اثر نوع ریزنمونه، محیط کشت و تنظیم‌کننده‌‌های رشد‌گیاهی بر کالوس‌زایی و باززایی غیرمستقیم نخودشیرین (Lathyrus odoratus L.)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران

2 استاد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران

3 استادیار گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

DOR: 98.1000/1735-0891.1398.27.116.53.1.1575.41
 نخود شیرین (Lathyrusodoratus L.) متعلق به خانواده بقولات و یک گیاه زینتی علفی و رونده با گل‏ های معطر است. این گیاه به‌عنوان یک منبع ژنتیکی برای صفات مهم مثل مقاومت در برابر تنش‏ها ازجمله تنش گرمایی محسوب می‌شود. همچنین به ­منظور حفظ ساختار ژنتیکی آن، تکثیر این گیاه از طریق کشت بافت می‌تواند مؤثر باشد. به ­منظور یافتن پروتکل کارآمد شاخه­ زایی از کالوس؛ اثر نوع ریزنمونه، محیط کشت و تنظیم ­کننده ­های رشد گیاهی بر کالوس­ زایی و شاخه­ زایی نخود شیرین بررسی شد. نتایج نشان داد که ریزنمونه میان­گره نسبت به ریشه کالوس بیشتری تولید کرد (77/0 گرم کالوس برای هر ریزنمونه) و محیط کشت MS نسبت به محیط کشت B5 تأثیر بیشتری در کالوس­ زایی داشت (78/0 گرم کالوس برای هر ریزنمونه). درمجموع بیشترین کالوس ­زایی (9/1 گرم کالوس برای هر ریزنمونه) هنگامی‌ که ریزنمونه­ های میان­گره در محیط کشت MS همراه با 5/0 میلی­گرم 6- بنزیل آمینو پورین (BAP) و 2 میلی­گرم در لیتر 1- نفتالین استیک اسید (NAA) کشت شد، به­ دست آمد. بیشترین باززایی شاخه (33/5 عدد شاخه برای هر ریزنمونه) از کالوس­ های کشت‌شده در محیط کشت MS همراه با 1/0 میلی ­گرم در لیتر تیدیازورون (TDZ) به ­دست آمد. این پروتکل می ­تواند پایه و اساس تحقیقات آینده در ارتباط با بهبود ژنتیکی و تولید انبوه نخود شیرین در کشور باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 -  Bainade, P.S., Patil, S.R., Deshmukh, S.G. and Sawant, P.V., 2014. In vitro Regeneration of Lathyrus (Lathyrus sativus L.) as influenced by mutagen treatment. Journal of Cell and Tissue Research, 14: 4113-4116.
-  Fascella, G. and Zizzo, G.V., 2005. Effect of growing media on yield and quality of soilless cultivated rose. Acta Horticulturae, 697: 133-138.
-  Gamborg, O., Miller, R. and Ojima, K., 1968. Nutrient requirements of suspension cultures of soybean root cells. Experimental Cell Research, 50: 151-158.
-  George, E.F., Hall, M.A. and Klerk, G.D., 2007. Plant propagation by tissue culture (Vol 1). Springer, 508 p.
-  Koetle, M.J., Finnie, J.F. and van Staden, J. 2010. In vitro propagation in Dierama erectum Hilliard. Plant cell tissue organ culture, 103: 23-31.
-  Magyar-Tabori, K., Dobranszki, J., Teixeira da Silva, J.A., Bulley, S.M. and Hudak, I., 2010. The role of cytokinins in shoot organogenesis in apple. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 101: 251- 267.
-  Memon, N., 2012. In vitro propagation of Gladiolus plantlets and cormlets. Journal of Horticultural Science and ornamental plants, 4: 280-291.
-  Mera, M., Montenegro, A., Espinoza, A. and Guete, N., 2000. Research backs grass pea exports by small Chilean farmers. Lathyrus Lathyrism Newsletter, 1: 31-36.
-  Murashige, T. and Skoog, F., 1962. A revised medium for rapid growth and bioassay with tissue culture. Physiologia Plantarum, 15: 473-476.
-  Naik P.M., Godbole, M., Nagella, P. and Murthy, H.N., 2018.  Influence of different media, medium strength and carbon sources on adventitious shoot cultures and production of bacoside A in Bacopa monnieri (L.). Ceylon Journal of Science, 46: 97-104.
-  Nissen, S.J and Sutter, E.G., 1990. Stability of IAA and IBA in nutrient medium of several tissue culture procedures. Horticultural Science, 25: 800-802.
-  Ochatt, S.J., Abirached-Darmency, M., Marget, P. and Aubert, G., 2007. The Lathyrus paradox: “poor men’s diet” or a remarkable genetic resource for protein legume breeding: 41-60. In: Ochatt, S.J. and Mohan, J. S. (Eds.) Underutilised and neglected crops, herbs and spices. Science press, Enfield, CT, 192 p.
-  Ochatt, S.J., Conreux, C. and Jaca, L., 2010. In vitro production of sweet peas (Lathyrus odoratus L.) via axillary shoots: 293-302. In: Jain, S.M. and Ochatt, S.J. (Eds.). Protocols for In Vitro Propagation of Ornamental Plants. Springer protocols. Humana Press. 655 pp.
-  Parsons, R., 2000. Early History of the Sweet Pea. 5-19. In: Ball, C. (Ed). National Sweet Pea Society Centenary Celebration. National Sweet Pea Society. Stockbridge, UK, 176 p.
-  Piwowarczyk, B. and Pindel, A., 2014. Early stages of somatic embryogenesis in root callus of grass pea (Lathyrus sativus L.). Journal of Central European Agriculture, 15: 209-218.
-  Razdan, M.K., Cocking, E.C. and Power, J.B. 1980. Callus regeneration from mesophyll protoplasts of sweet pea (Lathyrus odoratus L.). Zeitschrift für flanzenphysiologie, 96: 181-183.
-  Roy, P.K., Ali, K., Gupta, A., Barat, G.K. and Mehta, S.L., 1993. β-N-Oxalyl-L-α, β-diaminopropionic acid in somaclones derived from internode explants of Lathyrus sativus. Journal of Plant Biochemistry and Biotechnology, 2: 9-13.
-  Roy, P.K., Barat, G.K. and Mehta, S.L. 1992. In vitro plant regeneration from callus derived from root explants of Lathyrus sativus. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 29: 135-138.
-  Sinha, R.R., Das, K. and Sen, S.K., 1982.  Plant regeneration from stem-derived callus of the seed legume Lathyrus sativus L. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 2: 67-76.
-  Stefaniak, B., 1994. Somatic embryogenesis and plant regeneration of Gladiolus (Gladiolus Hort.). Plant cell Reports, 13: 386-389.
-  Yan, M., Xu, Ch., Kim, Ch., Um, Y., Bah, A.A. and Guo, D., 2009. Effects of explant type, culture media and growth regulators on callus induction and plant regeneration of Chinese jiaotou (Allium chinense). Scientia Horticulturae, 123: 124-128.      
 
-  Zambrea, M., Chowdhuryb, B., Kuob, Y., Montagua, M.V., Angenond, G. and Lambein, F., 2002. Prolific regeneration of fertile plants from green nodular callus induced from meristematic tissues in Lathyrus sativus L. (grass pea). Plant Science, 163: 1107-1112.