تولید ارقام سنتتیک مقاوم به خشکی رازیانه و ارزیابی آن‌ها در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی در مرحله‌ پس از گلدهی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران

2 نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران، پست الکترونیک: aizady@ut.ac.ir

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران

چکیده

رازیانه از مهم‌ترین گیاهان دارویی است که دانه و اسانس آن در صنایع دارویی، غذایی و آرایشی کاربرد فراوان دارد. در این پژوهش نحوه تولید دو رقم سنتتیک رازیانه زودرس و میان‌رس با ویژگی تحمل به خشکی بررسی و همچنین نتاج نسل اول آن‌ها به‎همراه چهار اکوتیپ والدی در دو آزمایش جداگانه در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از نظر کلیه صـفات مـورد بررسی اختلاف بسیار معنی­داری بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه در هر دو شـرایط آبیاری معمول و تنش خشکی وجود داشت. مقایسه میانگین ژنوتیپ­های مورد مطالعه نشان داد که در شرایط آبیاری معمول بیشـترین عملکـرد دانه متعلق به اکوتیپ­های والدی فزوه و مشکین شهر و در شرایط تنش بیشترین عملکرد دانه متعلق به ارقام سنتتیک میانرس و زودرس بود. بررسی مقایسات مستقل بین ارقام سنتتیک و اکوتیپ­های والدی در هر تیپ رشدی نشان داد در شرایط تنش خشکی ارقام سنتتیک نسبت به ژنوتیپ­های والدی دارای میانگین عملکرد دانه و عملکرد اسانس بیشتری بودند. در نهایت می‎توان گفت ایجاد ارقام سنتتیک به‌عنوان یک روش اصلاحی برای ایجاد تحمل به خشکی در رازیانه قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها


-      Aastveit, A. H. and Aastveit. K., 1990. Theory and application of open-pollination and polycross in forage grass breeding. Theoretical and Applied Genetics, 79: 618-624.
-      Amato, G., Stringia, L. and Glamal, D., 1997. Evaluation of progenies of sulla (Hedgsarum Coronarium L.) derive from Sicilian landraces. Rivista di Agronomia, 31: 166-769.
-      Baghchghi, R., 2014. Evolution of morphological variation and yield components for fennel ecotypes after plantlet stabilization under drought stress conditions, M.Sc. thesis. College of Aburaihan, University of Tehan, Iran, (in Persian).
-      Bahmani, K., Izadi Darbandi, A. and Sadat Noori, S.A., 2014. Evaluation of essential oil content and components in some iranian fennel ecotypes. Journal of Crop Improvement, 15: 13-24. (in Persian)
-      Bahmani, K., Izadi Darbandi, A., Sadat Noori, S.A., Jafari, A.A. and Moradi, N., 2012a. Determination of interrelationships among phenotypic traits of iranian fennel (Foeniculum vulgare Mill.) using correlation, stepwise regression and path analyses. Journal of Essential Oil Bearing Plant, 15: 424 - 444.
-      Bahmani, K., Izadi-Darbandi, A., Jafari, A.A., Sadat Noori, S.A. and Farajpour, M., 2012b. Assessment of genetic diversity in iranian fennels using ISSR markers. Journal of Agricultural Science, 4: 79-84.
-      Bahmani, K., Izadi-Darbandi, A., Sadat Noori, S.A. and Jaari, A.A., 2013. Assessment of the genetic diversity in iranian fennels by RAPD markers. Journal of Herbs, Spices and Medicinal Plants, 19: 275–285.
-      Bahmani. K., Izadi Darbandi, A., Ramshini, H.A., Moradi, N. and Akbari, A., 2015. Agro-morphological and phytochemical diversity of various Iranian fennel landraces. Industrial Crops and Products, 77; 282–294.
-      Boyadzhieva, S. and Angelov, G., 2014. Optimization of water extraction of fennel seeds. The Journal of Chemical Technology and Metallurgy, 49: 447-450.
-      Choukan, R., Taherkhani T., Ghannadha. M.R. and Khodarahmi. M., 2006. Evaluation of drought tolerance in grain maize inbred lines using drought tolerance indices. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 8: 79-89 (in Persian).
-      Dashora, A., Sastry, E.V.D., Singh. D. and Nagda. A.K., 2003. Combining ability analysis in varietal crosses of fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Indian Journal of Genetics and Plant Breeding, 63: 89–90.
-      Esfandiari, T., Saberi, M. and Mollafilabi, A., 2010. Effects of planting date and irrigation date on qualitative and quantitative characteristics of cumin (Cuminum cyminum L.). Acta Horticulturae, 853: 47-52.
-      FAO, 2012. stat3.fao.org/faostat-gateway/go/to /download/P/PM/E.
-      Farsi, M. and Baqheri. A., 2006. Principles of Plant Breeding. Publication of Jahad Daneshgahi of Mashhad. Third edition: 116 p. (in Persian).
-      Fehr, W. R., 1987. Priciples of Cultivar Development. Vol II, MacMillan Pub. Co., New York
-      Goldani, M. and Rezvanimoghadam, P., 2005. The effects of drought and planting date on yield and yield components of rainfed and irrigated varieties of chickpea in Mashhad. Journal of Iranian Field Crop Research, 2: 1-12.
-      Hallauer, A.R. and Miranda, J.,1981. Quantitative Genetics in Maize Breeding. Iowa State University Press, Ames, Iowa.
-      Hanson, A.A., 1988. Alfalfa and Alfalfa Improvement. Madison, Wisconsin, US
-      Heidari, N., Pouryousef, M., Tavakoli, A. and Saba, J., 2012. Effect of drought stress and harvesting date on yield and essential oil production of anise (Pimpinella anisum L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 28: 121-130 )In Persian(.
-      Honarnejad, R., 1993. Principles of Plant Breeding. Publication of University of Gilan, 275 p. (in Persian).
-      Jamshidi, E., Ghalavand, A., Sefidkon, F. and Goltaph, E.M., 2012. Effects of different nutrition systems (organic and chemical) on quantitative and qualitative characteristics of Fennel (Foeniculum valgare Mill.) under water deficit stress. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 28: 309-323.
-      Khorshidi, J., Fazel Mirahmadi, S. and Fakhr Tabatabaei, M., 2010. Oil content and yield of Foeniculum vulgare Mill. cv. Soroksary seeds as affected by different plant cultivation densities. Journal of American Science, 6 : 1098-1100.
-      Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M. and Azizi, G., 2006. The effect of different irrigation intervals and plant densities on yield and yield components of two fennel (Foenicolum vulgare) landraces. Journal of Iranian Field Crop Research, 4: 131-140 )in Persian(.
-      Lozano, G. A., 1998. Parasitic stress and self-medication in wild animals. p. 291–317. In A. L. Page et al. (ed.) Advances in the Study of Behavior. Part 27. 1st. London.
-      Mohamed, M.A.H. and Abdu, M., 2004. Effect of irrigation and organic fertilization on growth and oil production of fennel (Foeniculum vulgare Mill). Biological Agriculture and Horticulture, 22: 31-39.
-      Moradi, N., 2012. Effect of salinity and drought stresses on germination and plantlet growth in Iranian Fennels (Feoniculum vulgare Mill). M.Sc. thesis. College of Aburaihan, University of  Tehan, Iran, (in Persian).
-      Nematzadeh, G. and Kiani. G., 2005. Plant Breeding. Publication of University of Mazandaran.1, Sari, Iran, 456p. (in Persian).
-      Omid-beigi, R., 2007. Production and processing of medicinal plants.Vol. 1. Astan–Quds pub. 347p, (In Persian).
-      Rajaram, S., 2000. International wheat breeding: past and present achievements and future directions. Special Report of CIMMYT, Mexico, DF. Mexico.
-      Osman, Y.A.H., 2009. Comparative study of some agricultural treatments effects on plant growth, yield and chemical constituents of some fennel varieties under Sinai conditions. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 5: 541-554.
-      Pouryousef, M., Tavakoli, A., Maleki, M. and Barkhordari, K., 2012. Effects of drought stress and harvesting time on grain yield and its components of fennel (Foeniculum vulgare Mill.). National Congress on Medicinal Plants, Kish Island, 16-17 May: 315.
-      Saneoka, H., Moghaieb, R.E.A., Premachandra, G.S. and Fujita, K., 2004. Nitrogen nutrition and water stress effects on cell membrane stability and leaf water relations in Agrostis palustris Huds. Environmental and Experimental Botany, 52: 131-138.
-      Sheidai, M., Kalhor Home, N. and Poorneydanei, A., 2007. Cytogenetic study of some populations of Foeniculum vulgare (Umbelliferae) in Iran. Caryologia, 60: 257-261.
-      Singh, G., Maurya, S., Lampasona, M.P. and Catalan, C., 2006. Chemical constituents, antifungal and antioxidative potential of Foeniculum vulgare volatile oil and its acetone extract. Food Control, 17: 745–752.