بررسی تنوع فنوتیپی جمعیت‌های مختلف گیاه دارویی پونه کوهی برگ‌باریک(Mentha Mozaffarianii Jamzad)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

2 دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

3 دانشیار، گروه تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس

4 استادیار گروه تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان، سازمان آموزش و ترویج تحقیقات کشاورزی، بندرعباس

چکیده

پونه کوهی برگ‌باریک (Mentha Mozaffarianii Jamzad) گیاهی معطر، دارویی و اندمیک جنوب ایران است؛ برداشت بی‌رویه، خشکسالی و از بین رفتن برخی از رویشگاه‌های طبیعی، سبب افزایش خطر انقراض این گونه منحصر به فرد شده است. از این روی به منظور بررسی تنوع ریخت‌شناسی این گیاه، نه جمعیت از آن طی سال‌های 1398-1400 از رویشگاه‌های طبیعی آن جمع‌آوری و 23 صفت مورفولوژیک ارزیابی شد. نتایج تجزیه واریانس، بیانگر وجود تنوع بین جمعیت‌های مورد مطالعه بود. جمعیت‌ها از نظر تمامی صفات مورد بررسی به جز صفات تعداد برگ در انتهای شاخه، نسبت طول به عرض برگ و تعداد شاخه گل‌دهنده تفاوت معنی‌دار آماری (در سطح احتمال 5 درصد) نشان دادند. نتایج ضرایب همبستگی صفات نشان داد که بین بیشتر صفات مورد بررسی همیستگی معنی‌داری وجود دارد. بر اساس نتایج تجزیه عاملی، 6 مولفه اصلی در مجموع 45/76 درصد از واریانس کل بین صفات را توجیه کردند. مولفه های اول ، دوم و سوم به ترتیب 24/23 ، 8/15 و 64/13 درصد از واریانس کل را توجیه کردند و به عنوان مولفه های موثر در ارتفاع بوته،  گل آذین، و تاج پوشش شناخته شدند. در تجزیه کلاستر با استفاده از روش Ward ، جمعیت‌ها را در سه گروه اصلی قرار گرفتند. جمعیت های کلاستر3 دارای میانگین ارتفاع و سطح تاج پوشش بیشتری نسبت به سایر کلاسترها بودند. ارزیابی تنوع فنوتیپی و ایجاد کلکسیون‌های نگهداری ژرم‌پلاسم برای تسهیل مدیریت و بررسی بهتر منابع ژنتیکی در برنامه‌های اصلاحی ضروری است. ارزیابی تنوع فنوتیپی موجود، می‌تواند اطلاعات مفیدی در مدیریت کلکسیون‌ها و ژرم‌پلاسم در پونه کوهی برگ‌باریک فراهم آورد. داده های حاصل از این تحقیق در شناسایی جمعیت‌های مناسب برای اهداف اصلاحی، مفید و ارزشمند است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • Abdollahi Mandoulakani, B. 2013. Study of genetic diversity in some populations of cultivated alfalfa (Medicago sativa ) using morphological traits. Modern Genetics Journal, 7(4):381-388 (In Persian).
  • Alomrani Nejhad, S.M.H., Naghdibadi, H., Merafarin, A., Abdoosi, V., Khalighi Sigaroodi, F. 2018. Investigation of heritability and genetic diversity of different plant populations of Oliveria decumbens in Iran using morpho-physiological characteristics and essential oil content. Journal of Medicinal Plants Ecophytochemistry, 23(3):32-46 (In Persian).
  • Aria, K., Asadpour, R., Soltanipour, M.A., and Bagheri, R., 2011. Investigation of some ecological features of Mentha Mozaffarianii in Hormozgan province. Journal of Rangeland Scientific Research, 4(4):501-494 (In Persian).
  • Arman, M., Yousefzadi, M and Khademi, S.Z. 2011. Antimicrobial activity and composition of the essential oil from Mentha mozaffariani. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 14:131-135.
  • Bhandari, H.R., Nishant Bhanu, A., Srivastava, K., Singh, M.N., Shreya and Hemantaranjan, A., 2017. Assessment of genetic diversity in crop plants an overview. Advances in Plants and Agriculture Research, 7(3): 279-286, Doi: 10.15406/apar.2017.07.00255.
  • Binava, S., Yavari, A and Shokrpour, M., 2021. Study on morphological variation of Salvia mirzayanii natural populations. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 29(1):79-95 Doi: 80.354113.2021.ijrfpbgr/22092.1. (In Persian).
  • Daneshbakhsh, D., Asgarpanah, J., Najafizadeh, P., Rastegar, T and Mousavi, Z. 2018. Safety Assessment of Mentha mozaffariani Essential Oil: Acute and Repeated Toxicity Studies. Iranian Journal of Medical Sciences, 43(5):479-486.
  • Ghani, A. and Rowshan, V., 2017. Comparative Study of Volatile Constituents from two Iranian Endemic Mint (Mentha Mozaffarianii Jamzad) Ecotypes. Journal of Essential Oil Bearing Plants 20:1293-1301. https://doi.org/10.1080/0972060X.2017.1397552
  • Kumar, , Pratap, B., Kumar Gautam, D., Yadav, V., K, G., Beer, K., Kumar Singh, A and Kumar Singh, V., 2019. Variability, heritability and genetic advance studies in French marigold (Tagetes patula L.). Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 8(5): 1046-1048.
  • Mehrafarin, A., Meighani, F., Baghestani, M.A and Mirhadi, M.J., 2008. Evaluation of biodiversity of field bindweed population in Varamin (Iran). Rostaniha, 9(1):101-114 (In Persian).
  • Mohammadi, F., Sharifi-Sirchi, G., Samsampour, D., 2017. Morphological, genetic and pigment diversity of Nerium indicum Mill in Iran. Cellular and Molecular Biology 63:64-70. doi:10.14715/cmb/2017.63.9.12
  • Panjeshahin, Z., Sharifi-Sirchi, Gh., and Samsampour, D., 2018. Genetic and Morphological Diversity of Wild Mint "Mentha longifolia (L.) Hudson subsp. noeana (Briq.) Briq." in South and Southeastern Iran. Journal of Medicinal Plants and By-products, 1: 105-115
  • Rahman, M.A., Thomson, M.J., Shah-E-Alam, M., de Ocampo, M., Egdane, J and Ismail, A.M., 2016. Exploring novel genetic sources of salinity tolerance in rice through molecular and physiological characterization. Annals of botany, 117:1083-1097. Doi: 10.1093/aob/mcw030.
  • Sam-Daliri, H., Mousavi, Z., Naderi, N and Asgarpanah, J., 2016. Chemical composition and analgesic activity of the essential oil of Mentha Mozaffarianii Jamzad leaves. Bulgarian Chemical Communications, 48:641-645
  • Sharma, K.K., Crouch, J.H. and Hash, C.T., 2002. Application of biotechnology for crop improvement: prospect and constraints. Journal of Plant Science, 163(3): 381- 395.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار