بررسی تنوع موجود میان ژنوتیپهای مختلف گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نظر ریشه‌زایی قلمه و رشد نهال درکردستان

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی کردستان کدپستی: 36311-66169، ص. پ. 714

2 موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور

3 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران ، صندوق پستی 116 – 13185

چکیده

آزمایش بررسی تنوع موجود در ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نظر استقرار و رشد نهال در کردستان با توجه به ‌ارزش اقتصادی، دارویی و زیست محیطی این گونه و با هدف بررسی و ارزیابی میزان تنوع ژنتیکی میان 38 ژنوتیپ گل محمدی از نظر ریشه‌زایی قلمه و استقرار نهال و برخی صفات موثر در رشد نهال انجام گرفت. در این آزمایش قلمه 38 ژنوتیپ گل محمدی در اول اسفند 82 در محیط گلخانه با دمای 22-18 درجه سانتیگراد در قالب طرح آماری کاملا تصادفی (CRD) کشت گردید و پس از ریشه دارشدن به گلدان پلاستیکی انتقال یافت و آماربرداری و ثبت داده‌ها در مرداد 83 انجام و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، ژنوتیپهای مورد بررسی از لحاظ صفات درصد قلمه ریشه دار شده، تعداد شاخه اولیه، متوسط ارتفاع نهال، متوسط تعداد برگ درشاخه، متوسط تعداد برگچه در برگ، قطر شاخه اصلی، فاصله محل خروج شاخه اصلی از انتهای فوقانی قلمه و درجه شادابی اختلافهای معنی‌داری را در سطح احتمال 1% با همدیگر نشان دادند که بیانگر وجود تنوع بالا میان ژنوتیپها و وجود زمینه مناسب برای امر گزینش و اصلاح نژاد آنها می‌باشد.
مقایسه میانگین صفات در ژنوتیپها با آزمون دانکن نشان داد که ژنوتیپهای‌ شماره 22، 29، 35، 8 و 37 با درصد قلمه ریشه دار شده به‌ترتیب 91/90، 90، 85، 70 و 70 درصد نسبت به سایر ژنوتیپها برتر بودند. میانگین درصد قلمه ریشه دار شده کل ژنوتیپها در این آزمایش (33/42 %) نسبت به تحقیقات مشابه بالاتر بود. در مجموع صفات مورد بررسی، ژنوتیپهای 22، 38 و 39 نسبت به سایر ژنوتیپها برتری نشان دادند.
متوسط ارتفاع نهال به‌عنوان یکی از اجزاء رشد نهال با درصد قلمه ریشه دار شده، تعداد شاخه اولیه، متوسط تعداد برگ در شاخه و برگچه در برگ و قطر شاخه اصلی دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطح احتمال 1% بود. همچنین قطر شاخه اصلی به‌عنوان یکی دیگر از اجزاء رشد نهال علاوه بر ارتفاع نهال با تعداد شاخه اولیه و متوسط تعداد برگ در شاخه همبستگی مثبت و معنی‌داری درسطح احتمال 1% نشان داد. براساس نتیجه تجزیه کلاستر، ژنوتیپهای برتر از نظر ریشه‌زایی قلمه (ژنوتیپهای‌ شماره 22، 29، 35، 8 و 37) در گروه بندی بر اساس صفات مورد بررسی در این آزمایش در 4 خوشه متفاوت قرار گرفتند. همچنین در مطالعات مشابه برای کاهش هزینه و… می‌توان به‌جای 38 ژنوتیپ، 13 ژنوتیپ را مورد بررسی و ارزیابی قرارداد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

ثابتی، ح. ا.، 1355. جنگلها، درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی. صفحات 651-628.
خاتم ساز، م.، 1371. فلور ایران شماره 6، تیره گلسرخ (Rosaceae). انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. صفحات 70-35.
رشیدی، ا.، 1383. گل ملی ایران و صنایع تبدیلی آن (گزارش بازدید از قمصر کاشان). اداره کل تعاون استان کردستان. 25 صفحه.
زرگری، ع.، 1375. گیاهان داروئی (جلد دوم). انتشارات دانشگاه تهران. صفحات 285-281.
طبایی عقدایی، س. ر. و بابایی، م.، 1382. ارزیابی تنوع ژنتیکی برای تحمل به خشکی در قلمه‌های گل محمدی (Rosa damascena Mill.) با استفاده‌ از تجزیه‌های چند متغیره، فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. شماره 11(1)، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، صفحات 51-39.
طبایی عقدایی،س. ر. و رضایی، م.ب.، 1381. ارزیابی تنوع موجود در ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill.) کاشان از نظر عملکرد گل. فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، شماره 9. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. صفحات 111-99.
طبایی عقدایی،س. ر. و رضایی، م.ب.، 1379. بررسی تکثیر و ریشه‌زایی در قلمه‌های گل محمدی (Rosa damascenaMill.). فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، شماره 1، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. صفحات 94-75.
ولیزاده، م. و مقدم، م.، 1373. طرحهای آزمایش در کشاورزی. انتشارات پیشتاز علم، تبریز، 350 صفحه.
Chevallier, A., 1996. The encyclopedia of Medicinal plants. Dorling Kindersely, London, pp 336.
 Ellen, W., 2004. Rosa damascena Mill. http://www. Helpmefind.com /rose /index. Php.
 Gault, M. and Synge, P.M., 1971. The dictionary of roses in colour, Rainbird. Reference Books, London, pp. 191.
 Guenther, E., 1952. The essential oils. Vol.5. Robert E.Kreiger Publishing Company Malabar, Florida, pp506.
 Iranica Encyclopedia, 2004. Rose (Rosa spp L.). Http//www. Iranica .com /Gol
 Lioyd, C., 1997. Damask roses on the rose garden. Wendy @ netlist. Co. nz.
 Pal, B.P., 1991. The rose. The Publication of Indian council of Agricultural Research, Delhi, India. pp: 389.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار