مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی از جمعیتهای گیاه دارویی نوروزک (Salvia leriifolia) با استفاده از نشانگر مولکولی ISSR
1
12
FA
منصوره
احمدی
دانشجوی دکتری، گروه زراعت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
mansoorehahmadi@gmail.com
سیّدعلی محمّد
ثانوی
نویسنده مسئول مکاتبات، استاد، گروه زراعت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
modaresa@modares.ac.ir
محمّد
کافی
استاد، گروه زراعت، دانشگاه فردوسی، مشهد
فاطمه
سفیدکن
استاد، بخش تحقیقات گیاهان دارویی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
sefiskon@rifr-ac.ir
سعید
ملکزاده شفارودی
استادیار، گروه بیوتکنولوژی و بهنژادی گیاهی، دانشگاه فردوسی، مشهد
10.22092/ijrfpbgr.2015.101528
نوروزک (<em>Salvia leriifolia</em>) گیاهی دولپه و چندساله از خانواده نعنائیان و بومی استانهای خراسان و سمنان است. وجود 56 درصد روغن در مغز دانه، مواد مؤثره دارویی در برگ و ریشه و علوفه با کیفیت، این گیاه را در زمره گیاهان بالقوه روغنی، دارویی و علوفهای قرار میدهد. این تحقیق با هدف بررسی تنوع ژنتیکی 44 ژنوتیپ مربوط به 10 جمعیت گیاه نوروزک از استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سمنان با استفاده از نشانگر مولکولی ISSR انجام شد. از 13 آغازگر مورد استفاده، شش آغازگر بهعنوان آغازگرهای برتر انتخاب شدند که در بین آنها قطعات تکثیری 834UBC بیشترین تعداد آلل و حداکثر چندشکلی را داشت. بر اساس نتایج بهدست آمده توسط آغازگرهای برتر، تنوع ژنتیکی بالایی درون و بین جمعیتهای نوروزک مورد بررسی وجود داشت. بر اساس گروهبندی جمعیتها، جمعیتهای مربوط به استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سمنان در گروههای جداگانهای قرار گرفتند. اگرچه نشانگر ISSR بهخوبی توانست تفاوت بین جمعیتها را آشکار کند، اما بر اساس نتایج تجزیه خوشهای و پراکنده بودن ژنوتیپهای مختلف یک جمعیت در بین ژنوتیپهای سایر جمعیتها، بهطور کلی میتوان نتیجه گرفت که فواصل ژنتیکی بین جمعیتها با فاصله جغرافیایی موجود در رویشگاههای طبیعی نوروزک مطابقت نداشت.
تنوع درونگونهای,نشانگرهای مولکولی,نواحی بین توالیهای ساده تکراری,گروهبندی مولکولی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101528.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101528_27dde2eafc672892c6e4c2c12cb7b26c.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی جمعیتهای بلوط ایرانی در جنگلهای در حال کاهش زاگرس شمالی با استفاده از مشخصههای بیوشیمیایی و نشانگر مولکولی SCoT
13
29
FA
نقی
شعبانیان
دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
n.shabanian@uok.ac.ir
لیلا
علیخانی
کارشناسارشد، جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
leila.alikhany@yahoo.com
محمّد شفیع
رحمانی
نویسنده مسئول مکاتبات، کارشناسارشد، بیوتکنولوژی گیاهی، آزمایشگاه بیولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
10.22092/ijrfpbgr.2015.101532
در این مطالعه تنوع درون و بینجمعیتی نه جمعیت طبیعی بلوط ایرانی (<em>Quercus brantii</em>) شامل 125 ژنوتیپ واقع در بخش شمالی جنگلهای زاگرس با استفاده از نشانگر مولکولی چندشکلی نواحی هدف کدون شروع (SCoT) و مشخصههای بیوشیمیایی بذر و برگ بررسی شد. تجزیه واریانس 12 مشخصه بیوشمیایی وجود تنوع بینجمعیتی معنیدار را در بیشتر صفات نشان داد. براساس تجزیه به مؤلفههای اصلی، این مشخصهها در سه مؤلفه اول در تبیین 63 درصد (بذر) و 71 درصد (برگ) از تنوع فنوتیپی کل نقش داشتند. تجزیه خوشهای دادههای فنوتیپی نه جمعیت مورد مطالعه را کاملاً از هم متمایز و در سه خوشه اصلی گروهبندی کرد. 10 آغازگر SCoT 118 نوار را در ژنوتیپهای مورد مطالعه تکثیر کردند که از این تعداد 113 نوار (95 درصد) چندشکل بودند. در سطح گونه این آغازگرها تنوع ژنتیکی بالایی را آشکار کردند <em>H</em><sub>e</sub>] = 23/0، درصد لوکوسهای چندشکل (PPL) = 7/95 درصد[. براساس تجزیه واریانس مولکولی فقط 23 درصد از تنوع ژنتیکی کل آشکارشده که ناشی از تنوع ژنتیکی بین جمعیتها بود. بنابراین بهنظر میرسد پایینبودن تمایز ژنتیکی بین جمعیتها بهدلیل جریان ژنی گسترده ناشی از گردهافشانی به کمک باد باشد که در بلوطها بهطور معمول اتفاق میافتد. تجزیه خوشهای مبتنی بر نشانگرهای مولکولی، جمعیتهای <em>Q. brantii</em> را در خوشههای متمایز گروهبندی کرد. بهطوریکه همبستگی بین روابط ژنتیکی با فواصل جغرافیایی جمعیتها براساس آزمون مانتل معنیدار نبود. این تحقیق نشان داد که از نشانگرهای بیوشیمیایی میتوان همراه با نشانگرهای مولکولی برای مطالعه تنوع ژنتیکی وابسته به مکان جمعیتهای بلوط استفاده کرد.
بلوط ایرانی,ژنتیک جمعیت,تجزیه خوشهای,نشانگر مولکولی,چندشکلی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101532.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101532_af648d5f7b27f21acfa8c2c056dc649f.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
ارزیابی مولکولی رابطه فیلوژنتیک جمعیتهایی از لاله واژگون ایران با استفاده از توالی ناحیه ITS
30
39
FA
محمود
کیانی
دانشآموخته دوره دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
علیرضا
بابائی
نویسنده مسئول مکاتبات، استادیار، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
arbabaei@modares.ac.ir
فاطمه
سفیدکن
استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران
sefiskon@rifr-ac.ir
محمّدرضا
نقوی
استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج
10.22092/ijrfpbgr.2015.101533
جنس لاله واژگون (<em>Fritillaria</em>) دربردارنده بیش از 140 گونه در خانواده سوسنیان میباشد که از میان آنها گونه <em>F. imperialis</em> از نظر زینتی و دارویی از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار است. تعداد 19 جمعیت از لاله واژگون از رویشگاههای طبیعی خود واقع در 6 استان کشور جمعآوری شدند. ارزیابیهای فیلوژنتیک بر اساس توالی ناحیه ITS در سطح DNA هستهای و با استفاده از روشهای «نیبرجوینینگ» و «ماکسیمم لایکلیهود» انجام شد. ژنوتیپهای لاله واژگون در 3 گروه مختلف جای گرفتند؛ بهطوریکه جمعیتهای موجود در هر شاخه از الگوی منطقی نسبی پیروی کرده و بر اساس فاصله جغرافیایی و اختصاصات اقلیمی توزیع شدند. اگرچه 2 ژنوتیپ زرد رنگ در کنار 2 ژنوتیپ قرمزی که همگی از یک منطقه جمعآوری شده بودند یک گروه جداگانه را تشکیل دادند، امّا بر اساس تمایز رنگی بهخوبی از یکدیگر تفکیک شدند. بر اساس مقادیر شاخص بوتاسترپ جدایش اعضاء درون گروهها اغلب بهخوبی انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که توالیهای DNA در ناحیه ITS قابلیت بالایی برای یافتن روابط فیلوژنتیک جمعیتهای مختلف این گونه دارد. بهطوریکه تحقیق حاضر نخستین مطالعه انجام شده با استفاده از توالی ناحیه ITS برای ارزیابی مولکولی رابطه فیلوژنتیک جمعیتهای لاله واژگون میباشد.
لاله واژگون (Fritillaria imperiallis L.),گیاه دارویی,گیاه زینتی,ITS,فیلوژنی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101533.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101533_999c03c6b391f196d9dfd742a9b97d7d.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
اثرات تنظیمکنندههای رشد بر باززایی درون شیشهای گیاه عناب (Ziziphus jujuba)
40
48
FA
عبّاس
صفرنژاد
دانشیار، عضو هیئت علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد
10.22092/ijrfpbgr.2015.101534
گیاهان تیره عناب (Rhamnaceae) بهصورت درخت یا درختچه شامل 50 جنس و 600 گونه هستند که بیشتر در اروپا و نواحی استوایی میرویند. میوههای عناب دارای خواص دارویی فراوانی میباشند. در این تحقیق اثر شرایط ضدعفونی، محیط کشت و تیمارهای مختلف هورمونی روی میزان آلودگی، باززایی، پرآوری و ریشهزایی عناب مطالعه شد. از جوانههای انتهایی و جانبی شاخههای تهیه شده از درختچههای عناب بهعنوان ریزنمونه استفاده شد. برای سترونسازی نمونهها از محلول 02/0 درصد کلرید جیوه بهمدت 3 دقیقه، اتانول 70 درصد بهمدت 2 دقیقه و هیپوکلریت سدیم 5/1 درصد بهمدت 15 دقیقه استفاده شد. از محیط کشت MS با 6 نوع ترکیب هورمونی حاوی غلظتهای مختلف IBA، IAA، TDZ، BA و BAP استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس میزان باززایی، اختلاف معنیداری را بین ترکیبهای هورمونی مختلف نشان دادند. محیط کشت MS حاوی mgl<sup>-1 </sup>BAP 2 + mgl<sup>-1</sup> IBA 01/0 بیشترین میزان باززایی را به میزان 6/96 درصد نشان داد. البته بین تیمارهای مختلف هورمونی برای پرآوری تفاوت معنیداری مشاهده نشد. همچنین تیمار 5 میلیگرم در لیتر IBA بهعنوان بهترین تیمار ریشهزایی معرفی شد.
عناب,ریزازدیادی,کشت بافت,باززایی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101534.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101534_c24cff2b4f163d38878f4aa70ff6d2a4.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
تولید دو رگههای بین گونهای بین سفیدپلت (Populus caspica) و صنوبر نیگرا (Populus nigra) با استفاده از کشت جنین بالغ
49
55
FA
علی
جعفری مفید آبادی
دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان
10.22092/ijrfpbgr.2015.101535
کشت جنین بالغ برای تولید دورگههای بین گونهای بین گیاه سفیدپلت (<em>Populus caspica</em>) با صنوبر (<em>P. nigra</em>) مورد استفاده قرار گرفت. گردهافشانی دستی بر روی گل ماده شاخههای گلدار سفیدپلت با دانه گرده صنوبر نیگرا در قالب سیستم اصلاحی ترکه و آب انجام شد. تخمدانهای بوجود آمده در سنین مختلف (10، 14 و 21 روز پس از گردهافشانی)، ایزوله و برای جوانهزنی جنین در شرایط سترون به محیط کشت MS فاقد هورمونهای رشد گیاهی و حاوی دو غلظت مختلف ساکارز (30 و 60 گرم در لیتر) منتقل شدند. تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که اختلاف بسیار معنیداری در سطح 1 درصد بین سنین جنین برای جوانهزنی آنها وجود داشت. بهطوریکه جنینهای 14 روزه بیشترین مقدار جوانهزنی (85%) جنین را در مقایسه با سایر سنین داشتند. اختلاف معنیداری بین محیطهای کشت برای جوانهزنی جنین مشاهده نشد، اما اختلاف بسیار معنیداری در سطح 1% بین آنها در متوسط رشد رویشی گیاهچهها دیده شد. بهطوریکه بیشترین رشد رویشی (متوسط 41 /4 سانتیمتر) در محیط کشت MS حاوی 60 گرم در لیتر بهدست آمد. در حالیکه متوسط 09/2 سانتیمتر رشد رویشی در محیط کشت MS حاوی 30 گرم در لیتر ساکارز اتفاق افتاد. گیاهچهها به محیطهای کشت مشابه قبل از انتقال آنها به گلدانهای حاوی خاک زراعی منتقل شدند. در مجموع پس از انجام سازگاری تدریجی موفق در گلخانه 172 نهال بهمزرعه منتقل شد.
تخمدان,تخمک,کشت جنین,دورگهگیری بین گونهای,گردهافشانی دستی,سفیدپلت و صنوبر
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101535.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101535_7440afdd5ecfbb8c131d2c4819fe245c.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
اثرات کاهش و افزایش منابع نیتروژنی بر رشد درونشیشهای صنوبر لرزان
56
64
FA
سید محمد
شتاب بوشهری
*- نویسنده مسئول مکاتبات، کارشناس ارشد پژوهشی، گروه تولیدات گیاهی و کشاورزی پایدار سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران
پست الکترونیک Boushehri@irost.ir
shetab8@yahoo.com
حسن
حاج نجاری
استادیار، بخش تحقیقات باغبانی، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
hassanhajnajari@yahoo.com
طیبه سهیلا
نراقی
کارشناس پژوهشی، گروه تحقیقات زیست فناوری منابع طبیعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
naraghi7@yahoo.com
بهرام
ایمانی
کارشناس ارشد پژوهشی، گروه تولیدات گیاهی و کشاورزی پایدار سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران
bahramimani@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.101536
صنوبر لرزان (.<em>Populus tremula</em> L) از گونههای ارزشمند غیر بومی جنس <em>Populus</em> در ایران است که از طریق ریزازدیادی میتواند تکثیر شود. منابع مختلف نیتروژن معدنی محیط کشت ACM (شاهد) در غلظتهای 5/0، 1 و 5/1 برابر نیتروژن کل با نسبت 1 به 2 از <sup>+</sup>NO<sub>3</sub><sup>-</sup> :NH<sub>4</sub>، ازت کل فقط بهفرم<sup>-</sup> NO<sub>3</sub> و ازت کل با نسبت 1 به 1 از <sup>+</sup>NO<sub>3</sub><sup>-</sup> :NH<sub>4</sub>تغییر داده شدند. در پایان دوره کشت، صفات مورفولوژیک مواد گیاهی درون شیشه شامل طول شاخساره، تعداد شاخههای جانبی، تعداد برگ، شدت سبزینگی و وزن تر و خشک اندازهگیری شدند. نتایج حاصلاز مقایسه میانگینها نشان داد که اختلاف بین تیمارها از نظر افزایش طول شاخساره معنیدار بود، از اینرو میتوان ازت معدنی کل محیط شاهد را تا نصف کاهش داد. بهطوریکه بیشترین وزن تر و خشک نیز در تیمار کاهشی نیم برابری ازت کل بهدست آمد. کاهش و افزایش سطح نیتروژن موجب افت در میزان شاخهدهی در شاخسارهها شد و تیمارهای کاهشی و افزایشی بهغیر از تیمار 1 به 1 از+<sup>+</sup>NO<sub>3</sub><sup>-</sup> :NH<sub>4</sub>با شاهد تفاوت معنیدار نشان دادند. البته بیشترین میزان سبزینگی در تیمار یک و نیم برابر ازت در محیط کشت با نسبت 1 به 1 از <sup>+</sup>NO<sub>3</sub><sup>-</sup> :NH<sub>4</sub>بهدست آمد. بهنحویکه بهبود محیط کشت از طریق ایجاد تعادل یونی مناسبتر و در نتیجه افزایش توان جذب نیتروژن موجود در غلظت بهینه از سوی شاخسارهها امکانپذیر شد. بنابراین ادامه استفاده و تداوم بازکشتها در محیط تغییر یافته ACM موجب ارتقاء نسبی شاخصهای رشد گردید.
صنوبرلرزان,محیط کشت اسپن,یون آمونیوم,یون نیترات,ریزازدیادی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101536.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101536_34043562f380496f2245905280fe7f87.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
ریزازدیادی گونه قرهقات Ribes khorasanicum) ) از طریق کشت بافت
65
76
FA
هادی
درودی
دانشجوی دکترای جنگلداری، دانشگاه تربیت مدرس و عضو پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شاخه شرق و شمالشرق کشور، مشهد
hadi_f79@yahoo.com
مسلم
اکبرنیا
نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، گروه جنگلداری دانشگاه تربیت مدرس، نور، پست الکترونیک: Akbarim@modares.ac.ir
سید محسن
حسینی
دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد
hoss@modares.ac.ir
محمّد
حاجیان شهری
استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی،
10.22092/ijrfpbgr.2015.101539
گیاه قرهقات (<em>Ribes khorasanicum</em> Saghafi & Assadi) یک گونه گیاهی با ارزش متعلق به تیره انگورک فرنگی (Grossulariaceae) و بهفرم درختچهای است که موارد استفاده مختلفی ازجمله استفاده دارویی دارد. تکثیر آن در طبیعت بهطور عمده از طریق رویشی و بهکمک جوانههای موجود در ریزوم است. یکی از روشهای حفظ و توسعه این گونه با ارزش، تکثیر آن از طریق کشت بافت است. بهاینمنظور جوانههای جانبی و انتهایی شاخههای تهیه شده از رویشگاههای طبیعی آن در کوههای هزارمسجد بهعنوان ریزنمونه استفاده شد. روشهای مختلف ضدعفونی مورد بررسی قرار گرفت و ریزنمونههای ضدعفونی شده در بسترهای MS، DKW و QL با غلظتهای مختلف هورمونهای BAP و IBA برای بررسی جوانهزنی ریزنمونهها مورد آزمایش قرار گرفت. بهمنظور بررسی پرآوری از بستر MS همراه با غلظتهای مختلف BAP و IBA استفاده شد. همچنین از بستر MS با غلظتهای مختلف IBA و BAP برای بررسی ریشهزایی استفاده شد. نتایج نشان داد که بستر MS مناسبترین بستر برای جوانهزنی ریزنمونهها بود و غلظت 1 میلیگرم در لیتر از هورمون BAP برای تکثیر ریزنمونهها مناسبتر بود. بستر MS همراه با 5/0 یا 2 میلیگرم در لیتر IBA برای القاء ریشهزایی مطلوبتر بود. پس از اینکه ریشه ریزنمونهها بهخوبی توسعه یافت و گیاهچهها از کیفیت مطلوب برخوردار شدند اقدام به سازگار کردن آنها با محیط خارج از شیشه شد. بهطوریکه گیاهچهها بهتدریج با موفقیت با محیط بیرون سازگار شدند.
قرهقات,ریزازدیادی,تنظیم کنندههای رشد گیاهی,تکثیر,ریشهزایی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101539.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101539_4bc97c44cb7b6c1a4ff8a929f3e6ecad.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
باززایی درونشیشهای گیاه دارویی عدسالملک (Securigera securidaca) از طریق جنینزایی سوماتیکی
77
92
FA
افشین
حیدری
دانشآموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشگاه پیام نور تهران، واحد شرق
afshinabc@yahoo.com
مراد
جعفری
0000-0002-9863-9640
نویسنده مسئول مکاتبات، استادیار، گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
m.jafari@urmia.ac.ir
بهمن
حسینی
دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
pbhosseini@yahoo.com
مریم
احساسات وطن
دانشآموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی، گروه اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
m.ehsasat@gmail.com
شاهین
فریدوند
دانشجوی دکترای تخصصی اکولوژی گیاهان زراعی، مرکز آموزش کشاورزی شهید باکری، ارومیه
qartal_s@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.101542
جنینزایی سوماتیکی و باززایی گیاه کامل در کشتهای کالوس حاصل از ریزنمونههای کوتیلدون، هیپوکوتیل و ریشه جدا شده از گیاهچههای درون شیشهای گیاه دارویی عدسالملک (<em>Securigera</em> <em>securidaca</em>) بهدست آمد. ریزنمونهها در محیط کشت MS با ویتامینهای B5 غنی شده با غلظتهای مختلف تنظیمکنندههای رشد BAP یا TDZ در ترکیب با غلظتهای مختلف NAA کشت شدند و آزمایشهای فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار و 12 ریزنمونه در هر تکرار اجرا شدند. بر اساس نتایج حاصل، در نمونههای شاهد هیچ کالوسی القا نشد، در حالیکه القای کالوس و ساختارهای جنینی بهخوبی در هر دو ریزنمونه کوتیلدون و هیپوکوتیل کشت شده در محیط کشت حاوی BAP یا TDZ مشاهده شد. اگرچه TDZ در ترکیب با NAA منجر به القای کالوس و جنینزایی در هر سه نوع ریزنمونه شد، با اینحال این سیتوکینین در القای کالوس و جنینزایی در ریزنمونه ریشه بسیار مؤثر بود. بهطوریکه دستورالعمل توصیف شده در این مطالعه میتواند در تولید انبوه گیاهان شبیه به اصل و تولید متابولیتهای با ارزش دارویی گیاه عدسالملک مورد استفاده قرار گیرد.
تنظیمکننده رشد,جنینزایی سوماتیکی,ریزنمونه,عدسالملک,کالزایی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101542.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101542_1560f90a9dd44651dda2aff0844355b0.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
اثر سن پایه و نور برکالزایی توس (Betula litwinowii) و بتولین القاءشده در شرایط درونشیشهای
93
102
FA
نسترن
مهری راد
نویسنده مسئول مکاتبات، کارشناس ارشد، جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان،
پست الکترونیک: nastaranmehrirad91@yahoo.com
nastaranmehrirad91@yahoo.com
وحیده
پیام نور
استادیار، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان
m.noori56@gmail.com
جمیله
نظری
دانشجوی دکترا، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان
jamile.nazari85@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.101543
گیاهان بهعلت داشتن متابولیتهای ثانویه، اهمیت جهانی و کاربرد وسیعی در زمینههای گوناگون دارند. جنستوس (<em>Betula</em>) حاوی متابولیتهای ثانویه بهویژه ترپنها است که خاصیت پیشگیریکننده سرطان پوست و درمانکنندگی بیماریHIV، هپاتیت و مالاریا را دارد. یافتن جایگزین مناسب برای داروهای مصنوعی با گیاهان دارویی با توجه به محدود بودن تعداد پایهها و در معرض خطر انقراض قرار گرفتن گونههای گیاهی مورد نظر امری ضروریست. با مدنظر قراردادن مشکلات مربوط به تکثیر و تولید گیاهان دارویی، زراعی و جنگلی، از روشهای دیگری نظیر کشتهای درون شیشهای با اعمال محرکهای تولیدی، برای بهدست آوردن این مواد مؤثره گیاهی میتوان استفاده کرد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیر تیمار نور و تاریکی بر میزان تولید ماده مؤثره بتولین در کالوسهای القا شده چهار ماهه پس از کشت ریزنمونههای برگ گونه<em>B. litwinowii</em> در شرایط درون شیشهای بود. ریزنمونهها از برگهای جوان پایههای مادری بالغ (بالای 25 سال) و نهالهای پنج ساله از رویشگاه سنگده فریم در فصل تابستان تهیه و در محیط کشت WPM در شرایط نور و تاریکی کشت داده شدند. بهمنظور تجزیه و تحلیل کالوسزایی از آزمون t مستقل غیرجفتی با پنج تکرار و برای تجزیه میزان بتولین، از منحنی کالیبراسیون حاصل از تزریق محلول استاندارد با استفاده از دستگاه HPLC استفاده شد. نتایج نشان داد شرایط نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی با نور سفید و شدت 1000 تا 1500 لوکس برای کالوسدهی ریزنمونهها بسیار ضروری بوده و زمانی که ریزنمونه از پایه مادری مسنتر تهیه شد، میزان بتولین القاء شده بیشتری (سه برابر) حاصل شد.
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101543.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101543_d5277fe7e35894bcd645abd2ea67352d.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
نگهداری بذر گَبر (Acacia tortilis) و چِش (Acacia nilotica) در شرایط فراسرد
103
111
FA
مریم
جبلّی
نویسنده مسئول مکاتبات، کارشناس ارشد، گروه تحقیقات زیست فناوری منابع طبیعی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
پست الکترونیک: Jebelly@rifr-ac.ir
محبّت علی
نادری شهاب
استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
علی اشرف
جعفری
http://orcid.org/000
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
aliashrafj@gmail.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.101544
ذخیرهسازی در فراسرد یا C°196- روشی جدید و بسیار کارآمد در نگهداری بلندمدت ژرمپلاسم گونههای گیاهیست. با استفاده از روش فراسرد میتوان بذر، اندام رویشی، سلول و دانه گرده گیاهان را برای بلندمدت نگهداری و در صورت بروز هر گونه تهدید یا خطر انقراض نسبت به بازگشت و احیاء گونه اقدام کرد. در شرایط فراسرد، اغلب فعالیتهای متابولیکی سلول تقریباً متوقف و طول مدت نگهداری بطور چشمگیری افزایش مییابد. بذر گونههای جنگلی <em>Acacia </em><em>nilotica</em>و<em> Acacia tortilis</em>از رویشگاههای آنها جمعآوری شد. قبل از ورود بذرها به نیتروژن مایع با سه پیشتیمار شامل ویتریفیکاسیون با استفاده از PVS2، آبگیری و گلیسرول 30٪ تیمار و بعد وارد نیتروژن مایع شدند. بذرها پس از یک ماه از نیتروژن مایع خارج و در معرض شوک حرارتی یا دمای C°42+ قرار گرفته، سپس شستشو و در شرایط آزمایشگاه و گلخانه کشت شدند. در بررسیهای آزمایشگاهی، درصد جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه، بنیه بذر، سرعت جوانهزنی و نسبت طول ریشه به ساقه اندازهگیری و تجزیه و تحلیل آماری شد. درصد بالای جوانهزنی بذرهای فراسردی بیشتر از 80% و 75% بهترتیب در گونههای <em>Acacia nilotica</em> و <em>Acacia tortilis</em> مشاهده شد. میانگین سایر صفات بالا بود که این نشاندهنده مقاومت بذرهای گونههای مورد بررسی به شرایط فراسرد میباشد. در آزمایشهای گلخانهای گیاهانی که از بذرهای فراسردی تولید شدند بهخوبی رشد کرده و در مقایسه با گیاهان شاهد هیچگونه علائم سوء یا غیر طبیعی نشان ندادند. بهطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از روش فراسرد برای ذخیرهسازی بلندمدت بذر گونههای <em>Acacia </em><em>nilotica</em> و <em> Acacia tortilis</em> امکانپذیر میباشد.
ذخیرهسازی در فراسرد، PVS2، آبگیری، گلیسرول، ویتریفیکاسیون، Acacia nilotica,Acacia tortilis
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101544.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101544_2a10d740578bde8d99f23e32ffb11d17.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
مطالعه اثر خویشآمیزی اجباری بر ویژگیهای زراعی و مورفولوژیک برومگراس نرم (Bromus inermis)
112
124
FA
سهیلا
اسپنانی
دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه صنعتی اصفهان
spananis@yahoo.com
محمّد مهدی
مجیدی
نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار اصلاح نباتات، دانشگاه صنعـتی اصفهان
پست الکترونیک: majidi@cc.iut.ac.ir
10.22092/ijrfpbgr.2015.101545
برومگراس نرم (<em>Bromus inermis</em>) جزو گیاهان دگرگشن و دارای خودناسازگاری گامتوفیتی است. این مطالعه بهمنظور بررسی اثر خودگشنی اجباری و آزادگردهافشانی بر خصوصیات زراعی و مورفولوژیک برومگراس انجام شد. بدین منظور سه جمعیت خودگشن، آزادگردهافشان و والدینی حاصل از 25 ژنوتیپ برومگراس ایجاد و بهصورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیهواریانس صفات بین جمعیتها نشان داد که صفات عرض برگ پرچم، روزتاخوشهدهی، روزتاگردهافشانی، عملکرد علوفه خشک و تر تفاوت معنیدار داشتند. مقایسه میانگین جمعیتها نشان داد که در بیشتر صفات جمعیت خودگشن با دو جمعیت والدینی و آزادگردهافشان اختلاف نداشت. نتایج همبستگی بین صفات نشان داد که در جمعیت خودگشن عملکرد علوفه خشک همبستگی مثبت و معنیداری با قطر طوقه و عملکرد علوفه تر داشت. در جمعیت آزادگردهافشان عملکرد علوفه خشک با تعداد ساقه همبستگی مثبت و معنیدار نشان داد. نتایج تجزیه به عاملها بر روی سه جمعیت نشان داد که چهار عامل اول در مجموع 78 درصد از کل واریانس را توجیه کردند. نتایج همچنین نشان داد که پسروی اینبردینگ در گیاه برومگراس نرم بسیار ناچیز بوده، از اینرو تولید لاین اینبرد در این گیاه برای اهداف اصلاحی امکانپذیر است.
آزادگردهافشانی,بروموس,خویشآمیزی,علوفه
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101545.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101545_a1f6e4d7ee1df1b3dcc387ea9d351755.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
اثرات رژیمهای مختلف رطوبتی خاک بر برخی شاخصهای فیزیولوژیکی دو گونه از اکالیپتوس (E. microtheca و E. sargentii)
125
133
FA
محمّد هادی
راد
نویسنده مسئول مکاتبات، استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد
پست الکترونیک: mohammadhadirad@gmail.com
محمّدحسن
عصاره
استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
مهدی
سلطانی
کارشناس پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد
10.22092/ijrfpbgr.2015.101546
با توجه به گسترش روزافزون سطح زیر کشت گونههای مختلف اکالیپتوس در مناطق خشک و نیمه خشک کشور بر معرفی گونههای مقاوم به خشکی برای جنگلکاری و توسعه فضای سبز در این مناطق تأکید شده است. بهمنظور بررسی اثر رژیمهای مختلف رطوبتی خاک بر برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی دو گونه از اکالیپتوس (<em>E.microtheca</em> و <em>E.sargentii</em>) و انتخاب گونه برتر از نظر مقاومت به خشکی، آزمایشی با استفاده از لایسیمترهای وزنی و زهکشدار در شرایط طبیعی در ایستگاه تحقیقات بیابانزدایی شهید صدوقی یزد به اجرا درآمد. آزمایش با سه تیمار 100% (شاهد)، 70% (تنش متوسط) و 40% (تنش شدید) ظرفیت زراعی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. نتایج بررسیهای بهعمل آمده نشان داد که اعمال رژیمهای مختلف رطوبتی خاک در سطح آماری یک درصد (<em>p</em><0.001) بر صفاتی مانند سطح ویژه برگ، گنجایش نسبی آب برگ (صبحگاهان)، قابلیت آبی برگ در صبح و بعد از ظهر و گنجایش نسبی کلروفیل در هر دو گونه اختلاف معنیدار داشتند. در مجموع، میتوان بیان کرد که با کاهش رطوبت خاک، گونه <em>E.sargentii</em> بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته و نتوانست در شرایط مشابه، نسبت به گونه <em>E.microtheca</em> در برابر تنش خشکی مقاومت نماید.
Eucalyptus. microtheca,Eucalyptus. sargentii,تنش خشکی,لایسیمتر,شاخصهای فیزیولوژیکی
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101546.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101546_27da2fba4a61dc3f670f2e00f7c32ca4.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
تنوع در عملکرد گل و میزان اسانس 25 ژنوتیپ گلمحمدی در شرایط آب و هوایی استان کرمانشاه
134
141
FA
برزو
یوسفی
نویسنده مسئول مکاتبات، کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، ایران
پست الکترونیک: :borzooyoosefi@yahoo.com
borzooyoosefi@yahoo.com
سیّد رضا
طبایی عقدایی
استاد پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
هوشمند
صفری
دانشجوی دکترای اصلاح نباتات، دانشگاه رازی کرمانشاه
hooshmand.safari@gmail.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.101548
گونه گلمحمدی(<em>Rosa damascena</em> Mill.) با نام عمومی رز دمشقی (Damask Rose) گل ملی ایران شناخته شده است. بهمنظور رسیدن به تولید گل و درصد اسانس بیشتر، بیست و پنج اکسشن گلمحمدی در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و شرایط آبیاری قطرهای و دوره آبیاری 7 روز یکبار کشت شد. با استفاده از روش تقطیر با آب از گلبرگ آنها اسانس استخراج شد. صفات عملکرد گل در هکتار، تعداد گل در بوته و میزان اسانس بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس بیانگر وجود تنوع معنیدار در بین اکسشنهای مورد مطالعه برای صفات مورد بررسی در سطح 1% بود. همبستگی فنوتیپی صفات نشان داد که عملکرد گل در هکتار و تعداد گل در بوته همبستگی بالایی داشتند، اما این دو صفت با میزان اسانس همبستگی معنیداری نداشتند. بر اساس مقایسه میانگین، تجزیه خوشهای و تجزیه تابع تشخیص دو گروه برتر در شرایط آب و هوایی استان کرمانشاه بودند. گروه اول شامل هفت اکسشن اراک، کاشان 5، رشت، صحنه، اسلامآباد غرب، جوانرود2، سنندج و یزد بود که بیشترین میزان تولید گل را داشتند و گروه دوم شامل شش اکسشن ارومیه، کاشان2، کاشان4، هرسین، جوانرود1 و ماهیدشت بود که بیشترین میزان اسانس را داشتند. در نهایت دو اکسشن جوانرود2 و ماهیدشت در مجموع از نظر هر دو صفت تولید گل و اسانس از سایر اکسشنها برتر بودند.
تنوع ژنتیکی,گلمحمدی,عملکرد گل و عملکرد اسانس
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101548.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101548_accdb167a8d90474b88e8655a72081bf.pdf
مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
1735-0891
2383-1448
23
1
2015
06
22
بررسی تنوع ژنتیکی از نظر برخی از خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد دانه در جمعیت های مختلف ماریتیغال ) L. (Silybum marianum
142
149
FA
منصوره
صرامی
نویسنده مسئول مکاتبات، مدرس، دانشگاه پیام نور اصفهان
man.sarrami@gmail.com
حسین
زینلی
استادیار، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان
hoszeinali@yahoo.com
10.22092/ijrfpbgr.2015.101549
تنوع ژنتیکی 14 جمعیت از گونه L. <em>Silybum marianum</em> جمعآوری شده از مناطق مختلف ایران در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان بررسی شد. جمعیت ها از لحاظ کلیه صفات مورد مطالعه با هم اختلاف (p≤1%) داشتند. بهطوریکه بیشترین مقادیر عملکرد دانه، وزن کل گلآذین در بوته، وزن هر گلآذین در بوته و تعداد گلآذین در بوته متعلق به جمعیت 4 و کمترین این مقادیر متعلق به جمعیت 6 بود. ضرایب تنوع ژنتیکی بهدست آمده برای صفات عملکرد دانه، وزن کل گلآذین ها در بوته، وزن هر گلآذین در بوته و تعداد گلآذین در بوته بالا بود، که بیانگر تنوع زیاد در بین نمونه های مورد مطالعه برای این صفات میبا شد. عملکرد دانه با وزن کل گلآذین ها در بوته همبستگی مثبت و معنی دار داشت. بر اساس تجزیه به مؤلفههای اصلی، دو عامل اول و دوم در مجموع بیش از 76 درصد از کل واریانس بین دادهها را تبیین کردند. تجزیه خوشه ای بر مبنای 7 صفت مورد مطالعه با برش دندروگرام در فاصله 42/44، جمعیتهای مورد مطالعه را در 4 گروه مختلف قرار داد. بیشترین فاصله اقلیدسی بین جمعیتهای 4 و 1 و کمترین فاصله اقلیدسی بین جمعیتهای 5 و 6 بود. کلیه نتایج بهدست آمده نشاندهنده وجود توانمندی ژنتیکی بالا در جمعیت های <em> Silybum marianum</em>ایرانی برای استفاده در برنامه های بهنژادی مانند تلاقی پلی کراس و تولید ارقام مصنوعی با خصوصیات زراعی مطلوب است.
Silybum marianum,تنوع ژنتیکی,ضرایب همبستگی,تجزیه به مؤلفههای اصلی,تجزیه خوشه ای
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101549.html
https://ijrfpbgr.areeo.ac.ir/article_101549_bc5b2e596c98d9dd583362a0ef014336.pdf