzadeh, H., Abbasi, F. and Rohani, Sh., 2010 The effect of different concentrations of cytokinins on micropropagation of Zinnia elegans Thumbelina. Journal of Biological Sciences, Islamic Azad University of Zanjan, 2: 61-65.
-          Modarres, M., Lahouti, M., Gangeali, A. and Asili, J., 2012. Study of micropropagation of Salvia leriifolia Benth using shoot tip. Journal of Plant Biology, 4(14):30-38
-          Nath, S. and Buragohain, A. K., 2003. In vitro method for propagation of Centella asiatica (L.) Urban by shoot tip culture. J. Plant Biochem & Biotech.,12: 167-169.
-          Nowruzian, A., Masoumian, M., Ebrahimi, M.A. and Bakhshi Khaniki, G.R., 2014. Optimization of Cytokinin Concentration on Ferula assa-foetida height. First International & 13th Iranian Crop & Plant Breeding Sciences Congress and 3rd Seed Science and Technology Conference. Karaj, August 26-28.
-          Omidbeigi, R. and Pirmoradei, M., 2006. A study of the effect of root diameter and incision times on the gum yield of medicinal- rangeland asafoetida (Ferula assa-foetida L.) plant Iranian Journal of Natural Resources, 59: 261–269.
-          Otroshy, M., Edrisi, S. and Enteshary, S., 2013. Propagation of medicinal plant Ferula assa foetida L. through indirect somatic embryogenesis. International Journal of Medicinal Plant Research, 2: 179-186.
-          Paek, K.Y. and Hahn, E. J., 2000. Cytokinins, auxins and activated charcoal affect organogenesis and anatomical characteristics of shoot-tip cultures of micropropagation of Lisianthus (Eustoma grandiflora L.) 587 Lisianthus [Eustoma grandiflorum (RAF.) Shinn]. in vitro Cellular and Development Biology - Plant, 36:128-132.
-          Sanchooli, M. and Khaleghi, D., 2012. The effect of different doses of auxin and cytokinin in plant organogenesis of Ferula assa-foetida in tissue culture. National conference on natural products and medicinal plants. Bojnourd, North Khorasan University of Medical Sciences
-          Shafie Haji Abad, M., Hamid Oghli, Y. and Fatahi Moghadam, J., 2008. The effects of different nutrient media on shoot proliferation of Boston Fern (Nephrolepis Exaltata Schott Cv. ‘Bostoniensis’). Journal of Horticultural Science and Technology. 9:139-144.
-          Sharma, R.K., Wakhlu, A.K. and Boleria, M., 2004. Micropropagation of Anethum graveolens L through axillary shoot proliferation. Journal of plant Biochemistry and Biotechnology,13:157-159.
-          Valizadeh, M., Safarnejad, A., Nematzadeh, Gh., Kazemi Tabaar, K. and Hamidi, H., 2008. Regeneration of plantlets from fragmented embryo explant of parsi zira (Bunium persicum Boiss.). Seed and Plant Journal, 24:389-398.
-          Zare, A.R., Solouki, M., Omidi, M., Irvani, N., Mahdinezad, N. and Rezazadeh, Sh., 2010. Callus induction and plant regeneration in Ferula assa foetida L. (asafetida), an endangered medicinal plant. Trakia Journal of Sciences, 8: 11-18.
-          Ziaee Fard, Z., Mianabadi, M. and Aghdasi, M., 2013. The role of hormone treatment on complete regeneration of Jashir (Prangos ferulacea Lindl), invitro J. of Plant Production, 20:15-22.